Saint Verhaegen 2017, een moeilijke bevalling

In de nasleep van de aanslagen van 13 november 2015 in Parijs werd de St V van dat jaar last minute afgeschaft. Het officiële gedeelte ging nog door in het stadhuis, maar de traditionele stoet mocht vanwege de terreurdreiging niet doorgaan. De studenten zelf lieten het niet aan hun hart komen en staken à l’improviste hun eigen Saint Verhaegen in elkaar, waarbij ze alsnog met een paar honderd al feestend naar de Zavel trokken. De hoop om in 2016 opnieuw een ‘echte’ editie te hebben was groot, maar wederom was er controverse. Zo was er even sprake van om de route te veranderen naar het Spanjeplein en werd besloten dat er geen vrachtwagens zouden deelnemen aan de stoet. (Voor 2015 namen er telkens vrachtwagens deel aan St V, van waaruit bier werd uitgedeeld en muziek werd gespeeld n.v.d.r.) Opnieuw vond de editie plaats in de nasleep van een aanslag en terreurniveau 3 was op 20 november 2016 nog steeds van kracht. Het gevolg was dat de studenten letterlijk werden opgesloten op de Zavel. Dit en het feit dat eigen drank niet werd toegelaten werd door de deelnemende studenten erg gehekeld. Het werd de meest beveiligde en incidentloze editie in jaren.

Ook dit jaar heerst er onzekerheid rond het studentikoze evenement. Het voorbereidingsproces ging gepaard met veel onduidelijkheid, zoals het officiële thema dat een week na aankondiging plots veranderde of de discussie over de eventuele toelating van bestelwagens in de stoet. Binnen de studentenverenigingen op de VUB heerst de vrees dat de problemen van de vorige editie zich zullen herhalen. Enige verduidelijking is dus gewenst. Organisatoren Yessin Aattache, ondervoorzitter van het Brussels Studentengenootschap (BSG), en Timo Steffens, ondervoorzitter van de Association des Cercles Étudiants (ACE), spreken over komende editie en hoe deze tot stand gekomen is.

Zoals in de novembereditie van de Moeial reeds werd beschreven heeft elke St V een belangrijke ondertoon van maatschappijkritiek. Dit komt het meest tot uiting in het jaarlijkse officiële thema. Aanvankelijk luidde dit ‘Je ne suis pas homophobe, ik heb een faggot vriend’. Hoewel niet iedereen het op de VUB meteen eens was met deze keuze werd er toch voortgewerkt met het thema homofobie. De gebruikelijke ontwerpwedstrijd voor de medailles ging van start en ACE kreeg al schetsen binnen voor decorstukken. Plots raakte echter bekend dat het thema volledig moest worden veranderd. De vluchtelingencrisis werd het nieuwe onderwerp en ‘Asiel voor les migrants, opkuisen  les gouvernements’ de nieuwe slagzin.

“Ik wilde aanvankelijk Samusocial en de graaipolitiek als thema nemen”, vertelt Yessin Aattache. “ACE wilde echter werken rond het thema seksisme en homofobie. Ik was het hiermee wel eens, maar wilde het eerst bespreken met de kringen van de VUB. Plots ging ACE echter publiek met hun homothema, nog voor ik mij erover had uitgesproken. Ik wilde bijvoorbeeld dat het ‘Je ne suis pas homophobe, ik flikker op!’ werd. Een week later moest het thema worden veranderd. Ze hadden klachten gekregen van holebibewegingen dat de boodschap verkeerd kon worden opgevat. Toen ik naar de vergadering ging waren alle vices van de ULB plots helemaal tegen het thema. Het nieuwe thema moest vluchtelingen worden. Er werd een medaille gemaakt waarbij Verhaegen Theo Francken billenkoek geeft. We hebben ze uiteindelijk wel zover gekregen om hier andere wereldleiders aan toe te voegen, omdat het anders teveel in het voordeel van Francken zou werken”.

Timo Steffens bevestigt dat de ACE zeer veel reactie kreeg op het eerste thema: “Homofobie is een moeilijk onderwerp en er werd gevreesd dat de mensen niet genoeg op de hoogte zouden zijn van de problematiek.  De boodschap zou verkeerd geïnterpreteerd kunnen worden als pro-homofobie in plaats van tégen. St V leek ons dan ook niet de beste manier om dit delicate onderwerp aan te klagen. We kozen dus voor vluchtelingen als alternatief. Dit is een thema dat eveneens nog steeds zeer actueel is en zeer dicht bij ons komt”.

Er was uiteraard nog een zaak die zeer dichtbij kwam in Brussel: de graaipolitiek en de affaire Samusocial.  Velen vinden het vreemd dat dit niet het thema van St V geworden is. Steffens zegt dat de ULB kringen echter vonden dat de vluchtelingenproblematiek belangrijker was. “De hele affaire dateert al van voor de zomer en er werd al zoveel rond gedaan. Waarom het nu terug oprakelen? De vluchtelingenproblematiek is vandaag nog steeds zeer actueel.”

