Sinds vorige week hebben een vijftigtal mensen zonder wettig verblijf hun intrek genomen in de receptiezaal (Stoa) van de VUB, Campus Etterbeek. Dat doen ze om aandacht te vestigen op hun situatie. “Wij willen niet per se onderdak of voedsel, maar een politieke reactie.”
Tekst: Kjenta Vangampelaere i.s.m. Lana Deldycke
Beeld: Marit Galle
Als persoon zonder wettige verblijfsvergunning krijg je meestal het bevel om het land waar je asiel wil aanvragen, te verlaten. Toch heb je recht op een aantal diensten waaronder medische hulp, onderwijs voor minderjarigen, een plaats in een opvangcentrum… Deze rechten worden momenteel bemoeilijkt door de maatregelen die werden genomen om de verspreiding van het coronavirus in te perken. Vooral een vaccin krijgen, is voor de actievoerders op de VUB-campus een grote zorg.
Binnen is er van de afstandsregels en mondmaskerplicht weinig te merken: “Nee, het is niet coronaproof, maar bestempeld worden als sans-papier is erger dan het coronavirus. We vrezen meer voor onze toekomst dan voor het virus.”
De stem van 100.000
Door zich zichtbaar te maken op plekken zoals een universiteit, willen de sans-papiers druk zetten op de regering om hun papieren te regulariseren. Actievoeren op de VUB-campus zien ze als een kans om de studenten, volgens hen de toekomst van het land, bewust te maken van de situatie waarin ze als sans-papiers verkeren. “Ik ben in 2010 naar hier gekomen vanuit Marokko. Ik was toen achttien. Ik ben hier opgegroeid en kan België niet verlaten. Dit land is een groot deel van mijn leven”, zegt een van de actievoerders.
Enkelen van hen doen een oproep aan de studenten om zich mee in te zetten voor mensen zonder wettig verblijf. “We vragen de VUB-studenten ons te komen bezoeken en ons te steunen in onze actie. Om mee te vechten voor onze toekomst.” Het is momenteel onduidelijk hoelang ze op de campus zullen verblijven. “Voor ons is het geen kwestie van dagen of maanden. We gaan hier pas weg als er een oplossing komt.” De actievoerders vinden het vooral belangrijk om te blijven strijden voor de rechten van iedereen zonder wettige papieren. Zij zijn in Brussel de stem van de ongeveer 100.000 mensen die hetzelfde meemaken.
© Marit Galle
Wie zijn ze?
Mensen zonder wettig verblijf, of sans-papiers, zijn volgens het Agentschap Integratie en Inburgering een diverse groep mensen. Zo zijn er uitgeprocedeerden die een tijdelijk verblijfsdocument hadden, maar waarvan hun aanvraag definitief geweigerd is, zoals asielzoekers. Een andere groep zijn overstayers, degene die als toerist België zijn binnengekomen of als student of arbeidsmigrant een tijdelijk verblijfsstatuut hebben bemachtigd. Deze groep is langer in het land dan het visum toelaat, waardoor het verblijf als onwettig wordt gezien.
Daarnaast zijn er nog pendelmigranten die het wettig en onwettig verblijf afwisselen. Vaak gaat het om burgers van de Europese Unie die zich officieel als toerist hebben aangemeld in een Belgische gemeente en er legaal drie maanden kunnen blijven. Na drie maanden moeten ze het land eigenlijk voor drie maanden verlaten vooraleer ze zich opnieuw kunnen aanmelden. Vaak is die termijn korter, waardoor ze onwettig in België verblijven. De laatste groep zijn clandestiene migranten die nooit een verblijfsaanvraag hebben ingediend. Een typische groep zijn transitmigranten, die op doorreis zijn naar bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk.
“We vrezen meer voor onze toekomst, dan voor het virus”
Migratie kan verschillende oorzaken hebben zoals oorlog, geweld, oneerlijke handelsverhoudingen, weinig lokale toekomstperspectieven of klimaatveranderingen. Meestal migreren mensen omdat ze vervolgd worden of bescherming zoeken, of omdat ze een betere toekomst willen voor zichzelf en hun kinderen. De legale migratiekanalen naar Europa zijn erg beperkt, waardoor mensen op irreguliere manieren migreren en bijvoorbeeld in ons land terechtkomen.
Moderne slavernij
De groep die op de VUB verblijft, bevat hoofdzakelijk mensen die het beu zijn om zwartwerk te verrichten. Volgens hen is het een vorm van moderne slavernij om in deze tijden zonder papieren te werken. “Al sinds 2010 werk ik in het zwart, dertien uur per dag voor slechts dertig euro. We zijn het beu. Het is gewoon schandalig.”
Het is al jaren moeilijk voor mensen zonder geldige verblijfsvergunning, maar de coronacrisis weegt zwaar door. “Ik ben hier al tien jaar en heb de verblijfsprocedure al twee keer doorlopen, maar dat ging over een voorlopige verblijfsvergunning. Voor corona probeerde ik wat geld te verdienen door in het zwart te werken, maar nu is er niets meer. We hebben letterlijk niets”, zegt een van de vrouwen. “Nu ziek worden is een catastrofe voor ons, want op medische hulp kunnen we amper rekenen.”
© Marit Galle
Wachten op politieke verandering
Naast de VUB worden ook de ULB en de Begijnhofkerk bezet. De overheid heeft momenteel nog niet gereageerd op de actie van de sans-papiers in de VUB. Wel liet staatssecretaris voor Asiel & Migratie Sammy Mahdi (CD&V) eerder al weten dat hij zich niet zou laten chanteren door de acties van de sans-papiers in Brussel. Na de actie in de Begijnhofkerk zei hij dat er geen algemene regularisatieronde zal komen.
De VUB stelde aan de actievoerders voor om hun intrek te nemen in de witte tent op de campus, zodat ze de capaciteit konden verhogen naar honderd. Maar dat zagen ze niet onmiddellijk zitten: “We hebben deze locatie gekozen om zichtbaar actie te voeren en aandacht te krijgen voor de situatie. Daar in die tent ziet niemand ons zitten. Wij willen niet per se onderdak of voedsel krijgen, maar wel een politieke beweging.”
0 Comment