Deel nieuwe XY-gebouwen mogelijk opnieuw afgebroken

De saga rond de nieuwe studentengebouwen op de VUB heeft een nieuwe en mogelijk ingrijpende wending genomen. Net nu de studenten eindelijk konden intrekken in hun nieuwe koten en de overige werken hun laatste fase inlopen blijkt uit een recent rapport dat er ernstige constructiefouten en overtredingen in het project zijn geslopen. De vrees bestaat dat deze problemen ervoor zullen zorgen dat een deel van de nieuwbouw opnieuw zal moeten worden afgebroken.  

De XY-gebouwen maken deel uit van de bredere infrastructuurvernieuwing VUB 2020 en moeten bij voltooiing plaats bieden aan 650 studentenkamers, verschillende feestzalen, aula’s en parkings, verdeeld over vijf woonblokken en een ‘Cultuurtoren’. Met een aanzienlijke vertraging konden begin dit jaar de eerste studenten intrekken in de kotgebouwen waarvan de eerste steen al in 2015 werd gelegd. De rest van de gebouwen zou in de loop van dit jaar nog gerealiseerd moeten zijn. Het hele project werd al geplaagd door tal van problemen en vertragingen, maar recente ontwikkelingen vormen een grotere bedreiging voor de voortgang van de werken. Uit een recente schouwing van de gebouwen door de Brusselse Dienst voor Architectuurinspectie en Rapportering (BDAR), die de Moeial kon inkijken, blijkt dat de gebouwen vier fundamentele probleempunten bezitten die in het meest extreme geval zelfs een gedeeltelijke afbraak tot gevolg kunnen hebben. Het zou hier gaan om de Cultuurtoren en gebouw X1. De gebouwen die al bewoond zijn zouden wel gespaard blijven.

Cultuurtoren van Pisa

De belangrijkste afwijking die in de tests van de BDAR aan het licht kwam is dat de Cultuurtoren, waar het nieuwe KultuurKaffee moet komen, licht naar achteren toe helt. Het verschil wordt zelfs geraamd tussen de 3 en de 5 centimeter. Of deze afwijking voortkomt uit een constructiefout of een grondverzakking moet nog blijken uit een bodemanalyse. Zelfs als er geen gevaar voor verdere overhelling bestaat, moet bekeken worden of afwijking geen verdere problemen inhoudt voor de goede werking van het gebouw en de evacuatie ervan in geval van nood. Verdere tests moeten de toekomst van de toren verder uitwijzen.

Vlaamse grond

Uit de doorlichting van het bouwproces is gebleken dat er zware overtredingen zijn begaan bij de bouw van de XY. Bij de funderingswerken werd namelijk gebruik gemaakt van aarde afkomstig uit de provincie Antwerpen. In de derde staatshervorming werd echter vastgelegd dat indien Vlaamse grond naar Brussel getransporteerd wordt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hiervoor expliciet toestemming moet aanvragen aan het Vlaams Gewest én ter compensatie een gelijke hoeveelheid grond moet verdelen onder de Vlaamse, Franse en Duitstalige gemeenschap. In het geval van de XY werd echter per ongeluk een extra homp Vlaamse klei naar Wallonië gebracht, wat voor extra communautaire spanningen zorgde. Bovendien bleek dat het formulier om de grond te mogen storten in strijd was met de taalwetgeving door een verkeerde vervoeging van het werkwoord ‘envoyer’ in de futur simple.

Juridische procedure met verhuurbedrijf

Het BDAR heeft ook klachten ontvangen van verhuurbedrijf Serlippens En Zonen, aangezien zij een van hun graafmachines niet terug krijgen van de aannemer. Bij de inspectie werd deze graafmachine uiteindelijk teruggevonden in de parking onder het X1-gebouw.  Uiteindelijk bleek dat door een fout van een arbeider de graafmachine werd achtergelaten op het ogenblik dat de parking nog werd aangelegd. Het gevolg hiervan was dat door de lage hoogte van deze parking de machine op geen enkele manier de parking nog kan verlaten. Het verhuurbedrijf dreigt nu met een dwangsom gelijk aan de kostprijs van het werktuig per dag dat ze het niet terug hebben. Onderzoek heeft uitgewezen dat de enige manier waarop de graafmachine terug bevrijd kan worden de volledige afbraak van het gebouw boven de parkeergarage inhoudt.

Impact op het milieu

Het rapport haalt ten slotte aan dat de milieuvergunning voor het XY-project ten onrechte werd toegekend. De gebouwen werden namelijk pal op de habitat van de VUB-mol (Talpa Universitas Bruxellensis) gebouwd, een zeldzaam dier dat enkel op deze campus voortkomt. Niet enkel bemoeilijkt de grote oppervlakte aan beton het zoeken naar voedsel van deze mol (die zich uitsluitend voedt met studentenkots), ook vormt het beestje een gevaar voor de stabiliteit van de funderingen. Door de uitzonderlijke grootte van de VUB-mol (in 1973 werd een exemplaar van maar liefst drie meter gevonden) vormen zijn gangen een reëel risico op verzakkingen.

Wat de volgende stappen nu zijn is niet duidelijk, het bouwbedrijf wenste in ieder geval nog niet te reageren op dit nieuws. De VUB liet in een reactie wel weten dat “er nog geen zekerheid is of de gebouwen daadwerkelijk gedeeltelijk zullen worden afgebroken. Als dat het geval is zullen we het pas doen als alle gebouwen volledig afgewerkt zijn.” De Moeial volgt de situatie in elk geval op de voet.

Dit artikel was een 1 april-grap. De XY-gebouwen blijven gezellig staan.