Door Nelke Ramael
De VUB beweert dat ze een voortrekkende rol speelt op vlak van gendergelijkheid onder de Belgische universiteiten, maar de mentaliteit op de VUB, en dan vooral tussen de studenten en in het kringleven, is niet altijd zo progressief als de VUB doet uitschijnen. Sommige doop- en kringactiviteiten krijgen al snel een vrouwonvriendelijk kantje.
Vier meisjes getuigen over hoe het is om als meisje deel te nemen aan het kringleven op de VUB. Alle vier werden ze gedoopt bij verschillende kringen. “Het lelijke aan heel die situatie is dat niemand deze seksistische mentaliteit in vraag stelt en omdat er zo’n mentaliteit heerst is het makkelijk om eraan mee te doen”, getuigt één van hen.
Miss Marleentje
Miss Marleentje is één van de activiteiten die het best de mentaliteit van objectivering in het kringleven op de VUB weergeeft. Het verloopt als volgt: de missverkiezing vindt plaats tijdens de jaarlijkse inval van MeSaCoSa (de kring van de studenten Kinesitherapie en Lichamelijke Opvoeding, nvdr). Die wordt georganiseerd tijdens een zogezegd verplichte les die door de faculteit wordt ingepland in het lessenrooster. Amber moest die missverkiezing ook ondergaan op haar eerste dag aan de VUB. Ze vertelt me dat zij en haar medestudenten een ongelofelijk moeilijk turnparcours moesten afleggen. Tijdens de laatste tien minuten van die les stormde er plots een horde mensen binnen die boven op de tribune kwamen staan . “Ik voelde me zo bekeken”, zegt ze. Daarna begon de befaamde missverkiezing. Alle meisjes moesten op een rij gaan staan richting het publiek. De studenten in de tribune bepaalden wie er afviel of net niet door af- of goedkeurend te joelen. Tijdens de tweede ronde, als er al wat meisjes waren afgevallen, moesten de overgebleven meisjes zo sensueel mogelijk dansen om in de verkiezing te kunnen blijven, waarna het publiek weer bepaalde wie mocht blijven en wie niet. Tijdens de derde ronde moesten de meisjes die nog in de wedstrijd zaten een speciale kwaliteit laten zien, bijvoorbeeld een turnoefening. Uiteindelijk bleven er nog drie meisjes over die dan als finale een lapdance moesten doen bij de doopmeester. Dan koos het publiek de winnaar. Zij mag heel het jaar Miss Marleentje genoemd worden. “Eerst begreep ik niet goed wat er aan de hand was”, zegt Amber, “daarna voelde ik me gewoon rot. Ik voelde me zo al onzeker omdat het de eerste dag van het academiejaar was en dan werden we nog eens onderworpen aan zo’n vleeskeuring.” Gelukkig heeft Amber’s eigen klas nooit belang gehecht aan deze missverkiezing. “Het meisje dat dit jaar Miss Marleentje was heeft de wedstrijd wat onnozel gemaakt en niet serieus genomen, waardoor ze ook er totaal niet voor werd veroordeeld. Ze heeft er zich niks van aangetrokken.” Amber vertelt me dat er in hun jaar een vrouwelijke praeses was, waardoor er ook een mannelijke verkiezing werd gehouden. Maar normaal gezien is het enkel een missverkiezing voor de meisjes, terwijl de jongens de turnzaal moeten opruimen. “Ik kan me wel voorstellen dat als je onzeker bent over je lichaam en je al in de eerste ronde wordt uitgejouwd, je nog meer onzekerheid kweekt met zo’n activiteiten”, zegt ze.