De fameuze camions

Na de Eerste Wereldoorlog doken in de St V-stoet de eerste paarden met karren op. Niet lang erna werden deze geüpgraded tot echte vrachtwagens. Als sinds het interbellum maken deze deel uit van de stoet. Ze waren echter niet onbesproken. Doorheen de jaren waren er verschillende incidenten. In 2011 vond het laatste dodelijke ongeval plaats, waarbij de Leuvense student Anthony Heureux jammerlijk onder het wiel van een vrachtwagen terecht kwam. “Al sinds dat ongeval werd de beveiliging rond de vrachtwagens in de stoet enorm opgetrokken”, zegt Steffens. “Bij de editie van 2015 werden de vrachtwagens geannuleerd wegens terreurdreiging niveau 4. Dit was plots een totaal andere vorm van St V, die niet meteen negatief werd ervaren. Het heeft de ULB kringen aan het denken gezet en de noodzaak van de vrachtwagens in de stoet werd in vraag gesteld. Er werden werkgroepen opgericht om Saint Verhaegen zonder gemotoriseerde voertuigen te houden. Uiteindelijk bestaat St V vooral omdat het een studentenfeest is. Vrachtwagens maken op zich geen onmisbaar deel uit van de Folklore.”

Vanuit het BSG werd wel zwaar gestreden voor gemotoriseerde voertuigen. De idee was om met een zestal camionetten te werken die dan door de kringen konden worden gebruikt om bier uit te delen, net als met de vroegere vrachtwagens. Aattache: “De aanvraag voor de camionettes werd negatief geadviseerd door de stad. Daarom zullen er geen in de stoet zitten. Aanvankelijk was de ACE nog mee met het idee om met bestelwagens te werken, maar na een rondvraag in hun achterban werd toch besloten dat er vanuit de ULB kringen geen wens naar was. Het volgende idee was dat de VUB verenigingen alleen met bestelwagens zouden werken, maar ACE wilde hiervoor geen toelating geven. De stad had namelijk een vuile kaart gespeeld: ACE zou mee verantwoordelijkheid dragen moest er een ongeval gebeuren. De stad wilde dan dat er consensus bestond over de bestelwagens alvorens ze eventueel goed te keuren. Uiteindelijk hebben we de ACE kunnen overtuigen door een deal te sluiten. Zij zouden onze bestelwagens goedkeuren als wij akkoord gingen met de verandering van het thema. Achteraf bekeken is dat jammer omdat de camionettes alsnog verboden werden.”

De onderhandelingen waren lang en moeilijk, maar ondanks alle tegenslagen en ontevredenheden van de kant van BSG werd er toch besloten om niet uit de organisatie van St V te stappen, zoals her en der in de studentikoze gemeenschap werd opgeroepen. “Er werd besloten om toch mee te doen omdat we na drie jaar  zouden riskeren het ‘St V gevoel’ kwijt te raken. Studenten die in 2015 zijn beginnen studeren hebben nooit een ‘echte’ Saint Verhaegen meegemaakt. Bovendien mogen de VUB en de ULB niet uit elkaar groeien.” Yessin Aattache wilde de studenten geruststellen over het verloop van de  volgende St V tijdens een voordracht op dinsdag 13 november. Dit jaar zullen er minder hekken zijn op de Zavel en wordt ook de beschikbare ruimte groter. Aan alle ingangen zal security staan die iedereen met een rugzak zal controleren. Of eigen drank toegelaten zal zijn is niet zeker. Enkel de burgemeester kan hiervoor zijn toelating geven en die is er nog niet. “BSG wilde toch nog het beste uit de organisatie halen. Ook hebben we meer ingezet op de stoet. Om 17 uur vertrekt iedereen begeleid onder fanfaremuziek en de Gildes naar de Beurs. We hebben ook aan de studentenkringen gevraagd om spandoeken te maken voor tijdens de optocht.”

Naar de toekomst toe moet er volgens Aatache gewerkt worden aan de communicatie. “Wat de kringen willen stemt niet altijd overeen met wat de voorzitters willen. Na St V moet er gereflecteerd worden over de editie en er moet gekeken worden naar hoe de studentikoze gemeenschap Saint Verhaegen ziet”.

Timo Steffens: “Ik zou mijn opvolger aanraden vroeger in dialoog te treden met het BSG en de VUB kringen. Er moet veel vroeger gediscussieerd worden over de vorm van St V en hoe we het willen. Dit jaar liepen de meningen sterk uiteen, al is er uiteindelijk toch een compromis gevonden. De editie van vorig jaar was vooral een test. Het was de eerste St V die werd georganiseerd zonder vrachtwagens en we hebben gekeken waar de problemen lagen en hoe we ze moesten verbeteren. Geen enkele vorm van St V is ideaal en er zal altijd wel iemand niet tevreden zijn. Tradities moeten nu eenmaal evolueren om te overleven. Wie zich vasthoudt aan één bepaalde vorm sluit zich uiteindelijk op in een denkrichting en dat is zeker niet de bedoeling van St V.  Ik ben mij bewust van de negatieve perceptie vanuit de VUB op het ACE, maar er is vooral een probleem van communicatie langs beide kanten. We kennen elkaar niet genoeg en zijn te veel opgesloten op onze eigen universiteit. Dat is jammer. De Saint Verhaegen viering hoort verenigend te zijn tussen de VUB en de ULB studenten, niet verdelend.”