Door Manouk Driessens
Sinds een tweetal weken staat ons land in rep en roer. De aanleiding is een voortvluchtige beroepsmilitair die in verschillende afscheidsbrieven dreigde met geweld als ultiem verzet tegen het systeem, en meer bepaald het coronabeleid. Laat me meteen duidelijk zijn: ik ben helemaal pro kritisch denken over beleid, aangezien dit exact is wat een democratie gezond houdt. Ook kan ik hier en daar wat burgerlijke ongehoorzaamheid zeker appreciëren; maar daarover gaat dit stuk dan ook niet. Ik schrijf dit wel omdat de wijdverspreide steun voor Jürgen Conings en zijn ‘missie’ enorm alarmerend is, en dit vooral in het licht van de normalisering en de verheerlijking van een uiterst gewelddadige aanpak.
Waar sommigen in hun steunbetuiging nog (het dreigen met) geweld verwerpen, lijken veel anderen maar al te gretig deel te nemen aan een radicaal discours dat precies daartoe oproept. Is het moreel kompas van onze samenleving dan helemaal het noorden kwijt? Ik herinner me het collectieve gevoel van onmacht en verontwaardiging dat met de terreurdreiging van 2016 opleefde. Diezelfde dreiging van een witte, blauwogige Vlaming wekt vandaag de dag daarentegen niet datzelfde gevoel op. Het tegendeel blijkt voor velen zelfs waar. Twitteraars verzoeken Conings om met zijn oorlogswapens “even door de probleemwijken van Brussel te passeren”. Dit demonstreert dat het probleem veel dieper gaat dan een soort natuurlijk ontzag voor de anarchist die zich verzet tegen het establishment.
Alvorens de moed me volledig in de schoenen zakt, probeer ik mezelf eraan te herinneren dat het al te gemakkelijk is om radicale statements te maken van achter een computer of smartphone. Niet alles dat op sociale media gepost wordt, is daarom ook gemeend, en al zeker niet doordacht. Als elke haatdragende tweet of virtuele doodsbedreiging zich naar realiteit zou omzetten, zouden we immers al lang in een Armageddon leven.
“Te midden van maatschappelijke onrust geraken extremen steeds meer genormaliseerd”
Zou de steun aan het adres van de militair dan toch vooral opgevat moeten worden als een vote of no confidence gericht aan het establishment? Ik weet het niet zeker, maar ik koester nog een beetje hoop. Dat greintje optimisme moet het benauwde gevoel compenseren dat de (online) vrijheid van meningsuiting in combinatie met een verwrongen ‘wij versus zij’-gevoel ervoor zorgt dat mensen zich ongenaakbaar voelen in hun zogenaamd recht om de meest walgelijke uitspraken te doen.
Zo openlijk een gewelddadige aanpak verheerlijken zou in een postmoderne samenleving zoals de onze ondenkbaar moeten zijn. Helaas is het precies de omgekeerde tendens die steeds zichtbaarder wordt. Te midden van maatschappelijke onrust geraken extremen steeds meer genormaliseerd. Dit mag allemaal wetenschappelijk aantoonbaar zijn door politicologen en sociologen, toch blijft de steun die Conings’ aanpak genereert moeilijk te bevatten.
Een plan voor een laatste gewelddadige verzetsactie wekt bij mij geen sympathie op. Ook al kunnen we niet anders dan het gevoel van ongenoegen en machteloosheid — dat duidelijk bij veel mensen leeft — erkennen, we moeten als samenleving voor andere manieren kiezen om deze wrok te uiten. Een geboobytrapte auto, achtergelaten en ogenschijnlijk klaar om willekeurige slachtoffers te maken, en gegijzelde raketwerpers zouden nooit een optie mogen zijn.
Het is glashelder dat dit issue ook de specifieke situatie en persoon in kwestie hier overstijgt. Al jaren stapelt het bewijs van groeiende polarisatie in de samenleving zich op. Zijn we echt op een punt gekomen dat de zienswijze waarin mensen zich willen verenigen er een van gewelddadigheid is? Moet dreiging tot extreem geweld met oorlogswapens dan een krachtig symbool voor vrijheid voorstellen? Het is belangrijk om als samenleving een visie te vinden die ons samenhoudt. Toch hoop ik dat dit niet deze visie wordt, waarin het zelfverklaarde nobele doel de gewelddadige middelen heiligt. Machiavelli is reeds vijf eeuwen dood, laten we hoger mikken dan dat.
0 Comment