De campusvoorziening voor ongewenste zwangerschappen

In deze vreemde tijden met heartbeat bills en steeds conservatievere wetgevingen is abortus politiek gezien een hot topic. Nochtans niet in België en al helemaal niet op de VUB, waar al sinds jaar en dag een abortuscentrum is. ¿Qué? De kans is groot dat je er al honderd keer langsliep: naast de Colruyt en ieders favoriete goedkoop kopieeralternatief Copyland bevindt zich achter een anoniem roze gevel ‘abortuscentrum Dilemma’. Waarvoor kan je daar terecht?

Door Zoë Van Vooren

“Dit abortuscentrum is eigenlijk een campusvoorziening, net als de Resto, het Crazy Copy Center en de kindercrèche,” vertelt Nausikaä Martens, coördinator van Dilemma. “Wij helpen vrouwen uit de wijde omgeving en dus ook studenten die ongewenst zwanger zijn. Dat doen we sinds de officiële abortuswet 29 jaar geleden. Voordien werden ook al abortussen uitgevoerd, maar dan in een clandestiene sfeer. Lange tijd waren we gekoppeld aan het huidige CAW als een soort centrum voor Relatie- en Gezinsvragen, maar tegenwoordig zijn we helemaal onafhankelijk als centrum voor hulp bij ongewenste zwangerschap en abortus.”

Over tijd

Maar wat gebeurt er nu concreet indien je als VUB-student ongewenst zwanger bent? Voor er wordt overgegaan tot een zwangerschapsafbreking, zijn er verschillende stappen. Eerst vindt er een inleidend gesprek plaats. “Wij luisteren vooral en geven veel uitleg. We willen vooral weten of het de beslissing van de vrouw zelf is en hoe ze zich erbij voelt. De reden? Daar ben ik persoonlijk niet in geïnteresseerd. Als een vrouw hier komt, ga ik ervan uit dat ze een goede reden heeft.”

“Als een vrouw hier komt, ga ik ervan uit dat ze een goede reden heeft”

Nausikaä Martens

Tijdens een gynaecologisch onderzoek stelt een dokter met  een echografie vast hoever de zwangerschap gevorderd is. Daarnaast voert de dokter een controle uit, waar ook een soa-test deel van uitmaakt. Een volgende afspraak moet iets langer wachten: er is een wettelijke bedenktijd van minimum zes dagen. Als een vrouw meer tijd nodig heeft, kan dat, maar minder niet. Sinds kort is de wet veranderd en mag er op die zes dagen een uitzondering worden gemaakt als er een medisch dringende reden is of de wettelijke termijn van veertien weken overschreden zou worden.

Op naar Nederland

Wat als je langer dan veertien weken zwanger bent? “Dan is abortus in België helaas niet meer mogelijk. In dat geval verwijzen wij door naar Nederland, waar abortus tot 22 weken mogelijk is, of het Verenigd Koninkrijk, waar het tot 24 weken kan. Als je verder dan 24 weken bent, kan je alleen nog in de Verenigde Staten terecht. In mijn hele carrière heb ik het twee of drie keer meegemaakt dat we een vrouw naar de VS doorverwezen.”

Er zijn twee verschillende manieren om een zwangerschap stop te zetten. Tot acht weken kan je zelf kiezen tussen een curettage en een zogenaamde abortuspil. Abortus via medicatie verloopt in twee stappen. Eerst neem je een pil die de zwangerschap stopzet. Daarna ga je terug naar huis en laat je de medicatie één à twee dagen inwerken. Tijdens de tweede afspraak blijf je een halve dag in een aparte kamer en krijg je andere medicatie: vier pillen die je vaginaal inbrengt en een miskraam opwekken. “Door het samentrekken van de baarmoeder kan je krampen voelen en sommige vrouwen – zéker niet allemaal – hebben last van misselijkheid of diarree.” Niet alle vrouwen verliezen de vrucht in het centrum zelf: het miskraam kan ook later, als je al thuis bent, plaatsvinden.

“Een abortus leidt niet per se tot zware psychologische problemen”

Nausikaä Martens

Een curettage is een medische ingreep die ongeveer een kwartier tot twintig minuten duurt. Onder plaatselijke verdoving wordt de baarmoeder van de patiënte eigenlijk leeggezogen en nadien kan je nog even op bed rusten. “Dit is een kleine ingreep die krampen vergelijkbaar met menstruatiepijn kan veroorzaken, maar de meeste vrouwen die buitenwandelen voelen zich eigenlijk goed”, zegt Martens. Als je langer dan acht weken zwanger bent, is abortus door medicatie niet meer mogelijk en kan je enkel kiezen voor een curettage.

Abortuswet = recht op privacy

Maar hoeveel kost het om een zwangerschap stop te zetten aan de VUB? “Je betaalt hier eigenlijk enkel het remgeld van 3,70 euro. Mensen die een verhoogde tegemoetkoming van de mutualiteit hebben, betalen niets. Als je geen mutualiteit hebt, kost het eerste consult met gynaecologisch onderzoek je 190 euro en het tweede 280 euro, dus 470 euro in totaal. Als je dat bedrag niet kan betalen of je hebt problemen met je mutualiteit, dan bekijken we wat mogelijk is.” Ook om de eindafrekening van de mutualiteit, waar een abortus zou verschijnen tussen de steunzolen, beugels en kinesitherapie van je ouders, moet je je geen zorgen maken. “Je privacy is gegarandeerd. Het enige dat je moet doen is klevertjes van de mutualiteit meenemen. Je zal nooit opgebeld worden over je abortus door de mutualiteit, en de abortus zal niet op je jaarlijkse terugbetalingsoverzicht staan. In de wet staat dat het enkel de vrouw is die de beslissing neemt en dit kan enkel als haar privacy gegarandeerd is.”

Als je de ingreep achteraf wil bespreken, kan dat steeds door middel van een nagesprek of een doorverwijzing naar bijvoorbeeld het CAW. Maar in de praktijk blijkt dat zelden nodig. Martens: “Abortus wordt in de media altijd zo spectaculair voorgesteld met speciale verhalen en vrouwen die heel veel spijt hebben. Terwijl de meeste vrouwen helemaal geen spijt hebben. Spijt heb je als je de foute beslissing hebt genomen. Dat betekent niet dat je geen verdriet kan hebben. Een abortus brengt wel een litteken met zich mee, net zoals veel dingen in het leven sporen nalaten. Een abortus leidt niet per se tot zware psychologische problemen. Een op vijf vrouwen zal tijdens haar vruchtbare leven een abortus ondergaan, dat is ook gewoon een realiteit. De meeste vrouwen kunnen dat wel plaatsen.”