Academische opening 2016-2017: Brussel, zegt u?

Caroline Pauwels mocht voor de eerste keer een academisch jaar openen. Dit allemaal wederom in de Bozar, met muzikale begeleiding van Bent Van Looy onder het thema: Break down the walls, VUB & the city, VUB & the world. 

Zoals gewoonlijk mochten de (soms) kalende hoofden vooraan in de Henri le Boeuf zaal zitten, Bent Van Looy vond de Steinway & Sons piano geweldig en mocht er voor de allereerste keer in zijn leven op spelen en Caroline Pauwels heeft bijna een uur van de show gestolen met haar speech. Paul De Knop nam dan weer afscheid als rector en zoals gewoonlijk goochelde hij met veel cijfers en procenten. VUB’ers zijn niet voor niets naar het centrum afgezakt en de stad Brussel was dan ook het hot topic van de dag. De festiviteiten werden afgesloten met een receptie in meeting centre Square.

Cultuurtempel

Het paradepaardje van Caroline Pauwels voor, tijdens en na haar campagne was altijd al de stad Brussel. De keuze voor de locatie en de sprekers was dan ook niet verwonderlijk. Algemeen hoofdredacteur van BRUZZ, Jeroen Roppe, mocht de namiddag aan elkaar praten. CEO van de Bozar, Paul Dujardin, heet de zaal welkom en verwijst naar de Brussel-campagne van Pauwels. “Brussel heeft studenten nodig, niet enkel in de Vlaamse rand, maar ook in haar gekwetste hart. Pink Floyd zong het al: tear down the wall.” De Bozar wil bruggen slaan, wil dat we allemaal meer tot de Avant Garde behoren en Dujardin wil samenwerken met de universiteiten.

Bent Van Looy mocht meteen het podium op: “Dit liedje is een ode aan Parijs. Allé aan de grootstad eigenlijk en vandaag dus aan Brussel.”

Studenten

Natuurlijk mogen ook de studenten het podium overnemen: Jarne Verelst als nieuwe voorzitter van de studentenraad en Arlind Cara in de naam van de internationale studenten (International Student Platform). Zoals gewoonlijk krijgen de studenten steevast een stevig applaus van de zaal en dat was dit jaar niet anders. Verelst focust op de faciliteiten voor studenten en dat VUB’ers zich thuis moeten kunnen voelen op de campus. “VUB’ers komen thuis op de campus, maar de weg naar Brussel lijkt een stuk moeilijker.” Wat volgt is een tip voor Pascal Smet (minister voor Mobiliteit, nvdr): het openbaar vervoer zou studenten ook ’s nachts naar hun kot moeten brengen. Groot applaus uit de zaal.

Arlind Cara sprak de zaal een eerste keer in het Engels toe. Hij prijst de “very welcoming VUB” en dat ze een echte melting pot is. De VUB biedt zoveel meer dan studeren alleen. Cara is een eloquent spreker en als hij de zaal niet al mee had vanaf het begin dan wel vanaf het moment dat hij in het Nederlands sprak: “Ik ben nu al redelijk eigenzinnig!” Wederom groot applaus uit de zaal.

Poëzie

De dichter en schrijver Geert Van Istendael en zijn dochter Judith, brachten vervolgens een poëtische lezing over Brussel. Beiden spreken ze over hoe ze Brussel verlaten hebben om later toch terug te keren naar deze stad: Geert al verkaaskopt uit Utrecht en Judith moest terugkeren naar haar rusteloosheid die Brussel zo perfect weerspiegelt. De lyrische en poëtische ode aan Brussel was mooi om naar te luisteren en het vader-dochterduo raakte verschillende facetten van de stad aan. Zo werd het hete-aardappel-doorschuiven van de 19 gemeenten bekritiseert of de scheiding van Brussel-centrum naar bijvoorbeeld Molenbeek. De problemen van onze “piepkleine, versplinterde hoofdstad” was de leidraad. Voor wie zich niet kon identificeren met een persoon die de schoonheid en vrede uit de pikzwarte nacht en verval van een stad kan halen, leek het alsof Brussel helemaal verloren is. Dat is natuurlijk niet zo, maar het klinkt wel juicy en aantrekkelijk. Poëzie is wel mooi en eens iets anders, maar het “doosje met hoop dat op het nachtkastje staat” dat het ooit wel goed gaat komen met Brussel… paste nu niet echt bij de festiviteiten van de dag.

