Iedereen ervaart wel eens de nood om aan de drukte van het alledaagse leven te ontsnappen. Op de campus in Etterbeek is er daarom al een chillruimte in gebouw L. Ook prikkelarme ruimtes worden overwogen voor de toekomst. Maar is er aan onze universiteit ook plaats voor een stille ruimte waar religieuze studenten hun levensbeschouwing of religie kunnen beleven?
Tekst: Shelsia da Costa & Hermelien Goyvaerts
Beeld: Hermelien Goyvaerts
Dirk Van de Wiele, afdelingshoofd Beweging en Sport aan de VUB, neemt ons mee naar de eerste verdieping van gebouw L waar de faculteit een chillruimte heeft ingericht. Er is nood aan ruimtes waar studenten tot rust kunnen komen, zichzelf kunnen zijn of even kunnen ontsnappen aan de alledaagse drukte. “In deze ruimte zijn alle studenten welkom. We hebben hier gezorgd voor stopcontacten, WiFi en zeteltjes zodat de studenten zich op hun gemak kunnen voelen. Studenten LK willen tijdens hun springuren niet altijd naar een café gaan, omdat ze daar iets moeten consumeren. In het verleden bleven ze hierdoor rondhangen in de sportzaal op uren wanneer ze er niet moesten zijn”, aldus Van de Wiele. Deze ruimte dient als oplossing voor het gebrek aan plekken op campus waar studenten terecht kunnen. Van de Wiele benadrukt de toegankelijkheid van de chillruimtes: “studenten hebben hier ook toegang zonder toezicht van personeel. Indien nodig is er wel steeds personeel beschikbaar om toch aanwezig te zijn, bijvoorbeeld bij conflicten. Hoe dan ook wordt respect voor elkaar en de faciliteiten verwacht”, aldus Van de Wiele.
©Hermelien Goyvaerts
Er werd niet alleen gedacht aan een chillruimte, ook zijn er heel wat voorstanders van de oprichting van snoezelruimtes. “Snoezelen is een concept uit de psychomotoriek en heeft tevens een link met psychologie. Een snoezelruimte is een prikkelarme ruimte die volledig geïsoleerd is om het omringende lawaai weg te filteren. Verder wordt ook de lichtinval gereguleerd, zodat de studenten echt tot rust kunnen komen”. Sofie De Smet, afdelingshoofd studentenzaken, bevestigt dat de dienst Beweging en Sport al langer plannen had voor het inrichten van een snoezelruimte in gebouw L, maar dat deze vertraging opliepen door de COVID-pandemie en nu nogmaals worden uitgesteld door de geplande renovaties aan gebouw L.
“Voor studenten die gelovig zijn en een plaats nodig hebben om te bidden, is er echter (nog) geen ruimte voorzien, net zomin voor studenten die in stilte tot rust willen komen”
Dekken chillruimtes de lading?
Volgens De Smet zijn er grote infrastructuurnoden aan de VUB. “We zoeken continu naar mogelijkheden om de capaciteit van leslokalen, studieruimtes en labo’s uit te breiden. Tegelijk is er frequent vraag naar stockageruimtes, ruimtes voor studentenverenigingen, polyvalente zalen, vergaderruimtes én stille ruimtes. Door deze invullingsnoden moeten er jammer genoeg keuzes gemaakt worden”, aldus De Smet. Er is dus effectief nood aan een rustige ruimte om te kunnen ontspannen. Voor studenten die gelovig zijn en een plaats nodig hebben om te bidden, is er echter (nog) geen ruimte voorzien, net zomin voor studenten die in stilte tot rust willen komen.
Yorben Van de Weghe, student geschiedenis en bezige bij binnen het studentenleven, zette vorig jaar samen met mede-studentenraadslid Inas Djelloul een project rond stille ruimtes op poten. Ze merkten dat daar vanuit hun vriendengroepen veel vraag naar was. Bij de uitwerking van dit project botsten ze echter meermaals tegen een muur. “Dit project is niet doorgegaan omdat het te snel zou worden ingericht als gebedsruimte en dat vindt de VUB niet passen bij een vrijzinnige universiteit”, aldus Yorben.
