Studenten moeten wijken voor eerste cyclocross op de campus

Op 14 september pakte de nieuwswebsite ‘VUBToday’ uit met de titel “Campussen VUB en ULB worden decor van nieuwe veldrit.” Heuvels zullen hierbij worden beklommen, kuiten zullen branden, toeschouwers zullen juichen en de grastrappen van het amfitheater zullen uitdijen. Nog voor de start van het nieuwe academiejaar is de (nieuwe) student dus gewaarschuwd: een cyclocross op de campus én tijdens de blok. Reken daarbij muziek, drank, ambiance, VUB-merchandising en de chaos is compleet. Wat heeft een student nog meer nodig tijdens de blok?

Door Larissa Courant

Het was een bizarre ontdekking voor wie zijn ogen liet scrollen over de webpagina van VUBToday. Tussen de aula’s en de groene omgeving komen veldrijders op zondag 6 januari de sporen van hun fietsbanden in het welvende campustapijt graveren. Meteen rijst de vraag naar de mogelijke link tussen een veldcross en een universiteit en is de blok daarbij niet juist de periode waarin een universiteit zich moet concentreren op haar studenten? Waarom komt zo’n cross net in de blokperiode de leefwereld van de student binnensijpelen? Tal van vragen die meteen de kop opsteken, maar al gauw plaatsmaken voor het nieuws dat de renners ook dwars door het geliefde amfitheater zullen rijden.

Als bovendien blijkt dat vele afgestudeerden van Verschueren ook een job hebben bij de organisator Golazo, wordt de situatie nog precairder

Faciliteren tijdens het studeren

De cyclocross die op de universiteitscampus zal plaatsvinden is de ‘Brussels Universities Cyclocross’ en de voorlaatste manche in de DVV Verzekeringen Trofee. Voor de facilitatie van dit evenement werkte de VUB samen met de ULB, die tevens haar campus La Plaine, weliswaar in mindere mate, ter beschikking stelt voor de cross. Hierbij is het volgens Nic Van Craen, Algemeen Beheerder en projectsponsor van het evenement, meteen belangrijk te benadrukken dat de VUB niet de organisator is van het evenement. “De VUB houdt zich bezig met datgene wat we operationeel kunnen aanbieden aan de universiteitskant. Het is Golazo die operationeel de leiding heeft van de hele zaak, van de voorbereiding tot de organisatie de dag zelf,” klinkt het. De grens is duidelijk: Golazo organiseert, VUB faciliteert. Niets meer, niets minder. Toch heeft de directeur van het Postgraduaat Sportmanagement aan de VUB, Jos Verschueren, mee de hand mogen leggen aan de vormgeving van het parcours en lijkt daarmee de grens te vervagen. Als bovendien blijkt dat vele afgestudeerden van Verschueren ook een job hebben bij de organisator Golazo, wordt de situatie nog precairder. “Wij houden dat netjes gescheiden,” stelt Verschueren gerust. Maar opnieuw lijkt deze scheiding niet zo strikt aangezien zijn eigen studenten op het evenement zullen helpen om in de toekomst op hun CV te kunnen zetten dat ze ervaring hebben met sportevenementen.

Idea maker of idea faker?

De grens vervaagt echter volledig wanneer de vraag gesteld wordt wie met het initiële idee kwam. Er wordt stevig over en weer gepingpongd en uiteindelijk is het niet de organisator Golazo, maar Verschueren die zichzelf kroont tot ‘de idea maker’. Naar eigen zeggen kwam hij zelf met het idee wanneer hij in maart 2017 vanuit zijn kantoor in gebouw L naar buiten keek en het parcours in een mum van tijd in zijn hoofd had. “Een cyclocross op onze campus, why not?” vroeg hij zich af. In een eerste fase sprak hij af met rector Caroline Pauwels om het idee van daaruit naar beneden te laten sijpelen. “We zijn dan aan het raam gaan staan met zicht op de campus. Ze zei: ‘Ik vind het een zeer wild idee, maar ik hou wel van wilde ideeën.’ Ik heb daarna meteen Christophe Impe van Golazo gebeld. Op dit idee waren ze zelf niet gekomen,” vervolgt hij.

