Eerste hulp bij studentenproblemen

Studentenwelzijn aan de VUB

Het academiejaar lijkt soms even lang te duren als het leven van een eendagsvlieg. Maanden vliegen voorbij met wekelijkse studentenactiviteiten en deadlines voor verscheidene opdrachten en eindwerken. Tegelijk moet je een uitstekende prestatie neerzetten voor een resem examens en presentaties. Plots sta je aan de zijlijn en zie je anderen vooruit gaan terwijl jij plots je evenwicht verliest. Zowel voor studiegerelateerde als voor persoonlijke problemen kan je op de VUB-campus voor hulp terecht.

Het leven van een student is allesbehalve gemakkelijk. Alles begint met de zoektocht naar een kot of misschien eerder met het uitstippelen van een traject dat je bijna dagelijks zal moeten afleggen om je colleges te kunnen bijwonen. Colleges en leerstof volgen elkaar in een razend tempo en voeren de druk alsmaar op. Je dag wordt nog spannender wanneer je last-minute nog je lokaal moet zoeken, terwijl je de prof 5 minuten geleden al zijn/haar uitleg begon. Wij studenten zijn prestatiebeesten. We zijn continu in de weer, maar soms kan de stress ons te veel worden. Reken daarbij nog eens familiale problemen of crisissituaties waarin we geen uitweg meer zien en ons ritme slibt langzamerhand dicht. Toch sta je er niet alleen voor, hoewel je dat misschien wel denkt. Aan en rondom de VUB zijn er verschillende instanties die zich over het welzijn van de studenten bekommeren en jouw eerste hulp zijn bij nood aan een gesprek.

Niet zo lang geleden richtte de VUB, in de nasleep van de controverse rond Willem Elias, het ‘meldpunt voor ongewenst grensoverschrijdend gedrag’ op voor problemen omtrent grensoverschrijdend gedrag die de persoonlijke integriteit raken. Onder ‘grensoverschrijdend gedrag’ wordt onder andere pesten, ongewenste opmerkingen of agressie verstaan. Het meldpunt richt zich tot iedereen die op de VUB-campus met dergelijk ongewenst gedrag geconfronteerd wordt en een klacht kan gemeld worden door een e-mail te sturen naar meldpunt@vub.ac.be. De melding komt evenwel niet meteen bij de VUB terecht, maar bij een externe dienst, het Centrum voor Welzijnswerk (CAW) Brussel, die zal zorgen voor het eerste contact. Indien je dit wenst, kan de zaak vervolgens worden behandeld binnen de VUB, maar de procedure blijft onder de bevoegdheid van het CAW.

Kunstige vrijzinnigheid

Sinds dit academiejaar zijn er twee vrijzinnig humanistische consulenten gevestigd in de gele studentenunit tegenover het nieuwe zwembad van de VUB. Deze unit, die je kan herkennen aan de Human(art)istic logo’s op de gevel, is het kantoor van Jan Van den Brande en Raffi Aghekian, de twee vrijzinnige gezichten achter het Human(art)istic-project in samenwerking met de VUB. Zowel Van den Brande als Aghekian staan klaar met een tasje koffie of een fris drankje voor iedere student die meer informatie wil inwinnen over de begeleiding door een vrijzinnig humanistische consulent als men doorheen een moeilijke situatie moet.

De dienstverlening van een vrijzinnig humanistisch consulent is gratis en kan je vinden in ieder ‘Huis van de Mens’ in Brussel en Vlaanderen. Voor een doorverwijzing of een verkennend gesprek over wat de werking van vrijzinnig humanistische consulenten inhoudt, ben je bij hen aan het juiste adres. Zij staan in voor het onthaal en verzorgen de eerste communicatie met een vrijzinnig consulent van het Huis van de Mens aan de Sainctelettesquare of degene die het dichts bij je vertrouwde omgeving is gevestigd.

Het is opmerkelijk dat er naast Van den Brande en Aghekian geen vrijzinnige consulent op de vrijzinnige VUB-campus zelf is gevestigd met de taak studenten bijstand te verlenen, gehoor te bieden en oplossingen te formuleren wanneer men doorheen een moeilijke periode gaat. Om een volledig traject van vertrouwelijke gesprekken zal je je, na het onthaal aan de VUB, moeten begeven naar een Huis van de Mens voor een afspraak met een consulent. Indien je dit wenst kan je wel in onderling overleg met een consulent alsnog een plaats afspreken die het beste uitkomt. Naar de officiële communicatie van het rectoraat luidt de reden dat dit hoogstwaarschijnlijk te wijten is aan de manier waarop de Mens.nu zijn dienstverlening “regionaal organiseert”. Een duidelijke reactie van de Mens.nu over de reden hierachter bleef evenwel spijtig genoeg uit. (Lees verder onder de foto)

Wanneer de problemen verder reiken dan persoonlijk vlak en/of studiemethodes, examenplanning, verwerking van de leerstof en vakinhoud je kopzorgen bezorgen kan je terecht bij de studentenbegeleiders per faculteit op de VUB. Zij kunnen jou  individueel opvolgen en zelfs trainen in verschillende domeinen zoals bijvoorbeeld academisch taalgebruik, je bachelor- en masterproef of studietraject.

