Een interview met rector-for-one-week Jana Goyvaerts

Jana Goyvaerts behaalde vorig jaar haar diploma in de communicatiewetenschappen aan de VUB en werkt sinds dit jaar als doctoraatsstudent. Daarnaast is Jana assistent voor de vakken statistiek en inhoudsanalyse. Een interview over ambities, studentenparticipatie en een buitengewone ervaring met een opgewekte studente die een week lang een kijkje mocht nemen in het leven van de rector.

Leven als een rector

Hoe zag je gemiddelde dag eruit?

“Eerst kwam ik op kantoor bij de rector en bespraken we de activiteiten van die dag. Caroline is met zoveel dingen tegelijk bezig, zij is echt gek. Ze staat vaak ’s morgens op om vijf of zes uur ‘s morgens om te gaan zwemmen en wanneer zij aan haar werkdag begint, kent ze al heel het krantenoverzicht, weet ze wat er gebeurd is, denkt ze na of er zaken zijn waar er een mening over gevormd moet worden en daar praten we dan soms over. Ik ben geen enkele dag voor kwart na tien naar huis gegaan.

Het waren ook allemaal heel diverse dagen. We zijn bijvoorbeeld samen naar Brussel Brost gegaan (het studentenfestival voor Brusselse studenten georganiseerd door Brik, n.v.d.r.). Daar hebben we dan wat pintjes gedronken en rondgewandeld tussen de studenten terwijl we van die onnozele hoedjes op kregen. Tot Caroline Pauwels op haar horloge keek en verrast liet weten dat we ‘nu wel echt door moesten naar de raad van bestuur.’ Daar kwamen we dan te laat aan terwijl we lichtjes in de wind waren, want we hadden die dag alleen nog maar wat hapjes op.”

Waren er dan ook momenten dat je actief deelnam aan zaken?

“Caroline vroeg altijd wel mijn inspraak. Bijvoorbeeld bij de denktank in Jette kon ik een aantal keer input geven vanuit het perspectief van een student. De vraag ging over kwaliteit versus kwantiteit; moet Jette meer specialiseren of inzetten op de uitbreiding van de universiteit. Als student kon ik aangeven dat het behoud van die kwaliteit en kleinschaligheid wel degelijk van belang is. Soms vroeg Caroline ook expliciet mijn mening. Eén keer ging het over een gevoelige kwestie in verband met studentenkringen en we hebben daar lang over kunnen praten. Achteraf heeft ze mij daarvoor bedankt en zei ze dat het goed was dat ze over zo’n zaken in vertrouwen kon praten met een student.”

Hoe komt het dat er uiteindelijk vijf ‘finalisten’ op het podium stonden? Jij werd niet alleen rector for 1 week maar er waren plots ook vier vicerectoren for 1 week.

Dat is beslist op de finaledag zelf. Van de ongeveer tachtig studenten die hebben deelgenomen mochten er na individuele proeven vijf deelnemers door naar de finale. Tijdens de groepsopdracht kwamen de verschillende kandidaten erg goed overeen met elkaar, er was meteen een klik. Dus begonnen we te brainstormen over een eventueel ‘rectorteam’ of ‘rectorforce’ omdat we niet wilden dat er slechts één iemand zou winnen. Dat probeerden we tijdens de opdrachten ook duidelijk te maken aan de jury. Nadien, tijdens een gesloten bespreking zou Caroline hebben voorgesteld om, in plaats van slechts één rector-sidekick te kiezen voor een week, de andere vier deelnemers vice-rectoren voor een week te maken. Dat was op voorhand niet afgesproken.”

Inspraak van studenten voor meer dan één week

Hoe heb jij de overwinning kunnen binnenhalen, op welke manier heb je jezelf proberen te onderscheiden van de rest?

“Eerst wou ik weten wat ik, als rector voor één week, belangrijk zou vinden voor de universiteit. Dat heb ik gebundeld in drie punten: meer inspraak van studenten, een betere link met de stad Brussel en meer interdisciplinariteit binnen de opleidingen.”

