Het perpetuum mobile van di Wesseli

De Moeial is sinds 1983 niet alleen een gratis en onbetaalbaar tijdschrift, waarvan u het privilege heeft het op iedere hoek van de campus te vinden, het is ook een tijdschrift met een niet onbesproken reputatie als klokkenluider. In de rubriek ‘De Recykrant’ duiken we in het verleden en blikken we terug op controversiële, spraakmakende, bizarre of grappige artikels die het archief van de Moeial eindeloos rijk is.

Door Larissa Courant

Sinds de dertiende eeuw is de mensheid in de ban van een zogenaamd ‘perpetuum mobile’, een denkbeeldige machine die uit zichzelf energie genereert waardoor het zichzelf in beweging houdt eens het gestart is. Hiermee worden niet alleen de wetten van de fysica getart, maar slaat ook de verbeelding van vele creatievelingen op hol.

Het zit misschien wel in de aard van de mens: streven naar het ‘onmogelijke’. Van speculaties over het hiernamaals en reïncarnatie tot het bestaan van buitenaardse wezens; de wetenschap blijft een populair interessegebied waarbinnen velen de beperkingen van het menselijke bestaan en natuurwetten in vraag proberen te stellen. Een goed voorbeeld van een (complot)theorie waarbij de verscheidene wetten binnen de fysica worden getrotseerd, is het perpetuum mobile van kunstenaar Wessel Van Ganzevoort.

De Antwerpenaar Wessel Van Ganzevoort, ook wel bekend onder het pseudoniem Wessel di Wesseli, werd in de jaren zeventig bekend met een uitvinding waarvan hij claimt dat het eeuwig in beweging kan blijven zonder dat er energie aan toegevoegd wordt. Hiermee laat de kunstenaar niet alleen de eerste wet van de hydrodynamica – energie kan niet uit het niets ontstaan, noch verloren gaan – op haar fundamenten daveren, maar hoopt hij ook een machine uitgevonden te hebben die gratis energie kan leveren, wat van pas kan komen als de grondstoffen op aarde uitgeput zijn.

Op 19 januari 1984 was di Wesseli te gast in Aula Q op de VUB om zijn uitvinding aan een vuurdoop te onderwerpen door talrijke professoren die waren komen opdagen. Hiermee vermaakte hij niet alleen nieuwsgierige studenten die plaatsnamen in de zitjes, maar bezorgde hij ook druppels zweet op voorhoofden van menig  professor. Wat volgens hen zo klaar was als een klontje, bleek plots moeilijker te weerleggen dan gedacht. Di Wesseli liet volgens de verslaggeving van de Moeial een “langgerekte harmonica van volume vergroten en uitstulpen”. Dit was volgens de uitvinder mogelijk omdat de harmonica ‘drukontvankelijke wanden’ heeft en onder water de hoeken en vouwen van de wanden platgestreken zullen worden door druk die erop uitgeoefend wordt. Bijgevolg blijft de ‘harmonica’ in volume toe- en afnemen, een mechanisme dat gebruikt kan worden voor machines onder water.

Hoewel vele professoren hun knapste wetenschappelijke formules uit de kast haalden en kwamen aandraven met verscheidene theorieën, slaagden ze er volgens de Moeial moeilijk in om de aparte denkwereld van di Wesseli aan het wankelen te brengen. De verwarring kwam tot een hoogtepunt toen een aanwezige professor tijdens de hetze bekende dat hij ook een gelijkaardige perpetuum mobile als de machine van di Wesseli ontworpen had en toen eveneens het volume had zien veranderen. Mondige studenten en zelfs de moderator waagden hun kans om met wetenschappelijk bewijs de theorie te doorprikken, maar de twijfel bleef overeind.

Tenslotte werd de avond in Aula Q besloten met een stemming waaruit bleek dat de meerderheid van de aanwezigen evenwel niet overtuigd was van het gelijk van di Wesseli. Het is duidelijk dat deze man, die tenslotte meer kunstenaar dan wetenschapper is, met zijn uitvinding niet alleen in staat was een schokgolf te ontketenen, maar ook professoren misschien wel meer uit hun evenwicht bracht dan zijn perpetuum mobile de natuurwetten.