Ook Assita Kanko, een Brusselse politica, vertelde emotioneel over haar jeugd in Burkina Faso. De toenmalige politieke situatie heeft haar de microbe en passie voor de politiek gegeven. Ze spreekt over wat de democratie daadwerkelijk betekent en waarom ze een feminist is. “Democratie is onder andere de vrijheid om te denken. Met je hersenen. Niet met je huidskleur.” Ze deelt ook drie ideeën met de zaal en vooral met de aanwezige studenten: “Grijp de kansen die je krijgt, verlies je nieuwsgierigheid niet en geniet van Brussel.”

Afscheid

Paul De Knop mocht een laatste keer speechen op een academische opening. Hij heeft de voorbije weken al veel afscheid genomen en vandaag dus van de studenten. À la De Knop is zijn speech gevuld met wat de VUB allemaal bereikt heeft en we horen veel cijfertjes passeren (die allemaal gestegen zijn). “We hebben ons vrouwtje gestaan. Ik ben een zeer tevreden oud rector en ik kan kijken op een heel gezond kind. Mijn bijdrage is beperkt, maar die van u (studenten, nvdr) was enorm. Gefeliciteerd ook aan de studenten, die de beste ambassadeurs zijn. The best is yet to come!”

“Caroline Pauwels is de 2e vrouwelijke rector van de VUB en een sterke vrouw, al is dat natuurlijk een pleonasme.” Paul is smooth. Hij bedankt zich noch eens voor de acht fantastische jaren en vraagt aan Caroline Pauwels om dit prachtige project goed te verzorgen. “Zou de VUB nog niet bestaan, zouden we ze moeten oprichten. Ik wil trouwens niet in de weg lopen, maar als u mij nodig hebt, dan ben ik er. Ik ga u enorm missen. Tot ziens.”

De nieuwe rector van de ULB, Yvan Englert, wenste Caroline Pauwels nog een vruchtbaar jaar en vijf oud rectoren hebben haar in een ludiek filmpje ook nog tips en tricks meegegeven.

Caroline Pauwels’ eerste speech als rector van de VUB was lang maar met charme kon ze de zaal wel bekoren. De speech ging onverwachts niet zo zeer over Brussel, maar wel over onder andere de oerprincipes van de VUB: vrijheid en vrij onderzoek.

Ze voelt trots maar ook bescheidenheid. “De schoenen die ik moet vullen zijn groot, Paul heeft een paar maten meer dan ik, maar ik loop dan weer op hakken, dat compenseert.” Applaus uit de zaal. Belangrijke quotes uit haar speech werden in het Engels geprojecteerd. Pauwels spreekt over het l’heure bleu dat vaak als inspiratie voor kunstenaars geldt: je weet niet of het net nacht of dag aan het worden is. “Onze samenleving is op zo’n moment. Komt de duisternis of staat er een stralende dag te wachten? De uitdagingen zijn fundamenteler, globaler, meer divers en meer digitaal.” Hier maakt ze de sprong naar de humanistische waarden die universeel zijn en waar niemand het monopolie op heeft. Ze bespreekt de drie principes van vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid.

Verder spreekt ze over het 50-jarig bestaan van de VUB in 2019-2020, de renovatie van de sigaar, de nieuwe leerstoel over smart cities en dat ze de VUUB wil zijn: Vrije Unieke Universiteit Brussel. “Ik ben Vlaming, Europeaan, Brusselaar, vrouw, academica, soms expert, soms onwetend en nu dus ook rector. De VUB is een attitude en we streven naar uitmuntendheid, we gaan inzetten op Brussel, internationalisering, meertaligheid en dat ten alle tijden op een humanistische manier. Het vergt vandaag de dag vaak meer moed om genuanceerd te zijn in plaats van radicaal. Onze generatie rekent niet enkel, maar droomt. Scientia Vincere Tenebras.” Applaus.

Eddy Van Gelder, voorzitter van de Raad van Bestuur mocht zoals gewoonlijk het spektakel afsluiten. “Ik geniet van een beetje populariteit en dat is vooral te wijten aan het feit dat ik altijd op het einde mag spreken, niet veel zeg en steevast uitnodig om iets te gaan drinken. Dat ga ik vandaag ook doen maar ik wil nog even iets zeggen: de manier waarop Paul De Knop Caroline Pauwels geholpen en voorbereid heeft; daar wil ik hem zeer voor bedanken. Dat is het verzekeren van de continuïteit.” Ze gaan nog even met z’n drieën naast elkaar staan met de neuzen in dezelfde richting.