#Niunamenos

De moord op vrouwen omdat ze vrouw zijn

Chiara Parez, Lucia, Claudia Arras en 319 andere Latijns-Amerikaanse vrouwen stierven vorig jaar door geweld. Ze werden verkracht en vermoord omdat ze vrouw waren. Maar de latina’s vechten terug: in heel het continent komen ze op straat om het vrouwengeweld een halt toe te roepen.

De gewelddadige moord op de 14-jarige, zwangere Chiara Paez ging als een schokgolf door de Argentinië. Het meisje was al drie dagen vermist toen speurders haar lichaam vonden in de achtertuin van haar vriend. Uit de lijkschouwing bleek dat Paez een gruwelijke dood was gestorven. Haar vriend Mansila had haar schedel ingeslagen en haar levend begraven onder het terras. Op 3 juli 2015 werd er een grootschalige mars georganiseerd die navolging kreeg in de rest van Argentinië. De acties werden gegroepeerd onder één naam met de hashtag: #Niunamenos (Niet Eén Minder). Geen vrouw minder, was de boodschap. Een gelijknamige organisatie speelt sindsdien een belangrijke rol in de strijd tegen vrouwengeweld. Een nieuwe vrouwenbeweging was geboren.

Feminicidio

De slogan Ni una menos komt van het gedicht van de Mexicaanse mensenrechtenactiviste Susana Chávez, Ni una muerta mas (Niet een dode meer). Chávez, die in 2011 op 36-jarige leeftijd vermoord teruggevonden werd, streed jarenlang, in de Mexicaanse stad Ciudad Juárez tegen feminicidio of in het Engels femicide. Dat is de moord op vrouwen omdat ze vrouw zijn.

De moord op Chiara Paez was jammer genoeg geen uitzonderlijk voorval. Volgens statistieken van de NGO La Casa del Encuentro stierven van 2008 tot 2016 minstens 2384 vrouwen als gevolg van feminicide. Vorig jaar waren dat er 332. De NGO houdt ook cijfers bij van de collateral damage van feminicidio. In negen jaar tijd verloren bijna tweeduizend minderjarige kinderen hun moeder als gevolg van feminicidio. Dit kwam neer op één dodelijk slachtoffer om de achttien uur. In november 2016 verklaarde La Casa del Encuentro dat er in dat jaar een feminicidio om de 30 uur werd begaan. In de meeste gevallen waren de daders getrouwd met, gescheiden van of verwant aan de slachtoffers.

Het was deze realiteit die de demonstranten op 3 juli 2015 aankaartten. Die dag lazen acteurs Érica Rivas, Juan Minujín en de stripauteur Maitena een lijst van tien eisen voor. Dit ging onder meer over meer bescherming van slachtoffers tegen geweld en het bewaren van statistieken over vrouwengeweld, inclusief feminicidio. Enkele maatregelen, zoals de creatie van een nationaal register voor de slachtoffers van vrouwengeweld, werden toen aangekondigd.

Een nog altijd even donkere realiteit

Op 3 juli 2016, exact een jaar na de eerste manifestatie, kwamen in Buenos Aires opnieuw 200.000 mensen op straat. Het collectief, Ni Una Menos, was betrokken in de organisatie. Opnieuw kreeg de actie navolging in de rest van Argentinië. Een nieuw thema werd onder de aandacht gebracht: het recht op abortus. Abortus is nog steeds strafbaar in Argentinië, met uitzonderingen bij verkrachting of gevaar voor de gezondheid van de moeder. Het onderwerp kreeg aandacht in de Argentijnse media door de rechtszaak van een 27-jarige vrouw, Belén. De jongedame ging naar het ziekenhuis met hevige buikpijnen en bloedingen. De pijn kwam door een miskraam. Belén wist niet eens dat ze zwanger was. Artsen beschuldigden haar ervan een abortus te hebben opgewekt. In de rechtszaal beweerden zij dat ze een foetus aantroffen in het toilet waar Belén haar miskraam had. Na twee jaar in voorlopige hechtenis, veroordeelde de rechter Belén tot acht jaar gevangenisstraf.

Het thema van vrouwengeweld zou in oktober 2016 weer onder de aandacht komen. Opnieuw shockeerde een gewelddadig incident de samenleving. Een groep mannen folterde en verkrachtte Lucia, een zestienjarig meisje. De tiener stierf aan een hartstilstand: een gevolg van de enorme pijn die ze had geleden. De daders hadden haar in een ziekenhuis achtergelaten.

Geen vrouw minder, was de boodschap

Uit protest werd op 19 oktober zowel een staking van een uur als een demonstratie in Buenos Aires georganiseerd. Als teken van protest en rouw werd gevraagd in zwarte kledij te komen. Vier dagen later zouden twee deelneemsters zelf om het leven komen, zo berichtte The Guardian. Claudia Arias (31), moeder van drie kinderen, werd thuis door de politie gevonden in een plas bloed. Haar tante en grootmoeder lagen naast haar. Alle drie waren ze geslagen en gestoken. Geen van de drie vrouwen overleefden de brute aanval. Claudia’s zoontje (11) en dochtertje van 10 maanden waren ook aangevallen en zwaargewond. De politie kwam al snel uit op de ex-vriend van Claudia, Daniel Zalazar. Hij zou door het lint gegaan zijn na een ruzie over de voogdijregeling voor hun jongste dochtertje. Volgens het Instituut Wanda Taddei, gericht tegen gender-gebaseerd geweld, zouden er in de eerste 43 dagen van dit jaar 57 mensen zijn gestorven als gevolg van feminicidio.

Niet enkel een nationaal probleem

Naar het voorbeeld van Argentinië kwamen ook elders in Latijns-Amerika acties op gang tegen vrouwengeweld onder de slogan ‘Ni Una Menos’. Op de dag van het protest op 19 oktober waren er demonstraties in zes andere Latijns-Amerikaanse landen. In Peru kwam het protest tegen vrouwengeweld op gang als reactie op de veroordeling van de zanger Ronny García voor de gewelddadige mishandeling van zijn vriendin.

In Brazilië zou één vrouw om de zes uur vermoord worden door een intieme partner.

Ook in de rest van Latijns-Amerika kent feminicidio een zeer groot aantal slachtoffer. Zo zou er volgens een schatting van UN Women uit 2016 in Brazilië “één vrouw om de zes uur vermoord worden door een intieme partner”. Volgens een onderzoek uit 2014 van het Observatorio de Igualdad de Género de América Latina y el Caribe (Observatorium van de Gelijkheid van Geslacht in Latijns-Amerika en de Caraïben, nvdr.) waren in 2014 meer dan tweeduizend vrouwen in Latijns-Amerika slachtoffer van feminicidio. In absolute cijfers was Argentinië toen het land met de tweede meeste slachtoffers van feminicidio.

De demonstratie op 8 maart

Op 8 maart werd er in Buenos Aires opnieuw gedemonstreerd. Vrouwengeweld was het belangrijkste thema naast andere onderwerpen gerelateerd aan genderongelijkheid. Demonstranten klaagde misogynie bij werkneemsters en binnen reclame aan, net zoals geweld binnen de prostitutie.

De Argentijnse kranten spraken van een zeer grote opkomst. Na een tijdje gingen de politie en een aantal demonstranten met elkaar in de clinch. Een twintigtal mensen werd aangehouden na de manifestatie en werden twee uur lang vastgehouden. Zowel de regering als de autoriteiten van Buenos Aires verdedigden de aanhouding. Organisaties, waaronder #NiUnaMenos, trokken de rechtmatigheid van de aanhoudingen in twijfel.

© Eitan Abramovich
0 Comment