Het is een publiek geheim dat rector Caroline Pauwels te vinden is voor ‘out of the box’ denkoefeningen en het mag daarom dus zeker niet verwonderen dat de cyclocross hierin een nieuwe uitdaging is waarvoor ze zich in eerste instantie graag openstelt. Toch is ook het opeisen van het ouderschap van dit idee volgens de rector vele bruggen te ver. De VUB krijgt jaarlijks immers vele voorstellen van dergelijke initiatieven, waar ze doorgaans niet mee instemmen en de cyclocross was één van deze voorstellen. “Voor de mensen van Golazo leek het ontzettend interessant om die cross hier te laten plaatsvinden en zo is die vraag op een gegeven moment op ons bord gekomen. Dan was het ‘oké, wat doen we hier mee?’,” vertelt Pauwels. “Er is zeker een link tussen Golazo en Jos Verschueren maar het is niet dat hij naar mij is gekomen en zei: ‘Ik keek uit het raam en ik had een idee. Laat ons een cross organiseren.’ Het idee komt niet van ons, dat is al één. Het is pas na de afweging van de voor- en nadelen dat we hebben ingestemd.”

“Een cyclocross op onze campus, why not?”

Jos Verschueren, directeur van het Postgraduaat Sportmanagement

We (dis)KONEKT

Of die instemming onomstootbaar is na anderhalf jaar de afweging te maken tussen de voor- en nadelen ligt eerder in het midden. Als eerste aspect wordt het communautaire vraagstuk naar voren geschoven. Met dit evenement kan de VUB als Brusselse universiteit een brug slaan tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de rest van het Belgische landschap. Ook flirt het parcours met Franstalige en Nederlandstalige sferen en schept zo tegelijk een communautair evenwicht. Gretig worden daarbij ook gratis media aandacht, visibiliteit in primetime televisie, netwerken met alumni en aandacht voor sportonderzoek aan dezelfde kant in de schaal geworpen. De voordelen zijn talrijk en men kan er niet omheen dat deze een grote winst kunnen zijn voor de VUB, zeker als het op de promotie van sportonderzoek aankomt. Dit laatste aspect komt niet alleen als enige het dichtst bij de kern van de universiteit en haar doelen, maar het kan in een storm van media-aandacht ook als een nobel doel worden gezien om die aandacht deels om te buigen naar promotie voor universitair onderzoek. Al is het nog maar de vraag of men er in zal slagen dit doel te verwezenlijken, aangezien de strategie niet veelzijdig is. “In de perscommunicatie is de boodschap zo georganiseerd dat sportonderzoek het element is dat we telkens naar voren brengen. We zullen ervoor zorgen dat op zichtbare momenten het professorenkorps aanwezig is om op deze vragen te beantwoorden,” stelt Van Craen.

De laatste vraag die dan nog rest is met welk gewicht de nadelen moesten opboksen tegen deze voordelen. De instemming met de cross doet alvast vermoeden dat de nadelen eerder als ‘lichtgewichten’ werden weggezet. Nochtans zijn studerende studenten op de campus die dag wegens geluidsoverlast aangewezen op andere locaties, kunnen er in theorie al examens zijn de dag na de cross, wordt het amfitheater beschadigd, wordt de campus door hekken afgesloten voor studenten zonder ticket en staat de massablok vele hindernissen te wachten.

“Het is voor een stuk ook een heel nieuw gebruik van de campus, zo’n grootschalig evenement heeft hier nog nooit plaatsgevonden. Eigenlijk hoort het feit dat het betalend is daar bij,” verklaart Isabelle Selleslag, verantwoordelijke binnen de dienst Strategie en Beleidsvoorbereiding. De betalende en dus afgesloten zone van de campus zal zich vanaf de centrale ingang langs de zijde van Etterbeek Station uitspreiden via het rectoraatsgebouw tot aan de grens met de koten en langs de omheining van de atletiekpiste. Daarbij omringt het de Resto en gebouwen E, F, G, B en C. Dit betekent met andere woorden dat voor wie zich wil begeven naar de werven, studentenkoten, U-residence, gebouwen K, L, T en Z, het sportcomplex en de atletiekpiste, dit geen probleem zou mogen vormen. Een wandeling maken op de Esplanade, geld afhalen bij de ING Bank, een boek lezen op een bankje aan de grasweides wordt problematisch en zelfs onmogelijk zonder inkomticket of motivering van noodwendigheden. “Als je erop betrapt wordt dat je naar de cross komt kijken zonder ticket, dan heb je wel een groot probleem,” merkt Verschueren op. “Enkel als je een goede reden hebt voor toegang tot de gebouwen kan je je toegang verschaffen, zoals onderzoekers die op zondag in hun labo’s willen komen werken bijvoorbeeld,” stelt Selleslag. Dit moet dan op voorhand aangevraagd worden.

