Waarschuwing: dit artikel bevat een getuigenis en (expliciete) verwijzingen naar grensoverschrijdend gedrag en kan dus schokkend zijn.
Samen met dit artikel lanceert de Moeial een enquête over grensoverschrijdend gedrag. Deze kan je hier invullen.
Misschien ben je op of rond de campus al eens met grensoverschrijdend gedrag in aanraking gekomen. Een melding maken op de VUB? Het kan. Alleen is niet elke student daarvan op de hoogte.
Tekst: Kjenta Vangampelaere
Beeld: Anoniem (foto) / Kjenta Vangampelaere (tekening)
Wat houdt grensoverschrijdend gedrag precies in? Daar bestaat geen sluitende definitie voor. Je bepaalt helemaal zelf waar voor jou de grens ligt. Liesbeth Kennes is beleidsmedewerker seksueel misbruik bij het Centrum voor Algemeen Welzijn (CAW) Oost-Brabant en kenner van het thema: “Grensoverschrijdend gedrag kunnen we definiëren als elk gedrag waarbij een van beide partijen in een conflict zich niet goed voelt”, legde zij in een vorig interview uit. “De grenzen van de persoon worden overschreden en het gedrag van een ander persoon kan als onaangenaam ervaren worden. Die grenzen liggen bij iedereen anders.”
Grensoverschrijdend gedrag kan gaan van intimidatie en stalking tot seksistische of racistische uitspraken en discriminatie. Ook pesterijen, ongewenste intimiteiten en geweld kunnen als grensoverschrijdend gedrag gezien worden. Het is belangrijk om ongewenst gedrag van zowel medestudenten, als personeelsleden en bezoekers van de campus te melden.
Melding doen op de VUB
Zo’n melding kan je doen bij het meldpunt, dat al in 2017 werd opgericht. De VUB wilde met die oprichting een krachtig signaal geven en zich duidelijk afkeurend opstellen tegenover grensoverschrijdend gedrag. Al blijkt dat signaal vandaag de dag toch niet zo krachtig te zijn. Er zijn nog steeds studenten niet op de hoogte van de werking van het meldpunt. Sommigen zijn ook bang om een melding te maken en weten niet wat ermee zal gebeuren.
Dat het meldpunt voor veel studenten onbekend klinkt, bevestigt ook Eef* die zelf slachtoffer werd van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de campus. Ze vertelt haar verhaal aan de Moeial en hoopt zo dat anderen erover durven te praten.
Eef* werd op 12 december 2019 op klaarlichte dag aangerand door een mede-VUB-student in gebouw I. “Ik was samen met mijn vriendinnen meegegaan naar hun les om hen te vergezellen. Tijdens die les kreeg ik een Instagramberichtje van een onbekende jongen, die zei dat ik er mooi uitzag en me vroeg om naast hem te komen zitten in de aula. Ik ben niet echt ingegaan op de berichten, want ik vond het nogal vreemd.”
“Ik probeerde te roepen of mij los te rukken, maar dat kon ik niet”
Eef* besloot om tijdens de pauze het lokaal te verlaten, omdat de les haar niet interesseerde. Ze stuurde enkele andere vriendinnen dat ze op weg was via gebouw I. “Op een bepaald moment voelde ik dat ik gevolgd werd. Ik draaide me om en de jongen van de berichtjes stond voor mijn neus. Verder was het gebouw volledig verlaten. Hij nodigde me uit naar enkele tafeltjes met hapjes en glazen fruitsap op; volgens mij was er net een ceremonie geweest, zoals de VUB wel vaker doet. We babbelden een beetje, maar ik had niet echt interesse.”
“Hij gaf me voortdurend complimentjes over mijn ogen en mijn lichaam. Ik vond het ongemakkelijk en begon uit nervositeit te lachen. Op een bepaald moment nam hij mijn handen vast en trok me mee in een hoekje waar hij me een knuffel gaf. Ik probeerde mij los te rukken, maar voor ik het goed en wel besefte, zat hij al met zijn handen aan mijn broekrits.”