De ‘Miss Marleentje’ activiteit staat gepland in het rooster als verplichte les, waardoor alle studenten van de eerste bachelor Kinesitherapie en Lichamelijke Opvoeding hieraan mee moeten doen. Dus ook diegenen die niet kiezen voor het kringleven en geen intentie hebben om zich te laten dopen. Het feit dat dit zo kan worden ingepland komt doordat de faculteit hiervoor meewerkt met de facultaire kring. Zij plannen elk jaar de activiteit in het lessenrooster zonder zich daar blijkbaar veel vragen bij te stellen. Ik nam contact op met het secretariaat van de faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie en zij benadrukten dat wanneer studenten vinden dat er grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt tijdens de inval en de missverkiezing, ze dit in de eerste plaats zeker moeten melden aan het praesidium van MeSaCoSa, dan aan de faculteit en anders bij het meldpunt. Ze vinden dat het zeer ongepast is om vanuit de faculteit tussen te komen in studentikoze activiteiten, zolang er geen klachten zijn. Die zijn er tot nu toe ook niet geweest. De faculteit meldt dat “indien er een student(e) zou zijn die de Marleentje-verkiezing op een slechte manier ervaren heeft en geen gehoor zou vinden binnen de kring, de vertrouwenspersonen van de faculteit uiteraard bereid zijn om hierin een bemiddelende rol te spelen.”
“Ik voelde me zo bekeken”
Popoll
Een andere activiteit in het kringleven van de VUB die aandacht vereist, is de jaarlijkse Popoll. Dit is, net zoals Miss Marleentje, een verkiezing maar dan over alle facultaire en regionale kringen heen. In die verkiezing zijn er verschillende categorieën, die de gebeurtenissen in het kringleven van dat academiejaar samenvatten. Hier wordt onder andere ‘beste TD van het jaar’, ‘slechtste TD van het jaar’, ‘beste schacht(in) van het jaar’ en ‘beste café van het jaar’ gewonnen. Maar ook hier wordt bepaald wie ‘pretslet’, ‘manhoer’, ‘beste tetten’ en ‘paardenlul’ wint. Olivia herinnert zich het moment nog levendig dat ze tot ‘pretslet van het jaar’ werd uitgeroepen. “Ik moest al mijn moed bijeenrapen om mijn winst te gaan aanvaarden. Toen ik op het podium was geklommen en mijn schaamte had weggemoffeld, begon de genomineerde student voor ‘manhoer van het jaar’ me te kussen en betasten zonder toestemming.” Ze vertelt dat heel die situatie haar enorm geraakt heeft. “Ik heb me toen sterk gehouden, maar vanbinnen was ik gebroken.” Niemand beseft hoeveel impact zoiets heeft. Mensen vergeten gewoon dat je een persoon bent. Je wordt gereduceerd tot een begrip. Iedereen zag me als ‘pretslet’, en niet meer voor wie ik echt was.” Omdat Olivia nu bekend stond op de VUB als ‘slet’ voelde ze zich in de gaten gehouden en had ze het gevoel dat ze moest oppassen bij elke actie die ze ondernam. “Ik heb in het tweede semester van mijn eerste jaar veel minder gedronken omdat ik wist dat ik beoordeeld zou worden. Ik had het gevoel dat mensen aan het wachten waren totdat ik iets fout deed”, zucht ze. Het zogenaamde slutshaming waar Olivia mee te maken had op de VUB, komt volgens haar niet enkel voort uit ‘jongenspraat’. “Ik heb het gevoel dat veel meisjes elkaar bombarderen tot ‘slet’ om hun eigen daden te verbergen en de aandacht op andere te vestigen. Als je als slet wordt bekeken is het moeilijk om hiervan af te geraken.” Het stoort haar dat jongens en meisjes in het uitgaansleven op de VUB en elders niet gelijk worden behandeld. “Als een jongen een meisje verovert, is dat een overwinning voor hem en krijgt hij prestige. Een meisje wordt veel sneller met de grond gelijk gemaakt.” Dit kan Ella, een andere studente van de VUB, bevestigen. “Eenmaal je hier op de VUB als slet gekend staat, raak je er niet meer vanaf.” Ook Laura, die schacht was bij Solvay, voelt die druk sinds ze gedoopt is op de VUB: “Ik zorg ervoor dat ik niets fout doe, zodat anderen geen reden hebben om me te beoordelen.”