(Lees verder onder het plan)

Het parcours van de Brussels Universities Cyclocross
© Alan Jockmans

Hierbij kan opgemerkt worden dat de cross niet alleen binnen het hooggewaardeerde karakter van een ‘open campus’, maar ook binnen de WeKONEKT- campagne een raar gegeven blijft. “Dit cross-gebeuren schrijft zich in binnen de hele WeKONEKT- logica van rector Pauwels om de verbinding met de omgeving duidelijk te kunnen maken. Dit is een initiatief waarmee we onze campus op een totaal andere manier dan anders kunnen openstellen naar buiten toe,” verduidelijkt Van Craen. De cross is een meerwaarde binnen de campagne die alsmaar binnendringt in de academische werking en wordt als een web gespannen rondom het imago van de VUB als een dynamische, sportieve universiteit die op een andere manier op televisie wil komen. Maar in hoeverre is de campus ‘open’ en toegankelijk opdat er sprake kan zijn van de reële verbinding met de stad? Het antwoord is vrij simpel: als je een ticket koopt, dan heb je toegang tot het betalende gedeelte van de campus, zowat de helft van de totale oppervlakte en dat tegelijk voor de eerste keer in de VUB-geschiedenis.

Toch luidt de redenering binnen WeKONEKT dat studenten de zogenaamde ‘ambassadeurs van Brussel, kritische burgers en de maatschappelijke leiders van de toekomst’ moeten worden. Maar wanneer er sprake is van o.a. een buitenkans om in primetime televisie te komen, verschuift de focus al gauw naar de met geld zwaaiende bedrijven, organisatoren en toeschouwers. Daar waar een ‘connection’ gemaakt wordt met betalende sportliefhebbers, wordt er ‘gedisconnecteerd’ met studenten, de personen die nochtans dagelijks op de campus te vinden zijn doorheen de rest van het jaar en de basis vormen van een universiteit. Een student die geen ticket koopt, wordt verbannen achter hekken van het hermetisch afgesloten evenement dat plaatsvindt op de campus van een universiteit waar hij of zij nochtans een aardig bedrag inschrijvingsgeld voor betaalt.

“We zullen ook melden aan studenten dat ze rekening houden met dat je in plaats van op kot beter thuis kan zitten dat weekend”

Nic Van Craen, Algemeen Beheerder en projectsponsor van de cross

Student de klos door de cross

“Er zal voldoende op voorhand worden aangekondigd dat het evenement plaatsvindt, waarbij de geluidsoverlast vermeld wordt. We zullen ook melden aan studenten dat ze rekening houden met dat je in plaats van op kot beter thuis kan zitten dat weekend”, stelt Van Craen. Met andere woorden, je kan dus beter niet op je kot op de campus studeren die dag. Men ontneemt hierbij niet alleen de vrije keuze van de student om wanneer het hem of haar het beste uitkomt drukte op te zoeken ter ontspanning. Sterker nog, studenten die zich storen aan geluidsoverlast moeten zich verplaatsen. Een kleine analyse legt meteen bloot dat deze redenering niet alleen vertrekt vanuit de premisse dat iedere student de kans heeft om thuis in alle comfort te studeren, maar het verliest daarbij ook uit het oog dat de VUB de laatste jaren van internationalisering een speerpunt heeft gemaakt en er steeds meer internationale studenten kiezen voor de VUB. Wat met deze studenten die op hun kot op de campus blijven? Volgens Jimmy Hendry Nzally, voorzitter van de VUB International Student Platform (ISP) is de optie ‘thuis studeren’ voor deze studenten vaak geen mogelijkheid. “De voorbije jaren hebben we gezien dat internationale studenten hoofdzakelijk, ook tijdens de feestdagen, op de campus blijven. Dit geldt het vaakst voor studenten van buiten de EU. Zij hebben immers minder mogelijkheden om tijdens de blok naar huis te gaan, zelfs tijdens de feestdagen. Vaak ook omdat ze verkiezen om op de campus te blijven om te lezen en leerstof te verwerken.”