Dat zijn standpunten waar rector Pauwels ook veel belang aan hecht.

“Dat klopt, maar het zijn ook zaken die ik zelf erg belangrijk vind. Ik merk voor mezelf dat ik pas in mijn laatste jaar aan de universiteit meer naar het centrum ben getrokken. Het is zo’n zonde dat er zoveel studenten zijn die vier jaar lang studeren aan de VUB en, zoals het stereotype beschrijft, elke week toekomen in Etterbeek station, naar de Colruyt gaan aan de overkant van de campus en vrijdag terug vertrekken naar huis zonder een voet in Brussel te hebben gezet.

De vraag naar meer inspraak voor studenten is een punt waar ik ook volledig achter sta. De VUB heeft het voordeel een kleine universiteit te zijn, wat inspraak erg haalbaar maakt. Studenten zouden dus moeten worden aangespoord om dat ook effectief te doen. De kanalen die er zijn moeten meer gepromoot worden en er zijn nog zaken waarbij de universiteit, studenten meer inspraak moet geven, zoals bijvoorbeeld bij de organisatie van evenementen.”

Je hebt nu een week mee gewandeld met de rector. Enig idee hoe de universiteit werk kan maken van die inspraak van studenten of interdisciplinariteit tussen verschillende opleidingen?

“Het zal moeilijker zijn dan ik aanvankelijk dacht, omdat ik nu zie hoe moeilijk het kan zijn om sommige kleine dingen te veranderen aan de VUB. Iedereen op de universiteit heeft wel een mening, wat goed is, maar daardoor lopen sommige zaken trager. De inspraak op de VUB is erg positief en moet zeker behouden blijven, maar het kan beter. Er kunnen nog maatregelen genomen worden om af te stappen van die bureaucratie en om de communicatie binnen de VUB meer gestroomlijnd te laten verlopen. Ook de website van de VUB kan een grote opkuisactie gebruiken zodat alles wat overbodig is eruit kan. Je moet op de VUB-website komen waarop dan een grote knop zou moeten staan met de woorden ‘ik heb een idee’. Dat klinkt misschien heel stom maar dat kan wel veel helpen om de drempel van studentenparticipatie te verlagen en efficiënter te maken.

Daarnaast moet er ook meer gewerkt worden op een groter onderling begrip tussen de faculteiten. Binnen faculteiten doen proffen en studenten zo veel interessante dingen zonder dat mensen dat van elkaar weten. We moeten van elkaars ‘best practices’ kunnen leren en dan zijn er online zo veel mogelijkheden om dit tot stand te brengen. Daar loopt de VUB nog op achter.”

Participatiecertificaat

Binnenkort zal de VUB het Algemeen Strategisch Plan 2020 afwerken waarin de VUB haar doelstellingen en projecten vastlegt voor de komende jaren. Samen met de ‘vicerectoren voor één week’ hebben jullie zelf een beleidsplan opgesteld vanuit jullie ervaringen. Hoe lukt dat?

“We willen de structuur van een traditioneel beleidsplan behouden maar dan makkelijker, toegankelijker en leuker gepresenteerd zodat studenten het ook echt willen lezen en het duidelijk is. We willen onze ervaringen van deze leerzame week hierin verwerken, maar daarnaast willen we ook input van de VUB-studenten. We zouden graag een online formulier delen waarop studenten hun mening kunnen delen over het toekomstig beleid van de VUB.

