Vorig academiejaar stuurde de Moeial een enquête de deur uit over (seksueel) grensoverschrijdend gedrag op en rond de VUB. Daaruit bleek onder meer dat de werking van het Meldpunt niet echt gekend was/is onder studenten. Redactieleden Rieneke en Evelien spraken met Elly Audenaert, die sinds november de coördinator van het Meldpunt is.
Tekst: Rieneke Lammens
Beeld: Laura De Brucker
In de studentenenquête werd onder meer gepeild naar de kennis over het Meldpunt onder de studenten. De cijfers liegen er niet om: meer dan de helft van de bevraagde studenten kende het Meldpunt niet, zo’n 80% wist niet hoe je het Meldpunt kon bereiken en zelfs 85% wist niet hoe het Meldpunt een melding verwerkt. Nochtans greep de VUB in het kielzog van de mediastorm over grensoverschrijdend gedrag aan de Vlaamse universiteiten en hogescholen steevast terug naar het Meldpunt als dé instantie waar studenten terechtkunnen. Interne communicatie en media-aandacht zorgden er de laatste weken voor dat meer studenten intussen hoorden van het Meldpunt. Toch blijkt onder andere uit een gesprek tussen studenten, de oud-rector Caroline Pauwels en de decaan van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte Alex Housen midden februari dat de werking van het Meldpunt voor vele studenten nog steeds heel onduidelijk blijft.
Meldingen van grensoverschrijdend gedrag
Hoog tijd dus voor wat meer duiding. Die kregen we van de coördinator van het Meldpunt, Elly Audenaert. Haar voornaamste taak is het opvolgen van meldingen. Hoewel ze al in november werd aangesteld in het kader van hervormingen, werd er pas uitgebreid bericht over haar en haar functie na de berichtgevingen over grensoverschrijdend gedrag. Maar voor welk gedrag kun je terecht bij het Meldpunt? Elly benadrukt dat elke vorm van grensoverschrijdend gedrag kan worden gemeld. “Samengevat zijn er drie grote categorieën”, aldus Elly. “De eerste categorie is psychisch geweld. Hieronder vallen onder meer verbale bedreigingen, verwijten, kleineringen, stalking, manipulatie, machtsmisbruik en intimidatie. De tweede categorie is seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dit kan gaan van ongewenste aandacht over seksueel getinte opmerkingen tot betasting of zelfs verkrachting. Tenslotte behelst de derde categorie discriminatie en/of racisme, zoals homofobie, transfobie en racisme. Voor andere psychosociale moeilijkheden, bijvoorbeeld problemen met je studies, kun je terecht bij de studentenpsychologen.”
Bereikbaarheid van het Meldpunt
Je kunt dus melding maken van heel wat zaken, maar vaak blijft het onduidelijk welke stappen je concreet moet doorlopen. Momenteel kun je als student of medewerker het Meldpunt enkel bereiken via het e-mailadres meldpunt@vub.be, al zijn er volgens Elly ook plannen om die bereikbaarheid te verbreden met bijvoorbeeld een telefoonnummer, een app of vrije inloopmomenten. Of die verbreding erdoor komt, hangt echter af van de bestaffing. Elly benadrukt dat je de feiten die je wilt melden nog niet op mail moet zetten: “Je kunt ook gewoon een mailtje sturen met de vraag naar een afspraak of gesprek”. Je krijgt altijd een automatisch antwoord op je mail, zodat je weet dat die goed ontvangen werd. “Afhankelijk van wat de melder zelf wil, contacteer ik daarna de persoon altijd om een telefonisch, fysiek of online gesprek te hebben. Tijdens het gesprek kijk ik enerzijds of de melder psychosociale, medische, of juridische ondersteuning nodig heeft. Zo kan ik gericht doorverwijzen, want die zaken vallen buiten mijn functie. Anderzijds vraag ik aan de melder wat die zelf met hun melding wil doen en overlopen we samen de verschillende opties. Ik vertel hen wat er intern en extern kan en als de melder verder wenst te gaan, geef ik hier verdere informatie over”.