Wanneer studeren op de campus geen optie is, kan je op het eerste gezicht nog vertrouwen op de ondertussen ingeburgerde en broodnodige massablok. Maar opnieuw komt de cross hier in het vaarwater. De massablokruimtes in het Studiebegeleidingscentrum en de STOA van het studentenrestaurant kunnen die zondag niet gebruikt worden omdat ze ofwel onbereikbaar zijn, ofwel worden gebruikt als VIP-ruimte. Bovendien komt er heel wat voorbereiding kijken bij zo’n event en lijkt het dus niet zeker of deze ruimtes niet langer de deuren zullen moeten sluiten. Op de vergadering van de Studentenraad van 5 oktober kon Selleslag nog geen alternatieven presenteren voor deze verloren studeerruimtes, terwijl de plannen van deze veldrit reeds begin juli werden voorgesteld op de Studentenraad. Toch blijft Verschueren optimistisch: “Er wordt gezorgd dat studenten die dan studeren, perfecte service krijgen zodat de core business, met name het studeren, volledig gevrijwaard wordt.” Ook Selleslag bevestigt dit standpunt. “Er is vooraf overleg geweest met de verantwoordelijken van het Studiebegeleidingscentrum. Zij hebben aangegeven welke impact het evenement op de studielocaties en studenten heeft, maar ook dat er oplossingen zijn. Dat zijn alternatieven die we op dit moment opzoeken en zullen openstellen voor studenten.”

Om aan de kritiek tegemoet te komen is er een korting van 50% beloofd op de aankoopprijs van een ticket voor de cross voor VUB-studenten en -personeelsleden (6 euro i.p.v. 12 euro aan de kassa). Hoewel de ironie van een korting aanbieden op een betalend event dat studenten kan storen tijdens het studeren op hun eigen universiteitscampus niet ver te zoeken is, benadrukt Van Craen wel dat het een gemeende maatregel is. “Het is geen troost voor studenten die niets moeten weten van veldrijden, maar naast de negatieve reacties willen we minstens voor studenten die het positief vinden een laagdrempelige toegang garanderen.”

“Marketing is geen ziekte hé”

Jos Verschueren

Brussels Universities Cyclo of eerder VUB marketing psycho?

Ondanks de vermeende balans in de kosten-batenanalyse, ligt het overwicht van de inspanningen en lasten wel duidelijk geheel aan de kant van de VUB. Het parcours zal immers voor drie vierde gesitueerd zijn op de campus in Etterbeek; VUB-personeel spendeert werkuren aan het faciliteren van het evenement; foodtrucks krijgen een plaats op de campus; het studentenrestaurant doet dienst als VIP-ruimte; het amfitheater wordt de trekpleister van de cross en fietsbanden zullen hun sporen achterlaten. Het resterende kwart van het parcours worden uitgereden op de ULB-campus La Plaine, waardoor de VUB voor dezelfde marketing, visibiliteit op televisie en media-aandacht dus meer in kosten deelt. Volgens Verschueren is dit opnieuw eenvoudig te verklaren omdat het ook “een idee van de VUB is” en onderlijnt hij halsstarrig ook meteen “marketing is geen ziekte hé.” Van Craen is zich ook bewust van het verschil maar stelt dat los van de verdeling van het parcours, het in de context VUB- en ULB-samenwerking een evident is dat ze het op eenzelfde manier aanpakken. Selleslag beaamt dit laatste standpunt. “Parcoursgewijs was er niet veel anders mogelijk. Het is een hele uitdaging geweest om een parcours uit te stippelen dat voldeed aan alle regels van de UCI (Union Cycliste Internationale). Al hadden ze dat gewild op de ULB, meer parcours op hun gebied is niet mogelijk omdat de campus voor een stukje volgebouwd is.”