De Smet vertelt ons dat de VUB snoezelruimtes en eventuele extra stille ruimtes strikt wil beperken tot plaatsen waar studenten en medewerkers een time-out moment kunnen beleven of kunnen ontprikkelen. Ze bevestigt dat de VUB, in tegenstelling tot de collega-universiteiten KU Leuven, UAntwerpen en UGent, hier geen functionaliteiten als bezinning en gebed aan wil toevoegen. “Dit zijn katholieke, dan wel pluralistische instellingen die met dat aanbod de praktijk van religie en levensbeschouwing faciliteren. De VUB omarmt het beginsel van het vrij onderzoek. Vertrekkende van dat humanistische principe bestaat de opdracht van de VUB uit het organiseren van kwalitatief onderwijs gestoeld op wetenschappelijk onderzoek.” De Smet verduidelijkt: “De VUB verwelkomt studenten en medewerkers van alle religieuze achtergronden, maar is van oordeel dat het aanbieden van religieuze en levensbeschouwelijke faciliteiten niet tot de opdracht van de universiteit behoort. Studenten of medewerkers die graag actief hun religie of levensbeschouwing willen beleven, verwijzen we daarvoor door naar de faciliteiten van de verschillende religieuze gemeenschappen in de buurt van onze campussen.”
“De VUB verwelkomt studenten en medewerkers van alle religieuze achtergronden, maar is van oordeel dat het aanbieden van religieuze en levensbeschouwelijke faciliteiten niet tot de opdracht van de universiteit behoort”
Sofie De Smet
Het idee rond stille ruimtes is dus in het water gevallen, waardoor de studentenraad het project met een andere toets wilde invullen. “We wilden er prikkelarme ruimtes van maken. Dat zijn ruimtes waar studenten volledig tot rust kunnen komen, afgezonderd van de prikkels van het dagelijkse leven. Maar nog steeds stelde de VUB dat deze ruimte zou worden ingekleed als gebedsruimte. Ook dit project ging dus niet door”, zegt Yorben nog.
Tijdens de coronapandemie werden er wel sessies mindfulness aangeboden; spirituele oefeningen vooral bekend van het hindoeïsme en boeddhisme. De Smet beaamt dat de dienst Beweging en Sport tijdens de pandemie het (digitale) programma mindfulness aanbood. “We zijn opgetogen dat de dienst Beweging en Sport met dit aanbod ondersteuning heeft kunnen bieden aan studenten en medewerkers wier welzijn tijdens de COVID-pandemie onder druk stond,” vertelt ze. Mindfulness is een cognitief therapeutisch programma dat elementen die effectief bleken te zijn uit de aandachtstrainingen van het boeddhisme heeft geïntegreerd. Daarom gaat De Smet niet akkoord met de kritiek dat dit programma wel wordt toegelaten, maar studenten niet op een andere manier aan meditatie kunnen doen. “Deze cognitieve training heeft geen religieuze kenmerken of doelen. Veelvuldig onderzoek heeft aangetoond dat mindfulness een wetenschappelijk onderbouwde aandachtstraining is. De ontwikkeling en de inhoud van dit therapeutisch programma druist niet in tegen het principe van het vrij onderzoek”, aldus De Smet.
©Hermelien Goyvaerts
Tegenstrijdige filosofieën? Pluralisme vs. vrij denken
What’s in a name, denkt Taniya, student Social Sciences: “Ik vind dat er niet gediscrimineerd mag worden op basis van religie. Wat is er mis met mediteren? Het is verkeerd als je het labelt als religie, maar als je het label ‘yoga’ erop plakt, dan kan het wel.” Dirk Van de Wiele polste bij zijn religieuze collega’s of zij nood hebben aan zulke ruimtes. “Zij geven aan dat zij hier geen nood aan hebben omdat het niet halal en dus onrein is. Ze vertelden me dat ze na hun werkuren naar de moskee gaan”, aldus Van de Wiele. “Vanuit mijn persoonlijke idee, vind ik dat dat moet kunnen aan een universiteit en dat er voor iedereen plaats moet zijn op de wereld. Maar we moeten nadenken over hoe we dit dan zouden inrichten en of dat de vrijheid en mogelijkheden van anderen niet belemmert”, zegt Van de Wiele. “Als je zo’n ruimte inricht voor één geloof, dan moet je dat natuurlijk ook doen voor elke religie. De vraag is of het mogelijk is om allerlei religies onder te brengen in één ruimte.”
