Chiara Parez, Lucia, Claudia Arras en 319 andere Latijns-Amerikaanse vrouwen stierven vorig jaar door geweld. Ze werden verkracht en vermoord omdat ze vrouw waren. Maar de latina’s vechten terug: in heel het continent komen ze op straat om het vrouwengeweld een halt toe te roepen.

De gewelddadige moord op de 14-jarige, zwangere Chiara Paez ging als een schokgolf door de Argentinië. Het meisje was al drie dagen vermist toen speurders haar lichaam vonden in de achtertuin van haar vriend. Uit de lijkschouwing bleek dat Paez een gruwelijke dood was gestorven. Haar vriend Mansila had haar schedel ingeslagen en haar levend begraven onder het terras. Op 3 juli 2015 werd er een grootschalige mars georganiseerd die navolging kreeg in de rest van Argentinië. De acties werden gegroepeerd onder één naam met de hashtag: #Niunamenos (Niet Eén Minder). Geen vrouw minder, was de boodschap. Een gelijknamige organisatie speelt sindsdien een belangrijke rol in de strijd tegen vrouwengeweld. Een nieuwe vrouwenbeweging was geboren.

Feminicidio

De slogan Ni una menos komt van het gedicht van de Mexicaanse mensenrechtenactiviste Susana Chávez, Ni una muerta mas (Niet een dode meer). Chávez, die in 2011 op 36-jarige leeftijd vermoord teruggevonden werd, streed jarenlang, in de Mexicaanse stad Ciudad Juárez tegen feminicidio of in het Engels femicide. Dat is de moord op vrouwen omdat ze vrouw zijn.

De moord op Chiara Paez was jammer genoeg geen uitzonderlijk voorval. Volgens statistieken van de NGO La Casa del Encuentro stierven van 2008 tot 2016 minstens 2384 vrouwen als gevolg van feminicide. Vorig jaar waren dat er 332. De NGO houdt ook cijfers bij van de collateral damage van feminicidio. In negen jaar tijd verloren bijna tweeduizend minderjarige kinderen hun moeder als gevolg van feminicidio. Dit kwam neer op één dodelijk slachtoffer om de achttien uur. In november 2016 verklaarde La Casa del Encuentro dat er in dat jaar een feminicidio om de 30 uur werd begaan. In de meeste gevallen waren de daders getrouwd met, gescheiden van of verwant aan de slachtoffers.

Een nog altijd even donkere realiteit

Op 3 juli 2016, exact een jaar na de eerste manifestatie, kwamen in Buenos Aires opnieuw 200.000 mensen op straat. Het collectief, Ni Una Menos, was betrokken in de organisatie. Opnieuw kreeg de actie navolging in de rest van Argentinië. Een nieuw thema werd onder de aandacht gebracht: het recht op abortus. Abortus is nog steeds strafbaar in Argentinië, met uitzonderingen bij verkrachting of gevaar voor de gezondheid van de moeder. Het onderwerp kreeg aandacht in de Argentijnse media door de rechtszaak van een 27-jarige vrouw, Belén. De jongedame ging naar het ziekenhuis met hevige buikpijnen en bloedingen. De pijn kwam door een miskraam. Belén wist niet eens dat ze zwanger was. Artsen beschuldigden haar ervan een abortus te hebben opgewekt. In de rechtszaal beweerden zij dat ze een foetus aantroffen in het toilet waar Belén haar miskraam had. Na twee jaar in voorlopige hechtenis, veroordeelde de rechter Belén tot acht jaar gevangenisstraf.

Het thema van vrouwengeweld zou in oktober 2016 weer onder de aandacht komen. Opnieuw shockeerde een gewelddadig incident de samenleving. Een groep mannen folterde en verkrachtte Lucia, een zestienjarig meisje. De tiener stierf aan een hartstilstand: een gevolg van de enorme pijn die ze had geleden. De daders hadden haar in een ziekenhuis achtergelaten.

Niet enkel een nationaal probleem

Naar het voorbeeld van Argentinië kwamen ook elders in Latijns-Amerika acties op gang tegen vrouwengeweld onder de slogan ‘Ni Una Menos’. Op de dag van het protest op 19 oktober waren er demonstraties in zes andere Latijns-Amerikaanse landen. In Peru kwam het protest tegen vrouwengeweld op gang als reactie op de veroordeling van de zanger Ronny García voor de gewelddadige mishandeling van zijn vriendin.

De demonstratie op 8 maart

Op 8 maart werd er in Buenos Aires opnieuw gedemonstreerd. Vrouwengeweld was het belangrijkste thema naast andere onderwerpen gerelateerd aan genderongelijkheid. Demonstranten klaagde misogynie bij werkneemsters en binnen reclame aan, net zoals geweld binnen de prostitutie.

De Argentijnse kranten spraken van een zeer grote opkomst. Na een tijdje gingen de politie en een aantal demonstranten met elkaar in de clinch. Een twintigtal mensen werd aangehouden na de manifestatie en werden twee uur lang vastgehouden. Zowel de regering als de autoriteiten van Buenos Aires verdedigden de aanhouding. Organisaties, waaronder #NiUnaMenos, trokken de rechtmatigheid van de aanhoudingen in twijfel.