Eefs* lichaam was volledig bevroren. “Ik probeerde te roepen of mij los te rukken, maar dat kon ik niet. Het enige teken dat ik kon geven, waren de tranen die over mijn wangen rolden. Dat moet hem verrast hebben, denk ik, want hij liet mij los en ging terug binnen in het lokaal alsof er niets gebeurd was. Daar stond ik dan. Helemaal verbouwereerd.”
Meerdere klachten
Op dat moment kwamen de vriendinnen van Eef* gebouw I binnen. “Mijn vriendinnen hadden me nog nooit zo gezien. Ik was aan het wenen en heel erg overstuur. Ik probeerde zo goed mogelijk uit te leggen wat er net gebeurd was, al kon ik het zelf nog niet goed vatten. Iemand uit die les die ook net uit het klaslokaal kwam, had het verhaal gehoord. Zij vertelde ons dat ze al meerdere keren zulke verhalen had gehoord over die jongen. Ze haalde hem uit de les en kwam tot bij ons. Hij ontkende alles.”
Het meisje stelde voor om naar de bewaking te gaan en sprak ook over het meldpunt. Zelf had Eef* nog nooit over de bewaking of het meldpunt gehoord. “Ik deed mijn verhaal en ze maakten een dossier op. Ik ben daar ongeveer een uur geweest. Daarna heb ik nog gesprekken gehad met de rector en de schoolpsycholoog.” Die laatste heeft Eef* vooral verteld wat ze de volgende keer zou kunnen doen, in het geval dat ze dit nog eens zou meemaken.
“Toen ik thuis kwam – het was intussen al 23 uur – twijfelde ik of ik het aan mijn ouders zou vertellen. Ik heb de klik gemaakt om het wel te doen. Mijn papa nam me die avond nog mee naar het politiekantoor om een klacht in te dienen”, vertelt Eef*. De dader was ook bij de politie geen onbekende. Er waren al meerdere klachten op zijn naam en hij was om dezelfde redenen al van zijn vorige school gestuurd.
Ongestraft
Toch heeft de politie tot nu toe niets gedaan. “Ik heb nadien nog eens teruggebeld naar de politie, maar stond voor een gesloten deur. Dat is typisch aan ons Belgisch rechtssysteem, denk ik dan”, zegt Eef*. Ook de VUB had volgens haar meer kunnen doen. “Naast de gemaakte melding die ik en de afspraken met de rector en de psycholoog, heb ik niets meer gehoord of gezien. Die jongen is naar mijn weten nooit gestraft geweest en is nog steeds ingeschreven aan onze universiteit.”
“Ik kan openlijk mijn verhaal doen, maar dat wil niet zeggen dat ik het al volledig een plaats heb gegeven.”
Eef* heeft de jongen in kwestie niet meer gezien na de gebeurtenis, maar ze heeft zich lang onveilig gevoeld op en rond de campus. “Ik durfde niet meer alleen naar school gaan, zelfs overdag niet. Er moest altijd iemand bij mij zijn. Nu kan ik openlijk mijn verhaal doen, maar dat wil niet zeggen dat ik het al volledig een plaats heb gegeven. Ik loop nog altijd met mijn sleutels geklemd in mijn hand, heb nog altijd een busje deo in mijn tas en draag een kap als ik over straat loop om er zo mannelijk mogelijk uit te zien.”
Op vlak van justitie heeft Eef* de hoop een beetje opgegeven, maar ze wil nog steeds andere slachtoffers aansporen om erover te praten. “Ik heb de gebeurtenissen gedeeld op mijn sociale media en kreeg enorm veel reacties van meisjes die al iets gelijkaardig hadden meegemaakt. Met hen praten heeft mij geholpen in het verwerkingsproces.”
