De omvang van faalangst is moeilijk te bevatten, zeker voor wie er zelf niet mee worstelt. Een typische reactie op faalangst is dan ook “ge hebt het altijd al goed gedaan, dus waarom zou dat nu niet zo zijn?”. Paniekaanvallen lijken bijgevolg aanstellerij. Maar wat houdt het nu echt in om voortdurend schrik te hebben om te falen?
Door: Rieneke Lammens
Beeld: Alina Talipova
Terwijl ik dit artikel over faalangst schrijf, speelt — ironisch genoeg — mijn faalangst me parten. Dit soort schrijven valt buiten mijn comfortzone en dat is genoeg voor urenlang getwijfel, getob en vooral mezelf tot vervelens toe vergelijken met anderen. Bij andere columnisten dwarrelen woorden als herfstige bladeren neer op hun blad papier; ik lig ‘s nachts wakker over hoe ik in godsnaam in woorden uit kan drukken wat mijn faalangst inhoudt — en dat dan liefst op zo’n poëtisch mogelijke manier (althans, dat is wat ik mezelf opleg). Hoe doe ik dat? Hoe beschrijf ik een eeuwige strijd tussen twee stemmetjes in mijn hoofd die anderen nooit horen, laat staan begrijpen?
Waar te beginnen? Enkele sleutelwoorden: Angst. Twijfel. Overdenken. Huilbuien. Besluiteloosheid. Vermijden. Gevecht. Onbegrip. Woede. Paniekaanvallen. Machteloosheid. Onzekerheid. Nadenken. Vergelijken.
Wacht. Dit werkt niet. Op een andere manier dan maar. Even naar adem happen. Klaar? Start.
Faalangst is… geen Scrabble durven spelen uit schrik dat je geen goede woorden kunt vormen, terwijl je als taalkundige in spé net dát zou moeten kunnen. Het is twijfelen of je vrienden, waar je al jaren mee bevriend bent, je nog leuk vinden. Het is mails drie keer nalezen alvorens op de verzendknop te drukken.
Faalangst is ook niets zelf kunnen beslissen uit angst om de verkeerde keuze te maken, wat resulteert in het raadplegen van dertig verschillende mensen die uiteraard allemaal iets anders zeggen, waardoor je uit deze waaier aan meningen opnieuw niet durft te kiezen, want, jawel, je bent bang om te falen in het maken van de juiste keuze.
Het weerhoudt je er bijna van naar een examen durven gaan uit angst te falen — zelfs al wéét je dat je voldoende gestudeerd hebt. Het is in paniek-modus schieten bij slechts het idee van een herexamen en niet meer tevreden kunnen zijn met een 14/20, want je deed het al zo vaak beter dan dat.
Faalangst is … het constant relativeren van je eigen succes en dit toeschrijven aan andere factoren of personen.
Faalangst is … het constant relativeren van je eigen succes en dit toeschrijven aan andere factoren of personen. Nieuw aangereikte kansen in je leven uit de weg gaan uit angst om door de mand te vallen als een incompetent persoon – iets wat Google wel eens het “imposter syndroom” noemt. Above all, faalangst is vooral vermoeiend. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor je omgeving. Vaker wel dan niet veroorzaakt het onbegrip, spanningen en discussies als je weer eens panikeert over de meest ogenschijnlijk onbenullige zaken. In tegenstelling tot wat velen denken, beperkt faalangst zich niet tot stress hebben voor je studies. Het uit zich in elk aspect van je leven; het zit vervat in elke cel van je lichaam. Jezelf ervan loskoppelen en het volledig overwinnen lukt niet. Je kunt enkel manieren vinden om ermee te leren omgaan.
Leren omgaan met faalangst is wel naar dat examen gaan, wel een gezelschapsspel spelen met vrienden — en dan ook kunnen bedenken dat ze je leuk vinden. Een mail slechts twee keer nalezen voordat je ze verstuurt — maar dat na de verzending toch nog een derde keer doen. Nog steeds advies vragen aan meerdere mensen, maar jezelf tijdig een halt toeroepen. Na drie jaar toch naar de Moeial gaan.
Leren omgaan met faalangst gebeurt met vallen en opstaan. Het is nog steeds je eigen verdiensten relativeren of toeschrijven aan anderen. Bijna je column niet durven inzenden, maar dat dan toch doen. Toch die nieuwe kans met een bang hartje aangrijpen, terwijl je die voordien misschien al geweigerd had. Elke kleine stap is een overwinning.
Heb ik faalangst nu op een goede manier uitgelegd? Was het te vermoeiend om te lezen hoe vermoeiend het is om faalangst te hebben? Ofschoon niet poëtisch geschreven, was dit column-waardig? Ik vrees ervoor. Of is dat nu mijn faalangst die spreekt?
0 Comment