Dopen
Olivia, Ella en Laura zeggen geen spijt te hebben dat ze zich hebben laten dopen. “Het concept vind ik echt prima,” zegt Ella, “maar het is spijtig dat het soms zo seksistisch moet zijn.” Laura vertelt dat ze op haar doop voor de grap ‘verkracht moest worden’. “Ik was hier totaal niet mee akkoord, want verkrachting is niet om mee te lachen. Ik heb geprotesteerd tegen het bestuur maar ze dreigden dat ik hierdoor mijn klak niet zou krijgen. Uiteindelijk heb ik een compromis gesloten met de schachten die me voor de grap op het podium moesten verkrachten dat ze me niet gingen aanraken en dus heb ik het toch moeten doen.” Ook vertelt Laura dat ze een grote druk voelde om de strip mee te doen (in elke facultaire doop wordt er een scène verwerkt waarbij een beperkt aantal schachten een striptease uitvoeren. Er is zowel een mannen- als vrouwenstrip, nvdr). “Ik weet niet of ik me nog had laten dopen als ik had geweten wat er mij te wachten stond,” zegt ze. “Ik ben echt niet trots op de dingen die ik heb gedaan. Het voelt alsof ik een stuk van mijn waardigheid ben verloren.” Net zoals Ella, kreeg ook Laura na haar doop felicitaties over haar lichaam. “Ik voelde me toen echt slecht omdat ze zich enkel baseerden op mijn uiterlijk.” Olivia vindt het spijtig dat de dopen bijna een missverkiezing zijn geworden: “Op de doop moet je geil zijn en een mooi lichaam hebben, anders ben je een ‘vies wijf’. Het hele idee van de doop wordt hierdoor onderuit gehaald.”
“Ik ben er als meisje ook schuldig aan”
Natuurlijk worden hier enkel de extreme kanten van het studentenleven in dit artikel belicht en is het kringleven van de VUB niet meer doordrongen met grensoverschrijdend gedrag dan op andere universiteiten. Het kringleven is er vooral om plezier en vrienden te maken en zal dat ook altijd blijven. “Bij vele activiteiten waar je aan deelneemt als schacht is er geen verschil tussen wat de vrouwelijke of mannelijke schachten moeten doen. “De jongens moeten vaak zelfs meer drinken tijdens schachtenactiviteiten”, zegt Laura. Ella wil nog benadrukken dat er gewoon eens aandacht moet worden besteed aan de soms wat seksistische kant van het kringleven, omdat er niet bij wordt stilgestaan wat voor invloed sommige daden kunnen hebben op het zelfvertrouwen van meisjes. “Het lelijke aan heel die situatie is dat niemand deze mentaliteit in vraag stelt en omdat er zo’n mentaliteit heerst is het makkelijk om eraan mee te doen. Ik ben er, als meisje, zelf ook schuldig aan. Ik ben ook naar Miss Marleentje gaan kijken, ik ben ook naar de dopen gaan kijken en ook ik heb commentaar gegeven op de lichamen die passeerden”, vertelt Ella. “Toen dacht ik daar niet verder over na, omdat die ruimte ook niet gecreëerd werd. Het is voor iedereen de normaalste zaak van de wereld.
