Kost het gelijk van universiteiten de hogescholen vier miljoen?

Wat op het eerste gezicht een strijd in de marge leek van de universiteiten, kan de hogescholen nu duur komen te staan. Onenigheid tussen universiteiten en overheid over de terugbetaling van de woon-werkvergoeding, kan de hogescholen mogelijk vier miljoen euro kosten.

In Vlaanderen zijn de universiteiten en hogescholen als werkgever verplicht om personeel een vergoeding uit te betalen voor hun woon-werkverkeer. Universiteiten geven hier per jaar zo’n vijf miljoen euro aan uit. De hogescholen spenderen bij elkaar zo’n vier miljoen euro aan woon-werkvergoedingen volgens de meest recente cijfers. Hogescholen kregen die vier miljoen euro teruggestort door de Vlaamse overheid, maar universiteiten niet.

Advocaat Bart Martel, die de belangen van de universiteiten behartigde, legt uit waar die verschillende behandeling vandaan kwam: “Voor 2008 werden hogescholen en universiteiten volgens aparte regels gefinancierd door de overheid. Toen was het waarschijnlijk logisch dat de hogescholen deze vergoeding kregen en universiteiten niet. Maar in 2008 is de financiering van hogescholen en universiteiten gelijkgetrokken. Sindsdien gelden voor beide hogeronderwijsniveaus dezelfde parameters voor de berekening van overheidssubsidies. En dan is de uitsluiting van de universiteiten ineens niet meer zo logisch.”

Pyrrusoverwinning?

Dat was ook de redenering van het Grondwettelijk Hof, dat oordeelde dat er een discriminerende situatie was ontstaan na 2008. De Raad van State schaarde zich achter dit oordeel en verklaarde de regelgeving ongeldig. Vanaf februari is het dus alsof de betreffende wet niet bestaat.

Dat zorgt voor een absurde situatie. Want de Raad van State besluit alleen dat de regel niet meer geldt, maar zegt niets over de oplossing. Dat is een taak voor het Vlaams Parlement. Martel: “Als de overheid het decreet dit jaar niet wijzigt, krijgt niemand terugbetaling.”

De hogescholen zijn dan ook niet blij met de uitspraak. Johan Veeckman, voorzitter van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA): “Je kunt je afvragen of de universiteiten geen pyrrusoverwinning hebben behaald. Als de hogescholen de terugbetaling door deze uitspraak mislopen, betekent dat toch al snel een verlies van 150.000 tot 750.000 euro voor individuele hogescholen. Dat geld kan je dan niet meer aanwenden om personeel aan te werven.”

Hoogst haalbare

“We wisten vanaf het begin dat dit het hoogst haalbare resultaat was”, zegt Martel. “Je kunt alleen maar hopen dat de Raad van State je redenering volgt en de wettekst nietig verklaart. Maar de Raad kan de overheid niet verplichten om iedereen financieel te compenseren voor de woon-werkvergoeding.”

Volgens Martel zijn er drie scenario’s: “Als de overheid niets doet, dan maakt niemand nog aanspraak op de vier miljoen euro. Maar de minister kan ook beslissen om de vier miljoen euro te verdelen over universiteiten en hogescholen aan de hand van bepaalde parameters. Oftewel verhoogt de minister het budget.”

Aangezien Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits al een besparingsoperatie heeft doorgevoerd, lijkt de kans klein dat de hogescholen hun compensatie behouden en de universiteiten hem ook krijgen. Via een woordvoerder laat minister Crevits weten dat ze zich bewust is van het probleem dat ontstaan is. “We zullen dit meenemen in toekomstige besprekingen, maar het is nog te vroeg om hierover concrete uitspraken te doen.”

Het lijkt er in elk geval op dat de procedure van de universiteiten de hogescholen heel wat geld zal kosten. Dat moet toch een wrang gevoel achterlaten bij De Knop? “Deze procedure hebben we zeven jaar geleden ingezet. We konden toen de besparingsoperatie van de Vlaamse regering in 2015 niet vermoeden. We zijn in overleg met het kabinet van minister Crevits over een oplossing.”