Het is duidelijk dat er een lange aanloopperiode werd genomen alvorens het licht definitief op groen te zetten. Toch kan daar niet rechtstreeks uit afgeleid worden dat men niet over één nacht ijs is gegaan: de massablok is het enige alternatief voor studenten die op de campus blijven die dag, tegelijk zijn er nog geen concrete oplossingen voor de massablok en de instemming zelf blijkt niet in democratisch gehalte uit te blinken. Er werd belang gehecht aan verschillende meningen, maar hiermee werd niet het hele gewicht in de schaal gelegd. Zo werd de Studiebegeleiding gevraagd naar mogelijke problemen, maar was hun stem in het dossier niet beslissend. Eenzelfde opmerking kan gemaakt worden met betrekking tot het vragen naar de mening van de studenten zelf. “Er is op verschillende informele momenten gepeild bij de studenten, maar dat is niet op een officiële, ruime manier gebeurd,” geeft Van Craen toe. Ook Lise Vermeersch, voorzitter van de Studentenraad van de VUB, stelt vast dat ze geen beslissende stem had, maar dat ze wel een informele melding kregen toen het nog niet verspreid mocht worden en het voorstel nog naar de Raad van Bestuur moest gaan. “Daarbij moet je wel de kanttekening maken dat je als student in de Raad van Bestuur er zit als ‘bestuurder’ en niet als ‘studentenvertegenwoordiger’,” voegt ze toe.

Of er volgend jaar zonder meer een tweede editie zal volgen van de Brussels Universities Cyclocross tijdens de blokperiode, moet blijken na een grondige evaluatie van de effectieve overlast en een nieuwe kosten-batenanalyse. Toch is Verschueren ervan overtuigd dat het niet bij deze ene keer zal blijven en droomt hij alvast van grootse wedstrijden. “De bedoeling is dat we echt groeien. Misschien later wel een Belgisch Kampioenschap, de Superprestige of de Wereldbeker. Ik hoop dat onze universiteit dan meegroeit: in aantallen, in studenten, in naam en faam. Het is een hefboom om via sport onze hele universiteit op de kaart te zetten.”

“De bedoeling is dat we echt groeien. Misschien later wel een Belgisch Kampioenschap, de Superprestige of de Wereldbeker”

Jos Verschueren

Pale green dot

Het is duidelijk dat de organisatie van de Cyclocross vele voor- en nadelen in rekening heeft gebracht en daarbij een breekpunt vormde met gevestigde principes zoals absolute voorrang van de academische kalender, vrije toegang tot de universiteitscampus, respect voor de blokperiode en inspraak van studenten. Het staat vast dat studenten zich die dag zullen moeten verplaatsen naar rustigere oorden om te studeren en een ticket zullen moeten kopen als ze die dag de andere helft van de campus willen betreden. Hoewel er begrip opgebracht kan worden voor het feit dat de facilitatie van een cross in combinatie met alumni-contacten, netwerken, promotie van sportonderzoek en gratis media- en persaandacht nu eenmaal een situatie is waarbij universiteit zoals de VUB en ULB veel te winnen hebben, biedt dit geen sluitende verantwoording.

De VUB verdient terecht meer aandacht vanwege haar infrastructuur, onderzoek en onderwijs. Dat staat buiten kijf. Het is een zeer geliefde omgeving voor iedereen die de VUB verbindt en de campus mag daarbij zeker geprezen worden als ‘pale green dot’, zoals rector Pauwels het ongetwijfeld zou omschrijven in haar eerbetoon aan het ‘Vrij Onderzoek’ en daarbij dus ook de ‘Vrije Universiteit’ op de Academische Opening. Al valt er daar misschien toch ook nog de kanttekening te maken over ‘amor mundi’, want de liefde voor natuur en de mensen met wie we de campus delen lijkt toch nog steeds ver weg.

Cross zet studenten voor blok