De nieuwe Engelstalige bachelor in Business Economics

Sinds 2009 is het aantal Engelstalige bachelors in landen waar Engels niet de hoofdtaal is enorm gestegen in Europa, van praktisch geen enkele tot bijna 3000 in 2017. Deze enorme stap is te zien in bijna elk modern Europees land en nu ook aan de VUB, waar de eerste Engelstalige bachelor, Social Sciences, zo geslaagd was dat er in september een nieuwe bachelor in het Engels bij zal komen: Business Economics.

De faculteit ES voegt een taalvariant toe aan de bachelor Toegepaste Economische Wetenschappen met twee verschillende afstudeerrichtingen: International Business en Business & Technology. “Een taalvariant betekent niet dat het een precieze kopie is, maar wel dat de leerdoelen hetzelfde zijn”, legt programmadirecteur Luc Hens uit. Dit houdt niet in dat er veel colleges samen gegeven zullen worden, alleen in het tweede en derde jaar zullen de Vlaamse studenten maximaal 18 studiepunten (3 vakken) alleen in het Engels kunnen volgen. Het is ook niet de bedoeling dat het twee totaal verschillende werelden worden, het doel is om de twee bachelors wel bij elkaar te zetten tijdens gastcolleges zodat iedereen de voordelen heeft van een internationale omgeving. Joël Branson, de decaan van de faculteit ES, ziet het Engels niet als beperking, maar eerder als een troef in de Nederlandstalige opleiding.

“In het strategisch beleidsplan van ES staat al lang als doelstelling dat we een totaalpakket willen aanbieden van alle opleidingen, én in het Nederlands, én in het Engels” vertelt Branson verder. ES was de eerste faculteit met Engelstalige opleidingen op de VUB. “Dit omdat het domein sociale wetenschappen en business zich nu eenmaal meer uitnodigt voor het Engels, niet omdat wij meer wijsheid hadden”, zegt Branson. Er zijn nu al meer dan 80 aanmeldingen binnengekomen bij Business Economics, de meeste hiervan zitten nog in het goedkeuringsproces, een kleine 15 studenten zijn al officieel toegelaten. “De grote golf van aanvragen zal echter nog komen deze zomer zoals we bij andere opleidingen zien, omdat studenten zich nog tot september kunnen inschrijven”, vertelt Jonas Loos (internationale marketing ES). “Het is echt een wereldwijd publiek, niet enkel Europees, van wat we kunnen zien van de aanmeldingen die al binnen zijn.” Er worden een zestal nieuwe titularissen en assistenten ingeschakeld voor Business Economics, zodat de bachelor op ongeveer 100 studenten is voorbereid. Als dat er aanzienlijk meer worden, zullen er extra assistenten worden aangenomen. “Dat is de manier om flexibel om te gaan met onzekere inschrijvingsaantallen”, legt Branson uit. Een studie van 70 studenten is het financieel break even point en is daardoor ook het doel van de programmadirecteur. “Het is moeilijk in te schatten hoeveel aanmeldingen er in september zullen zijn”, vertelt Luc Hens verder, “want dat iemand is toegelaten betekent niet dat hij of zij ook toehapt.” Er zullen veel studenten last minute aanmelden. “Doordat ES de laatste jaren zo gegroeid is, in het aantal studenten en ook in de onderzoeks-output, hebben we wat extra middelen gekregen”, legt Branson uit, “maar we maken nooit winst. Al het geld dat we verdienen wordt meteen geherinvesteerd.”

Een volledig opleidingsaanbod

In het academiejaar 2019-2020 zullen de masters International and European Governance, en Sociology van start gaan. ”Daarmee is het einddoel voor ES bereikt”, aldus de decaan, “met een Engelse taalvariant voor alle bachelor- en masteropleidingen binnen de faculteit is het opleidingsaanbod volledig”. Dit betekent niet dat de faculteit dan compleet is, er zijn ook kortlopende opleidingen, MaNaMa’s (master na master) en postgraduaat-opleidingen die nog uitgebreid kunnen worden. “Ook al stonden de richtlijnen al jaren in het beleid van ES, het succes van Social Sciences heeft ons wel aangespoord om iets sneller van start te gaan met Business Economics”, vertelt Branson, “het succes van die Engelstalige bachelor is wat onverwacht gekomen en heeft heel wat momentum gecreëerd binnen de faculteit.”

