Verkiezingen zijn de beste beproeving van de democratie, toch? In de geest daarvan vinden althans aan de VUB jaarlijks studentenverkiezingen plaats. Het is betreurenswaardig hoe men studenteninspraak herleidt tot die ene jaarlijkse ‘hoogmis van de democratie’. Participatie die naam waardig blijft een dode letter aan de VUB. Dat is niet de schuld van de student, maar van de vertegenwoordigers.
Elk kandidaat-studentenvertegenwoordiger wordt ermee geconfronteerd tijdens de kiescampagne: stemmen worden aan de VUB niet geronseld, ze worden bij elkaar geharkt. Dit jaar kwam er zelfs een vermanende tik op de vinger van rector Paul De Knop aan te pas om de laatste duizend stemmen binnen te rijven. Het “bedroevend laag aantal uitgebrachte stemmen”, vooral in de faculteiten ES, RC, LW en PE, plaveide de weg “naar een situatie zonder studentenvertegenwoordiging uit de humane wetenschappen.”
Een loos dreigement. Als het participatiequorum niet bereikt wordt, is er altijd nog een tweede ronde. Daarna is er, VUB-gewijs, nog plaats voor allerhande truken van de foor: de kiesperiode met enkele dagen verlengen of de uitslag van die ene faculteit met slechts een handvol ontbrekende stemmen, toch geldig verklaren. Hoe dan ook, De Knops oproep om de “democratische verantwoordelijkheid op te nemen”, viel niet in dovemansoren. De dagen nadien werd massaal gestemd. Het resultaat van de stembusslag: de rector wint de studentenverkiezingen.
Je kan de studentendemocratie bezwaarlijk florerend noemen als de democratische legitimiteit ervan afhankelijk is van en moet worden afgedwongen door de rector. Net zoals De Knop, leggen velen studentenvertegenwoordigers de verantwoordelijkheid daarvoor bij de student. Dat wordt zo stilaan meelijwekkend. Jaar na jaar wordt datzelfde vervelende en aanmatigend deuntje afgerammeld. ‘Als student krijg je aan de VUB inspraak, en daarom moet je je stem laten gelden. Of wil je niet gehoord worden? Wil je je zeg niet in het reilen en zeilen van de universiteit? Eis je democratisch recht toch op!’
De eerlijkheid gebiedt het te zeggen: buiten verkiezingstijd is participatie aan de VUB onbestaande. Zelfs in volle verkiezingsstrijd nam de Studentenraad niet de moeite haar officiële website aan te passen. Daarop prijkte nog steeds de informatie en de (sindsdien ingrijpend veranderende) kiesprocedure van voorgaande verkiezingen. Na het aanpassen van de titel naar ‘Studentenverkiezingen 2015’, vond het verantwoordelijke raadslid het blijkbaar welletjes geweest en gaf er prematuur de brui aan. Verwarde studenten die via Twitter om correcte informatie vroegen, botsten op een muur van stilte.
Er is nochtans wel degelijk vraag naar inhoud in verkiezingstijd. Een flyer met vijf weinig fundamentele strijdpunten of de kandidaat gephotoshopped op een eenhoorn, volstaat niet om het kiespubliek te enthousiasmeren. Noch apprecieert de student de vele tablets en laptops die hen onder de neus worden geduwd om op dat eigenste moment nog een stem uit te brengen. De 700 unieke bezoekers die de Stemwijzer van De Moeial aantrok, mogen getuigen zijn van de weerzin tegen die ondraaglijke lichtheid die steevast de populairste kandidaten met de minst scrupuleuze ronselmethoden de Studentenraad instemt.
Zet de poorten naar participatie niet op een kier, gooi ze volledig open.
Apathie bij de studentengemeenschap is dus geen oorzaak maar een gevolg. De modale student weet nog steeds niet wat de Studentenraad is, waarom ze zo belangrijk is, noch welke invloed ze uitoefent. Een smet op het blazoen van een Studentenraad die unisono aan het begin van het academiejaar een topprioriteit maakte van een betere communicatie met de student. Daarvoor werd zelfs een aparte vicevoorzitter externe communicatie aangesteld. Een mooi symbool, maar daar blijft het bij. De verwezenlijkingen zijn nihil.
Die vicevoorzitter is er niet in geslaagd de Studentenraad te verankeren op de campus. Daardoor blijft de raad voor de overgrote meerderheid van de studentenpopulatie geen speler van belang. De Studentenraad ondergraaft zo niet enkel haar eigen draagkracht, maar verwaarloost ook de eigen machtsbasis. En dat gevoel leeft bij studenten: enkel bij verkiezingen horen we wat van de Studentenraad. Waarom zouden we dan stemmen? Gelukkig is daar het antwoord van de Studentenraad al: “Omdat je niet in Libië studeert. Stemmen is een recht. Niet stemmen impliceert dat je dit recht helemaal niet wil gebruiken.”
Voor de desinteresse in haar werkzaamheden, moet de Studentenraad in eerste plaats in eigen boezem kijken. ‘Dé ongeëngageerde student’ als dusdanig bestaat niet, of is op z’n minst een zwaktebod om hen niet te activeren. Stop dus dat vingerwijzen en schuld afschuiven. Verwijt je My.VUB dat het slechts een fractie van de beslissingen van de Studentenraad publiceert? Laat die communicatie dan niet over aan de universiteit. Terloops, wat een stompzinnig initiatief was dat. Neem liever het heft in eigen handen, laat hierin geen enkel medium onaangeroerd. Gegeven dat je er als Studentenraad al eens in slaagt om je stempel te drukken op het beleid, draag je verwezenlijkingen dan ook uit. Stilzwijgen impliceert onkunde, verlamming en een gebrek aan durf.
Waarom, bijvoorbeeld, niet na elke plenaire vergadering via Pointcarré een massamail uitsturen met daarin de genomen beslissingen? Het komt je waarschijnlijk af en toe op hevige kritiek te staan, maar het is alvast eens wat anders dan een verzoek deel te nemen aan onderzoeken van de Universiteit Antwerpen. Of beter nog, ga op zoek naar manieren om de student in bepaalde dossiers structureel inspraak te verlenen. Maak jezelf aanspreekbaar. Zet de poorten naar participatie niet op een kier, gooi ze volledig open.
Het enige alternatief is de huidige onhoudbare spreidstand: een Studentenraad die consequent in eerste plaats de student moet verdedigen, maar zich slechts één maal per jaar echt tussen de studenten begeeft. Een Studentenraad zonder ingebouwde mechanismen van terugkoppeling en verantwoording naar de student toe, kan enkel met schaamrood op de wangen electorale campagnes voeren die dwepen met het democratisch gehalte van de VUB. Geef dan liever onbeschaamd toe dat participatie een blok aan je been is.
0 Comment