Tekst: Evelien Feys
Beeld: Andreas Lorrain
Het is de week van Kerstmis, dus slaan de kanalen van de VRT opnieuw de handen in elkaar voor de Warmste Week. In coronatijden lijkt het prangender dan ooit. Veel mensen hebben het moeilijk en diegenen in financieel kwetsbare posities worden nog sterker getroffen. Veel organisaties hebben een terugval gezien in het aantal donaties. Tijdens de Warmste Week zien we dat mensen om elkaar en aan verschillende acties geven. Zo wordt het in koude tijden wat warmer.
Toch blijft er iets knagen. Al die goede daden zijn een welgekomen afwisseling in het heljaar 2020, maar die ostentatieve empathie maakt me licht ongemakkelijk. Empathie heeft immers limieten. De vraag is wat er gebeurt wanneer er dingen zijn die buiten de limieten van onze empathie vallen. Om welke mensen we geven. Er worden steeds weer onzichtbare grenzen getrokken. En uiteindelijk gaan die keuzes over wie er blijft leven en wie niet. Mensen die bijzonder kwetsbaar zijn voor covid krijgen voorrang bij vaccinatie, behalve vluchtelingen, behalve mensen in gevangenissen, behalve sekswerkers.
Waarom geven we wel geld aan de ene actie en niet aan de andere? Waarom eten we koeien bij de vleet maar is een hond op je bord praktisch een mensenrechtenschending, terwijl koeien – als ze niet vetgemest worden tenminste – basically grote honden zijn? Waarom werd Julie Van Espen het gezicht van seksueel geweld, en niet al die zwarte, bruine, ongedocumenteerde, sekswerkende vrouwen die elke dag verdwijnen en waar niemand naar omkijkt, ook niet de politie?
“Laat ons ook empathie hebben voor dieren die niet schattig zijn, voor mensen die niet dankbaar zijn, en voor onszelf.”
Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat liefdadigheid een manier is om ons eigen schuldgevoel te paaien. We weten allemaal wel dat het niet klopt, dat ons systeem onrechtvaardig is en dat daar iets aan gedaan moet worden. Maar we geven het geld liever zelf dan dat we – onheilspellende muziek – belastingen betalen. Dan heb je niet geholpen omdat het moet, maar omdat je er zelf voor hebt gekozen, moreel goede persoon die je bent. We moeten aandachtig blijven voor de voorwaarden waaronder mensen onze empathie verdienen. Zij die hun kwetsbaarheid niet aan zichzelf te danken hebben. Zij die goede slachtoffers zijn, die niet vragen. Veracht worden immers zij die niet tevreden zijn met wat ze krijgen, omdat ze weten wat ze eigenlijk verdienen. Dankbaar, dat moeten ze zijn.
Toegegeven, dit is het eerste jaar sinds lange tijd dat de Warmste Week weer wat oprechter aanvoelt. Er werden zijn het afgelopen jaar heel wat acties op poten gezet zonder dat ze airtime kregen. En de mensen die al jaren helpen, helpen voort. Misschien slaat dat gevoel om wanneer er een minister met veel sier een cheque komt deponeren, maar ik sta mezelf toe om er hoopvol van te worden.
Laat ons ook empathie hebben voor mensen die er niet in slagen zich uit structurele ongelijkheid te murwen. Voor dieren die niet schattig zijn, voor mensen die niet dankbaar zijn, en voor onszelf. We moeten zacht genoeg zijn voor onszelf zodat we kunnen toegeven dat we de situatie van anderen niet altijd kunnen begrijpen. En dat we kunnen helpen omdat het móét.
0 Comment