De ‘Helden van de VUB’: studentenpsychologen

Naast de studietrajectbegeleiders en studiebegeleiders, zijn er ook de studentenpsychologen. Dit team van zeven psychologen werd niet alleen door de universiteit geprezen tot de ‘Helden van de VUB’, maar het team staat ook klaar wanneer je een probleem hebt dat dieper zit dan je bekommernissen over vakinhoudelijke begeleiding of studievaardigheden. Wanneer studiegerelateerde problemen zoals stress, faalangst, uitstelgedrag, piekeren of perfectionisme je belemmeren om goed te functioneren, kan je bij hen terecht. Ook wanneer je je angst moeilijk de baas kan, problemen ervaart op vlak van sociale en/of academische integratie of als je andere socio-emotionele problemen ervaart maar niet goed weet bij wie je terecht kan, kunnen zij een luisterend oor bieden of doorverwijzen naar meer gespecialiseerde hulp.

De gratis begeleiding bij een studentenpsycholoog gaat zelfs verder dan enkel een vertrouwelijk gesprek. Studentenpsychologe Naomi Beke benadrukt dat ze vooral “ondersteunend werken, waardoor de student sterker in zijn/haar schoenen zal staan”. Het mag dan ook niet verwonderen dat de slagzin luidt: ‘de studiebegeleiding helpt de student groeien’.” De student helpen groeien, hopen ze te bereiken met initiatieven zoals workshops. “Studentenpsychologen hebben specifieke studentenworkshops over hoe je het best kunt omgaan met studiestress en stress in het algemeen. Daarnaast hebben we ook nog de faalangsttraining, die twee maal per jaar wordt georganiseerd”, vervolgt Beke.

De grootste troef van de studentenpsychologen is wellicht hun vlotte toegankelijkheid. “Een afspraak bij een Studentenpsycholoog kan je zelf eenvoudig en snel online maken en binnen twee weken kan je dan voor een gesprek bij ons terecht”, vertelt de studentenpsychologe Kelly Van Bellingen. Hier is ook bewust voor gekozen. Beke legt uit dat “als je gaat kijken naar andere hulpverlening in dezelfde context, kunnen de wachttijden snel oplopen tot wel  zes maanden.Wij werken niet met dergelijke wachttermijnen.” Dit wil evenwel niet zeggen dat er bij een acuut of dringend probleem er geen uitzondering gemaakt kan worden. “Wij staan ervoor open dat we in noodgevallen gaan kijken wie van ons team tussen de afspraken door even tijd kan nemen om die persoon te helpen. Je mag hiervoor een e-mail sturen of je aanmelden in het Studiebegeleidingscentrum, dat doorlopend geopend is,” vertelt Beke.

Een kleine stap

Hoewel de diensten van de studentenpsychologen voor vele studenten van onschatbare waarde zijn, blijft het voor vele studenten een (te) grote stap. “Voor sommige studenten is het heel natuurlijk om hier op gesprek te komen, maar anderen vinden dat echt wel moeilijk. We merken dat studenten met een andere culturele achtergrond het vaak moeilijker hebben om naar ons, als psycholoog, te komen omdat dat in hun cultuur niet volledig aanvaard is. Vaak als ze de stap toch hebben gezet, zijn ze wel blij dat ze dat gedaan hebben”, vertelt van Bellingen. Toch mag de waarde van de term ‘psycholoog’ niet onderschat worden. “Het voordeel van de term ‘psycholoog’ is dat dit immers een beschermde titel is en psychologen dus gebonden zijn door het beroepsgeheim. Studenten kunnen hier in vertrouwen spreken”, vult Beke aan.

Ook voor studenten die zich in een bijzondere situatie bevinden zoals studenten met een functiebeperking, staat de deur altijd open. “We willen hen gelijke kansen geven tijdens de examens”, stelt Van Bellingen. “We gaan altijd als psychologen vertrekken vanuit de student en kijken welke noden hij/zij heeft. Op basis van de drie criteria ‘haalbaarheid, aanvaardbaarheid en verdedigbaarheid’, gaan we iedere maatregel zoals bijvoorbeeld meer tijd bij het oplossen van het examen, maar ook uitzonderlijke maatregelen zoals geen rekening houden met schrijf- en spelfouten of spreiding van examens dan in kaart brengen.”

Naast de diensten van de psychologen op de campus in Etterbeek is het ook belangrijk te benadrukken dat er ook een studentenpsycholoog is die halftijds werkt op de VUB-campus in Jette. Dit is ook zeer goed om te weten, want “goed in je vel zitten, is een eerste voorwaarde om goed te kunnen studeren”, vindt Beke. Dit geldt ook voor wanneer je beter geholpen kan worden door andere instanties. De studentenpsychologen werken als onderdeel van het team ‘studiebegeleiding’ ook nauw samen met Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (    CAW) en Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) en zullen doorverwijzen wanneer deze instanties beter van dienst kunnen zijn. Zo wordt door hen het CAW gezien als een brede, gratis dienstverlening waar je ook met niet-studiegerelateerde problemen terecht kan.

Zichzelf kenbaar maken onder het alsmaar opnieuw verjongende studentenpubliek is een proces dat het team van studentenpsychologen continu wil voeren. Toch krijgen ze ook soms steun vanuit onverwachte hoek. “Ik heb ooit eens van een professor gehoord dat hij op het einde van zijn eerste les een slide had getoond met de gegevens van studiebegeleiding met de woorden ‘stel dat er problemen zijn of wanneer je het niet meer ziet zitten, weet dat je daar terecht kan’. Dat was echt fijn om te horen”, vertelt Van Bellingen glimlachend.