In september vond de inhuldiging van een nieuwe leerstoel plaats in samenwerking met het Verbond van Belgische Ondernemingen. De leerstoel zou een ecologisch doel voor ogen hebben, maar in hoeverre is dat mogelijk in associatie met het VBO?

14 september op de hoofdzetel van het VBO in hartje Brussel – de inhuldiging van een nieuwe leerstoel aan de VUB. De leerstoel zou bedrijfsstrategieën ontwikkelen om de circulaire economie te bevorderen. “We willen bedrijven ondersteunen in een transitie naar een kringloopeconomie door het design van de producten te herbekijken,” aldus Cathy Macharis, mobiliteitsspecialist aan de VUB. “In plaats van lineair te werken en het product weg te gooien, willen we producten maken waarbij je op voorhand weet wat we kunnen doen met de grondstoffen wanneer het product kapot is.” Niets dan groene bedoelingen van het onderzoeksteam.

De financiering van het VBO vormt voor Macharis geen heikel punt. “Als onderzoeker moet je altijd kritisch staan tegenover je financiers om je objectiviteit in het onderzoek te bewaken, maar ik heb er het volste vertrouwen in dat we gewoon ons

Pieter Timmermans, CEO van het VBO, heeft nochtans al kleur bekend. Zo vindt hij het “onzinnig dat België een bovenmatig zware inspanning op zich zou nemen als het gaat over klimaatmaatregelen.” Dat zou de bedrijven een meerkost opleveren die onrechtvaardigbaar is, stelt hij in zijn publicatie ‘Klimaat – we mogen niet in eigen voet schieten’. Met andere woorden ontmoedigt hij de Belgische staat hogere klimaatdoelstellingen te beogen, omdat dit nefast zou zijn voor de bedrijfswinsten. Nochtans toont een rapport van het IPCC (het Internationaal Klimaatpanel dat de risico’s van klimaatverandering evalueert voor de Verenigde Naties, n.v.d.r.) op basis van 6000 onderzoeken aan dat we met de huidige doelstellingen van het Parijsakkoord afstevenen op een wereldwijde temperatuurstijging van meer dan 2°C, wat volgens het rapport ‘langdurige of onomkeerbare veranderingen’ zou hebben voor onze planeet.

Het standpunt van Timmermans is niet verwonderlijk. Het VBO is namelijk de vertegenwoordiger van onder andere de Belgische Petroleumfederatie, die op haar beurt de Belgische filialen van oliebedrijven als Total, Shell en ExxonMobil onder haar vleugels heeft. Zij maken volgens het Carbon Majors Report (2017) deel uit van de lijst van de honderd ondernemingen die meer dan 71% van de wereldwijde CO2-uitstoot veroorzaken, omdat ze bijna volledig afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen.

‘Duurzame leerstoel’

Nu zou de VUB toch in zee gaan met het VBO om duurzame ontwikkeling te bevorderen. Maar waarom pleit het VBO eerst voor lagere klimaatdoelstellingen, en trekken ze dan toch de groene kaart? Het is geen geheim dat er een nakend tekort aan grondstoffen is rond 2030. Bedrijven moeten uiteraard anticiperen op dat tekort en zien in circulaire economie een manier om hun winsten tegen dan te verzekeren. Daarnaast dalen de productiekosten ook als je telkens verder gaat met een product dat al gebruikt is, in plaats van opnieuw te beginnen bij het ontginnen van de grondstof. Bovendien is het als bedrijf altijd een goed idee om je onder een likje groene verf te verbergen.

Onderzoek naar duurzaamheid in samenwerking met het VBO, is dat geen contradictio in terminis?