Solvay
Van alle facultaire kringen op de VUB, komt Solvay het meest extreem uit de hoek als het aankomt op seksistische praktijken. Elk jaar organiseren ze Erotica TD, één van de grootste TD’s op de VUB. Hier stellen ze hun schachten tentoon aan het studentenpubliek en laten ze hen deelnemen aan een Wet T-shirt contest. Eerst voeren ze de schachten dronken door met hen drankspelletjes te spelen in hun kringlokaal. Ze geven hen een wit T-shirt en manen de meisjes aan om hun beha uit te doen. Dat hebben ze dit jaar veranderd, omdat er te veel reactie tegen gekomen was. De meisjes mochten voor de eerste keer hun beha wél aanhouden. Ze moeten de T-shirts wat kapot scheuren en daarna klimmen de schachten op het podium waar ze sensueel moeten dansen voor het publiek. Het bestuur van Solvay kiepert dan bekertjes koud water over het hoofd van de schachten, zodat alle lichamelijke vormen goed zichtbaar zijn. Ze zeggen dat het publiek het hele spektakel niet mag filmen, maar in de praktijk gebeurt het toch. Als er een winnaar wordt gekozen, is dit het meisje dat het sensueelst heeft gedanst. Normaal gezien is er ook een Wet boxer contest speciaal voor de jongens, maar vorig academiejaar is die niet doorgegaan. Ook tijdens de schachtentocht van Solvay gebeuren er dingen waar vraagtekens bij gesteld kunnen worden. De schachten moeten een bepaalde handeling uitvoeren die ‘roeien’ wordt genoemd. Tijdens dit ‘roeien’ moeten de mannelijke schachten met hun penis bloot tegenover elkaar gaan staan terwijl de vrouwelijke schachten tussen hen in op de grond zitten. Daarna pakken ze de penissen van de jongens vast en roeien ze deze letterlijk in rondjes. “Ik vond het ook erg voor de jongens, dat ze daar zo met hun penis moesten staan”, zegt Laura, die bij Solvay gedoopt is. Normaal is dit enkel bedoeld voor de schachten van Solvay, maar een van de schachtentemmers heeft dit jaar de plaats van een mannelijke schacht ingenomen, zodat een van de meisjes met de penis van haar schachtentemmer moest roeien. Niemand is toen tussenbeide gekomen, om de jongeman op zijn plaats te wijzen. Pas toen ze achteraf aan het huilen was, zijn er mensen haar komen troosten.
Mooie borsten
Ook Ella, die al enkele jaren geleden gedoopt is, merkt dat er een mentaliteit van objectivering heerst in het kringleven van de VUB: “Het feit dat je ervoor moet zorgen dat je op TD altijd wel een vriendin in de buurt hebt waarnaar je kan vluchten als er weer eens een man ongevraagd tegen je aan begint te schuren zegt al veel.” Ze stoort zich ook aan de opmerkingen die jongens geregeld maken zoals dat je ‘geen reden moet hebben om te stressen voor je mondeling examen, want je geraakt er wel door als je een kort rokje aandoet’. Na haar doop zijn er ook jongens naar haar toe gekomen om haar te feliciteren met haar lichaam en haar mooie borsten (de facultaire doop bestaat uit een toneelstuk waarbij alle schachten naakt moeten optreden, nvdr). “Op dat moment voel je je niet meer gewaardeerd omwille van je persoonlijkheid of intelligentie, maar enkel om je lichaam. Ik voelde me echt walgelijk daarna. Ik denk niet dat die jongens beseffen hoe ze sommige meisjes zich laten voelen”, vertelt ze. Olivia heeft ook last gehad van opmerkingen op sociale media. Op de Confessions-pagina van de VUB (een Facebookpagina waar anoniem bekentenissen worden geplaatst, nvdr) is ze enorm gekleineerd geweest. Ze werd uitgescholden en kreeg verwijten naar haar hoofd geslingerd, omdat ze de reputatie van een slet had. “Wat ik toen wel enorm apprecieerde is dat heel veel mensen voor mij zijn opgekomen en me gesteund hebben. Hierdoor voelde ik me toch iets minder slecht. Na een tijd beginnen mensen je ook te kennen en merken ze dat er meer in je zit dan enkel de reputatie van ‘slet’. Al deze gebeurtenissen en die mentaliteit van objectivering hebben ertoe bijgedragen dat ik minder actief ben geworden in het kringleven. Ik wou vooral weg uit die negatieve omgeving”, vertelt Olivia nog. “Wel wist ik hierdoor meteen wie mijn echte vrienden waren, op wie ik kon steunen en uiteindelijk ben ik veel sterker uit de hele situatie gekomen.”
De namen die in het artikel gebruikt werden zijn fictief om de anonimiteit van de studenten te bewaren. De namen zijn bekend bij de redactie.
0 Comment