Zitten we over een paar jaar net als de middelbare scholieren op één september al achter de schoolbanken? Als het van de rector van de KULeuven, Luc Sels, afhangt wel. Aan het begin van dit academiejaar stelde hij voor om de indeling van de academische kalender van universiteiten en hogescholen volledig om te gooien. De plannen worden nu door de andere universiteiten in beraad genomen.

Op de Vlaamse Interuniversitaire raad (VLIR) op veertien februari stelden de KULeuven en de UGent de plannen voor aan de andere universiteiten. Alle scenario’s komen overeen met wat Sels begin dit academiejaar voorstelde, maar er zijn variaties binnen dat schema. Zo blijven bij het ene voorstel de twee semesters met elk hun examenperiode bestaan, terwijl een ander voorstel het academiejaar in modules van zes weken indeelt. Dat betekent dat er meerdere tussentijdse blok- en examenperiodes verwerkt zijn binnen het semester zelf.

Onenigheid

Op de VUB zal er een werkgroep geïnstalleerd worden om het voorstel te onderzoeken en de varianten te bestuderen. “Om een beslissing te kunnen nemen of we meedoen met de herindeling of niet, moeten we eerst goed weten wat de voor- en nadelen ervan zijn”, aldus Jan Danckaert, vicerector Onderwijs- en Studentenbeleid. Volgens hem verschilt een semester van zestien weken niet zo van het huidige systeem. “Het voordeel aan de hervorming zou zijn dat de kerstvakantie ook echt een vakantie wordt. Nadelig is dan weer dat je twee weken minder tijd hebt om te blokken.”

Danckaert stelt zich ook vragen bij het nut van al die lesweken. “Als het voor richtingen met veel lessen moeilijk wordt om alles nog te combineren, moet men zich misschien ook eens afvragen of de studenten niet te veel in de klaslokalen zitten. Zijn al die lesuren echt nodig? Gaan studenten überhaupt naar al die lessen?” Hij voegt bovendien toe dat afhankelijk van het scenario het aantal lesweken gelijk blijft of vermindert met maximaal één tot twee weken, wat niet overeenkomt met de nota met de verschillende scenario’s in en met wat de Gentse studentenraad zegt. “Het komt er in alle scenario’s op neer dat het eerste semester van start gaat begin september, en de examenperiode eindigt voor de kerstvakantie”, aldus Dylan Couck van de Studentenraad van de UGent. “Dit zou er voor zorgen dat het eerste semester in plaats van negentien, zestien weken zou duren, terwijl de te verwerken leerstof gelijk blijft. Dat zorgt voor een enorme stijging van de studiedruk, om precies te zijn een extra negen uur per week. In welke mate is dit houdbaar voor de studenten? Hoe kunnen ze zich naast hun studies dan nog inzetten voor andere zaken?”

Activerende werkvormen en tussentijdse evaluaties

Robin Panassié van de studentenraad van de KULeuven uit zich net als de Gentse studentenraad in  het algemeen negatief over de kalenderhervormingen. “Gezien de eerste en tweede examenperiode en de blok die eraan vooraf gaat korter zijn in het voorstel, moeten de studenten evenveel leerstof als voorheen verwerken in een kortere periode, of meer doorheen het semester worden geëvalueerd.” In tegenstelling tot in Gent zijn ze ook tegen de kortere periode voor de herexamens. Studenten zouden dan niet genoeg tijd hebben om grote achterstanden bij te benen, terwijl iedereen tijdens de herexamens recht heeft op een volwaardige tweede kans. Dat zou in het voorgestelde systeem niet het geval zijn.

Een betere zaak vinden ze in Leuven het onderwijskundige project dat aan het voorstel gekoppeld wordt. Het idee om  meer gebruik te maken van activerende onderwijsvormen om zo een grondigere kennis van de leerstof en zelfregulerend leren te bevorderen vanuit een meer intrinsieke motivatie te laten studeren, lijkt hen positief. Dit implementeren van meer permanente evaluatie staat de studentenvertegenwoordigers in Leuven dan weer niet aan. “Het helpt niet bij het behalen van bovengenoemde doelen en zorgt voor een meer permanente stress bij de studenten. Als permanente evaluatie niet op een goede manier wordt geïmplementeerd vrezen we ook dat het zorgt voor een verhoging van de werklast.”

Ook bij onze studentenraad zijn ze niet happig op het voorstel. Daniel Van Den Broecke, Studentenraadsvoorzitter: “Engagement opnemen buiten de studies zal er niet gemakkelijker op worden omdat  de examens vroeger vallen en dat terwijl je veel meer bijleert als je ook andere zaken doet naast je studies. Zowel op de studentenraad als op het kringleven kan dit een enorme impact hebben. Daarnaast is het ook nefast voor werkstudenten of studenten die noodgedwongen tijdens het jaar studentenjobs doen.

Het licht op oranje

In februari kwamen Leuven en Gent op de Vlaamse Interuniversitaire raad met hun plannen op de proppen. Van Den Broecke: “De Universiteit Antwerpen en de VUB zaten er stomverbaasd bij. Ze waren van tevoren niet geconsulteerd geweest. Het was eigenlijk een eenzijdige operatie van de KULeuven en de UGent. We hadden echt niet verwacht dat er al concrete plannen op tafel zouden liggen.” Volgens Couck van de Gentse studentenraad zou dat kunnen liggen aan het feit dat Sels en Van De Walle hun voorstellen zo snel mogelijk willen doorvoeren. “Caroline Pauwels scheen ook ontevreden te zijn over de manier van communiceren. Zij kreeg  pas de eerste informatie het moment dat Sels zijn aankondiging deed in de media. Er was dan al veel besproken zonder dat de andere universiteiten de kans hadden gekregen mee aan tafel te zitten.”

Momenteel bestuderen de universiteiten het voorstel. “Er is nog geen formele beslissing genomen”, zegt Danckaert. “Er heeft nog geen enkel officieel orgaan in Gent of in Leuven groen licht gegeven. Daarom worden er nu werkgroepen gevormd binnen de universiteiten. Als het ingevoerd zou worden, spreken we over academiejaar 2022-’23. Dat geeft nog even de tijd om alles voor te bereiden. Bij de invoer zou de tweede zittijd geleidelijk aan naar voren worden geschoven, telkens met een week per academiejaar.”

De universiteiten bespreken het voorstel elk apart. Danckaert: “Als de rectoren van de twee grootste universiteiten het voorstel doorvoeren, moeten we bij de VUB goed nadenken of we erin meestappen of niet en wat de voor- en nadelen hiervan zijn. Als de studenten in Leuven en Gent op één september beginnen, en wij in de week van 20 of 25 september, zal dat gevolgen hebben op onze instroom.”