Confessions
Dat Eef* niet de enige VUB’er is die in contact kwam met grensoverschrijdend gedrag, bleek de afgelopen dagen ook op de Facebookpagina van VUB Confessions. Daar deelden al verschillende mensen anoniem hun verhaal. In de berichten worden getuigenissen gedaan en onder andere geopperd een campagne te lanceren onder studentenkringen rond het thema.
Iemand spreekt over grensoverschrijdend als een groot probleem in onze samenleving, dat niet per se enkel in het kring- of studentenleven gezocht moet worden. Zo staat in een confession te lezen dat die persoon hun kringvrienden bedankt om op een cruciaal moment tussenbeide te zijn gekomen. Iemand anders vertelt over hoe gerechtelijke stappen nemen hen wel op emotioneel vlak hielp in het verwerkingsproces – ondanks het feit dat die niet op een straf uitdraaiden voor de dader. Ten slotte benadrukt een inzending dat grensoverschrijdend gedrag niet enkel over seksuele handelingen gaat en dat niet enkel vrouwen slachtoffer kunnen zijn, al gelooft die persoon wel dat zij er vaker mee te maken krijgen.
Hoe zit het met dat meldpunt?
Dat grensoverschrijdend gedrag aanwezig is op onze universiteit, valt dus niet te ontkennen. Al is het niet duidelijk hoeveel studenten, personeelsleden en medewerkers hiermee te maken krijgen. Toch krijgt het meldpunt jaarlijks ongeveer honderd meldingen binnen van grensoverschrijdend gedrag op de campus.
Het meldpunt van de VUB werkte tot enkele maanden geleden samen met het CAW (Centrum voor Algemeen Welzijn,red). In een vorig gesprek met de Moeial legde Lisa Wouters, mede-oprichtster van het meldpunt hun werking uit: “Het eerste contact verloopt enkel via mail. Die komt rechtstreeks binnen bij het CAW Brussel. Zij stellen een professionele hulpverlener halftijds aan met de middelen van de VUB. Die persoon neemt dan voor het eerst contact met je op om te vragen of je een eerste gesprek wilt hebben, wat ook telefonisch kan. In dit gesprek wordt er bekeken welke verschillende mogelijkheden de melder heeft en hoe de melder verder wilt gaan met de melding.”
Ondertussen lieten de betrokken personen weten dat het meldpunt volop aan het hervormen is. Dit omdat de universiteit geen verdere stappen kan ondernemen zolang het slachtoffer daar geen toestemming voor geeft bij de externe organisatie die de anonimiteit van de melder wil beschermen. Al blijft de functie van het meldpunt nog altijd dezelfde: “Het meldpunt is geen hulpverleningscentrum, maar een meldpunt met een informerende, verkennende en ondersteunende rol”, zegt Raf Devos, directeur Mens & Organisatie aan de VUB. In januari zouden de genomen beslissingen toegepast moeten worden en zullen het meldpunt, en ook de Moeial, hierover communiceren. Tot dan kunnen studenten er wel nog steeds terecht.
Enquête en hulp zoeken
Om meer te weten te komen over grensoverschrijdend gedrag bij studenten op en rond de VUB, lanceert de Moeial een enquête over dit thema. Deze kan je hier invullen. De resultaten van de enquête zullen anoniem verwerkt worden en gepubliceerd worden in een later artikel.
Heb je na het lezen van dit stuk nood aan een babbel of wil je praten over je eigen ervaring met grensoverschrijdend gedrag? Bellen of chatten kan gratis en geheel anoniem met Tele-onthaal (bel 106) of Awel (bel 102). Specifiek voor seksueel grensoverschrijdend gedrag kan je terecht bij PUNT. VZW. Verder kan je het meldpunt contacteren via meldpunt@vub.be. De bewaking van de campus is dag en nacht bereikbaar via 02/629 21 76.
*Deze naam is gefingeerd uit respect voor de privacy van het slachtoffer. De echte naam is gekend bij de redactie.
0 Comment