Eén punt dat we aanhalen in het plan is dat de VUB zich nog meer moeten profileren als universiteit, zowel naar buiten toe als intern. Met intern bedoelen we dat studenten beter moeten weten wat de waarden van de VUB zijn, waar het kritisch denken vandaan komt en waarom dat belangrijk is. Wanneer studenten zich op die manier nog meer verbonden voelen met de VUB zullen ze die waarden naar buiten uitdragen. Daarnaast hebben we het ook gehad over professionalisering. Ik geef een voorbeeld: als je begint als assistent moet je voor de eerste keer in je leven lesgeven aan een volledige generatie studenten zonder dat je enige pedagogische opleiding hebt genoten. Je weet natuurlijk wel dat elk jaar beter zal gaan dan het jaar ervoor maar dat zou niet zo mogen zijn. Zo gebeurt het dat de lessen minder goed worden onderwezen aan studenten omdat dat jaar net een ’testjaar’ is voor de assistent. Een ander punt waar Mathias Cox en Charlotte De Grauwe erg op willen inzetten is de valorisatie van studenteninzet.

Vandaag de dag kan je je enorm inzetten op verschillende niveaus binnen de universiteit, maar krijg je er niet erg veel voor terug. Eén voorstel was om een soort van diploma of certificaat te maken met daarop de vaardigheden die je hebt opgebouwd buiten je studies. Zo’n certificaat kan er dan ook voor zorgen dat studenten meer gemotiveerd zijn om zich te engageren binnen de universiteit.”

Niet alle studenten staan te springen voor zo’n ‘participatiecertificaat’. Sommigen zien het eerder als een extra last. Naast studeren, sporten en leiding geven bij de Chiro moeten ze nu ook nog zo’n certificaat zien te behalen.

“Uiteindelijk maakt zo’n certificaat gewoon duidelijk hoe belangrijk die ervaringen zijn voor de arbeidsmarkt. Ik heb vrienden die afgestudeerd zijn, werk zoeken en nu zuchten dat ze niets hebben om bij op hun cv te zetten. Misschien hebben ze die ervaringen wel al opgedaan tijdens buitenschoolse engagementen maar stonden ze daar toen niet bij stil en hebben ze bijgevolg niets om mee uit te pakken. Daarbij is ‘alleen studeren’ vandaag de dag gewoon niet meer voldoende. Het is niet meer voldoende om na vier of vijf jaar enkel en alleen met je universitair diploma te gaan solliciteren. De VUB en ook Brussel geven je enorm veel mogelijkheden om meer te doen dan alleen te studeren en met ‘buitenschoolse’ activiteiten leer je zeker evenveel als wanneer je achter de boeken zit.”

Wat zal er gebeuren met jullie beleidsplan eens alles in een klare en duidelijke tekst is gegoten?

“Het plan zal worden verstuurd naar de rector en de raad van bestuur. De universiteit schrijft op dit moment het Algemeen Strategisch Plan 2020 (ASP 2020, n.v.d.r.) dat tegen het einde van dit academiejaar af moet zijn. De bedoeling is nu dat er uit ons beleidsplan zoveel mogelijk elementen worden ‘gestolen’ en worden opgenomen in het officiële plan van de VUB. Het beleidsplan van de vicerectoren en de rector for one week worden daarenboven toegevoegd als bijlage bij het ASP 2020.”

Heb je ambities om in de voetsporen te treden van Caroline Pauwels?

“Misschien ooit in een verre toekomst, maar daar denk ik nu nog niet al teveel over na. Ik vind het nu heel fijn om les te geven als assistent, maar ik weet niet of ik in de academische wereld wil blijven werken. Ik vind het nog steeds belangrijk om een link met het werkveld en de privé sector te behouden. Als je rector wil zijn heb je het gewoon héél, héél druk. Dat zegt ook Herald, de chauffeur van de rector. Hij was chauffeur van zeker drie voorgaande rectoren van de VUB en nu ook rector Caroline Pauwels, maar volgens hem is het telkens hetzelfde verhaal. Als rector ben je dag en nacht bezig met je job en je moet erg veel van je persoonlijk leven opgeven. Het lijkt me erg boeiend en erg leuk om te doen, maar het blijft zwaar. Of ik ambities heb om rector te worden? Daar kan ik nu nog niet op antwoorden, ik ben dan ook nog maar net afgestudeerd.” (lacht)