“Je kunt met naam en toenaam verder gaan, maar je kunt ook volledig anoniem blijven”
Elly Audenaert
Verschillende pistes
Grosso modo zijn er drie verschillende pistes die je als melder kunt doorlopen. “Allereerst is er de remediërende en herstelgerichte piste. Dit gebeurt wanneer je wel een probleem hebt met iemand, maar je nog in een fase zit waar een gesprek de situatie mogelijk kan oplossen. Ik geef dan raad over hoe de melder zo’n gesprek best aanpakt of zorg ervoor dat er, wanneer de melder het gesprek liever voert in het bijzijn van een derde persoon, een vertrouwenspersoon of leidinggevende aanwezig is. Als er sprake is van strafbare feiten, zal ik altijd aangeven dat ze hiervan aangifte kunnen doen bij de politie. Bij seksueel geweld zal ik ook altijd doorverwijzen naar het zorgcentrum voor seksueel geweld. Zij bieden in eerste instantie medische zorg en psychologische ondersteuning, maar je kunt bij hen ook je klacht laten noteren op dat moment zelf of op een later tijdstip. Tot slot is er nog de sanctionerende piste, waarbij het mogelijk is om een interne tuchtprocedure aan te vragen”. Welke piste gevolgd wordt, wordt altijd beslist in samenspraak met de melder zelf. Voor studenten kan een tuchtprocedure worden opgestart conform het tuchtreglement door de vicerector onderwijs- en studentenbeleid Jan Danckaert. Hij wordt hierin bijgestaan door een juridisch team. “Omdat sommige zaken complex zijn, moet de procedure juridisch correct doorlopen worden. Dat is ook één van de redenen waarom het zo lang duurt”. Het Meldpunt heeft daarin dus geen zeggenschap, maar kan de melder wel begeleiden: “Ik ga mensen dan vooral informeren over wat de tuchtprocedure inhoudt, wat de voor- en nadelen ervan zijn en waaraan je je kunt verwachten”.
“Het is niet omdat jij de enige bent die ergens melding van maakt dat er daarom niks mee gebeurt”
Elly Audenaert
Anonimiteit als belangrijkste bekommernis
Elly benadrukt dat iemand altijd op anonieme wijze melding kan maken van grensoverschrijdend gedrag. “Je kunt met naam en toenaam verder gaan, maar je kunt ook volledig anoniem blijven. In het laatste geval wordt de melding ook echt geanonimiseerd en wordt er geprobeerd om alles wat identificeerbaar is ook uit een getuigenis te destilleren”. Tegelijkertijd geeft ze wel toe dat die anonimiteit relatief is: “Uit de specifieke inhoud van de melding kan soms worden afgeleid over wie het gaat. Hierom bekijken en bespreken we altijd op voorhand wat we al dan niet aanbrengen. Dat is niet altijd even eenvoudig. Ik begrijp dat mensen soms liever anoniem blijven, en dat kan ook, maar je wordt dan wel beperkt, omdat je moet opletten dat je niet te veel concrete informatie geeft”. De melder kiest ook altijd zelf wat er gedeeld wordt met de persoon tegen wie melding gedaan wordt: “De melder moet er altijd hun toestemming voor geven dat bepaalde informatie gedeeld mag worden. Ik ben gebonden aan beroepsgeheim, dus ik speel zelf ook zeker geen informatie door naar de degene tegen wie melding gedaan wordt”.
Respect voor élke melding
©Laura De Brucker
Elly beklemtoont ook dat élke melding bekeken wordt: “Het is niet omdat jij de enige bent die ergens melding van maakt, dat er daarom niks mee zou gebeuren. Wat er daarna mee gebeurt, varieert van case tot case en hangt af van wat de melder zelf wil”. Dat geldt overigens ook voor oud-studenten of -werknemers. Belangrijk is wel dat de melding moet gaan over een persoon of situatie die nog steeds gerelateerd is aan de VUB. “Dat is in het geval van oud-studenten soms wel soms moeilijk, want sommige feiten zijn al te gedateerd, waardoor ik eigenlijk niet veel meer kan doen dan luisteren. Ze kunnen echter wel nog steeds melding doen, al is het maar zodat we op beleidsmatig niveau iets kunnen ondernemen”.
Momenteel ís Elly het Meldpunt, dus van diversiteit is er niet echt sprake
Quid diversiteit?
Rest ons nog de vraag of die meldingen altijd even goed zullen kunnen worden opgevolgd en of elke student het Meldpunt voldoende vertrouwt om melding te doen. Momenteel is Elly de enige persoon die verantwoordelijk is voor de opvolging en bevordering van het vertrouwen. Zij ís momenteel het Meldpunt, dus van diversiteit is er niet echt sprake. Hoewel er plannen zijn om ook een tweede persoon aan te stellen, is dat momenteel nog verre toekomstmuziek: “dat is iets wat moet worden goedgekeurd en waar mensen en middelen voor moeten worden vrijgemaakt”. Daarenboven is het nog maar de vraag hoe representatief zij twee zouden kunnen zijn opdat elke student of medewerker zich veilig genoeg voelt om hun verhaal te doen. Elly haalt zelf aan dat mensen ook terechtkunnen bij externe kanalen, zoals UNIA of het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, als ze zich niet voldoende comfortabel voelen om het intern te melden. Zou de bevordering van het veiligheidsgevoel van studenten echter niet wat hoger op de agenda mogen staan?
0 Comment