Yihane, studente wijsbegeerte en moraalwetenschappen, deelt datzelfde standpunt. “Ik vind dat de universiteit deze ruimtes mag aanbieden, maar persoonlijk zou ik er geen gebruik van maken omdat ik religie en gebed als iets intiem beschouw.” Ze vraagt zich ook af of deze ruimte praktisch haalbaar is: “Wordt deze ruimte dan vrijgesteld voor het uitoefenen van andere religies? Ik kan me moeilijk inbeelden dat we allemaal dezelfde ruimte moeten delen. Binnen de islam bidden mannen en vrouwen apart. In een ruimte waar mensen steeds binnen- en buitenwandelen, zou ik me niet comfortabel voelen om te bidden.” Niet alle studenten voelen zich dus comfortabel bij de gedachte dat iedereen deze stille ruimte kan betreden tijdens hun gebed. “Mijn kot is mijn toevluchtsoord. Wanneer ik mediteer, doe ik dit ook steeds met gesloten ogen. Ik zou het ongemakkelijk vinden wanneer ik weet dat mensen me in die houding zouden zien en kunnen bestuderen, zonder dat ik goed weet wat er rond mij gebeurt”, aldus Lucy*, een tweedejaarsstudent Social Sciences.
“Mijn collega’s geven aan dat zij geen nood hebben aan deze ruimte omdat het niet halal, en dus onrein is”
Dirk Van de Wiele
Wel merkt Van de Wiele dat studenten bepaalde ruimtes binnen het sportcomplex gebruiken als gebedsplaats, meer bepaald de kleedkamers. “We merken dan dat er bepaalde deuren op slot zijn of dat er tapijten achtergelaten worden.” Als de VUB geen gebedsplaatsen aanbiedt, vinden studenten andere creatieve manieren om te bidden, gaande van het dak van Opinio tot een elektriciteitskast, zo bleek de voorbije jaren. Deze plekken zijn echter niet veilig voor niet-bevoegde personen. Na enige tijd vonden studenten op die plaatsen dan ook een mededeling om daar niet te bidden en borden met adressen van dichtstbijzijnde gebedsplaatsen. “De VUB beschikt over een overzicht van kerken, moskeeën, synagogen en tempels voor wie daar naar op zoek is”, aldus De Smet.
Soulaimane* benadrukt het belang van een fysieke plaats waar eenieder die er nood aan heeft, tot rust kan komen op een manier die voor hen het natuurlijkste aanvoelt. “Een stille ruimte is noodzakelijk en nodig voor iedereen die daar gebruik van wil maken”, aldus Soulaimane. Verder waarschuwt hij ook voor zwart-wit denken en de vermelde vermeende struikelblokken. “Het is nu eerder belangrijk om te zien hoe we een stap in de goede richting kunnen zetten zodat we eervol en integer de idealen van inclusiviteit en diversiteit kunnen waarmaken.” Hij haalt aan hoe er niet ver gekeken moet worden. “De ruimtes van andere universiteiten of hogescholen kunnen hiervoor als leidraad/inspiratie dienen”, gaat hij verder. Hij vermeldt ook hoe belangrijk het is om een open gesprek aan te gaan met studenten over hun noden en wensen. “Ik denk dat het verstandig is om aan de hand van een sterke communicatiecampagne de verschillende belangengroepen aan de unief te benaderen, zodat er hopelijk een mooi en eerlijk beleid uit kan voortvloeien.”
Volgende stappen…
Studenten geven aan dat ze nood hebben aan rustige ruimtes, kotstudenten zien hun kot als toevluchtsoord en de VUB kiest principieel voor gebedloze ruimtes op campus. Los van de kwestie of gebedsruimtes een plaats moeten krijgen aan deze vrijzinnige universiteit of niet: studenten hebben vandaag geen ruimte aan de VUB waar ze in stilte tot rust kunnen komen. Tijd voor verandering dus.
*De namen van deze geïnterviewden zijn fictief.
0 Comment