Verengelsing van de Vlaamse universiteiten?

De verengelsing van de Vlaamse bacheloropleidingen is al langere tijd een verhitte discussie met twee erg verschillende kanten. In Vlaanderen mag momenteel maar maximum 6% van de bachelor- en 35% van de masteropleidingen in een andere taal worden aangeboden, waarvan de meeste hiervan nu in het Engels zijn. Volgens de Vlaamse Onderwijsraad is een studie ‘anderstalig’ als meer dan 18% van de colleges niet in het Nederlands wordt gegeven bij een bachelorstudie en meer dan 50% bij een master. Deze 18% anderstalige colleges, in het geval van een bachelor, ziet Luc Hens als een kans voor de Nederlandstalige opleidingen: “Een bachelor moet je bijna volledig in het Nederlands kunnen volgen, maar het is nuttig om er wat Engelstalige vakken bij te hebben”. Veel mensen zien dat al als vooruitgang, een manier om betere kansen te hebben. Daarnaast vergelijken opleidingen zich meer en meer met de beroemde universiteiten in Amerika en Engeland, vooral om een meer serieuze reputatie op te bouwen in de internationale wereld, die steeds dichter bij huis komt.

In Vlaanderen zijn er hele strikte regels voor buitenlandse professoren, waardoor er relatief weinig hier naartoe komen. Sinds vorig jaar juni hebben buitenlandse professoren vijf jaar de tijd om te slagen voor een basisniveau Nederlands (A2), daarvoor hadden de academici maar drie jaar om het intermediaire niveau van B2 te halen. Deze regeling is aangepast omdat de universiteiten in Vlaanderen aantrekkelijker willen worden voor buitenlanders. Door professoren meer tijd te geven om een realistischer niveau Nederlands te behalen, wordt Vlaanderen interessanter. Toch worden de professoren nog steeds geacht zich echt te integreren in het Belgische leven. “Omdat wij een Vlaamse universiteit zijn in Brussel, zou het fout zijn als wij de Nederlandse taal hier los laten, uit principe. Als alle studenten in de toekomst alleen maar in het Engels willen studeren, dan moeten we die visie misschien herzien, maar ik denk niet dat dat snel gaat gebeuren.” vindt de decaan. In Nederland is dit al veel verder gegaan en wordt nu meer dan de helft van alle universitaire opleidingen in het Engels gegeven, het hoogste percentage in landen waarvan de hoofdtaal niet Engels is.

Vooruitgang of achteruitgang?

Elke keer dat je in de rij staat bij het resto, een koffietje haalt bij de Opinio of snel eventjes iets wil vragen bij het Infopunt: je hoort steeds minder Nederlands op de campus. Deze internationalisering is waar veel mensen naar op zoek zijn, maar zou het kunnen dat het onderwijs erop achteruit gaat? Of bereidt de VUB ons steeds beter voor op een geglobaliseerde wereld? De bedoeling van een universitaire opleiding is om je onder te dompelen in de kennis van een bepaald vakgebied. Dit is altijd het makkelijkste in de taal waarin je jezelf het veiligst voelt en voor de meeste Vlamingen is en blijft dit nog steeds het Nederlands. Les krijgen in het Engels biedt echter een uitgelezen kans om je taalkennis enorm te verbeteren. Net zoals de buitenlandse professoren een Nederlands niveau moeten halen, moeten Vlaamse professoren ook een Engelse test doen voordat ze in het Engels les kunnen geven. Hierbij moeten Vlaamse professoren laten zien dat ze een academisch niveau Engels beheersen (C1). Deze examens zijn niet makkelijk. “Ik ben daar een hele zaterdag mee bezig geweest in Gent”, zegt Hens. De decaan legt verder uit: “Er zijn instellingen die hier op een soepele manier mee om gaan, maar de VUB doet dit objectief, dus gaan al onze professoren een dag naar Gent voor de test.” In het Algemeen Strategisch Plan voor 2018-21 van de VUB, wordt er veel aandacht besteed aan het internationale beleid en hoe de VUB een goede balans wil maken tussen de lokale en internationale invloed. Wat we volop kunnen zien in de inspanningen van de faculteit ES in de nieuwe Engelstalige mogelijkheden.