Wie heeft er nu niet gehoord over de nieuwe film van Lars Von Trier? De film draait nu in de zalen, overal zijn er recensies opgedoken, de posters zijn niet te missen, en u wilt het zien. U heeft het dan ook gehoord: de film is opgedeeld in twee delen, want het was “te lang” om aantrekkelijk en dus rendabel te zijn. Nu, iedereen kan deel één zien, maar nog net voor Nieuwjaar was het de Belgische avant-première met de twee delen.
Goed nieuws: Nymphomaniac is een meesterwerk met schoonheidsfoutjes. Eén tip: wacht tot u de volledige en ongecensureerde versie van vijf en een half uur kan zien. Die gaat in wereldpremière op het filmfestival van Berlijn in maart. Wat u mag verwachten van deze high art cinema is dat het niet alleen intellectueel prikkelend is, maar ontzettend vermakelijk. In tegenstelling tot de films van Sokurov (Faust, Russian Ark), die esoterisch en intellectueel zwaar zijn, presenteert von Trier ons een uiterst zwaar onderwerp op een luchtige manier. O, ja, en er is seks. Heel veel seks. Daar gaat het ook over. Maar het gaat over veel meer.
3+5=8
Met Nymphomaniac gaan we door middel van flashbacks op poëtische wijze door het leven van Joe (Charlotte Gainsbourg). Op een vreemde nacht treft een voorbijganger, Seligman (Stellan Skarsgård), een vrouw aan in een verlaten steegje op de grond. Hoewel de vrouw, niemand anders dan Joe, geslagen en gewond is, weigert ze politie en andere hulpdiensten te bellen.
Radeloos biedt Seligman haar dan een kopje thee en een warm bed aan. Daar gaat ze wel op in. In het sober appartementje vraagt Seligman wat er met haar is gebeurd. Daarop antwoordt ze dat het een lang en “zedelijk” verhaal is. Hij is bereid naar haar verhaal te luisteren. Opdat Seligman goed zou kunnen begrijpen wat er met Joe is gebeurd, moet ze vanaf het begin beginnen. Het is in dat kader dat het eerste hoofdstuk van de acht begint.
Metaforen overal
De manier waarop wij het verhaal voorgeschoteld krijgen is getekend door de relatie tussen Joe en Seligman. Joe is hyperseksueel, een vrouw van actie die op driften ingaat: de irrationele pool. Dat terwijl Seligman een aseksuele man is, een teruggehouden intellectueel: de rationele pool. Het zijn net die twee tegengestelde polen die voor zowel spanning als harmonie zorgen in het verhaal. Ze zijn, als het ware, complementair.
Terwijl Joe over haar leven vertelt zal Seligman geregeld onderbreken om commentaar te geven of om meer duidelijkheid te vragen. Er zijn namelijk specifieke elementen in haar relaas die om toelichting vragen. Of beter gezegd: ongevraagd toegelicht worden. Zo komt er diepgang in het verhaal. Een beetje zoals een postmodernistische roman die zichzelf uitlegt.
Dat is ook meteen wat de film interessant maakt. De kijker wordt getrakteerd op heel wat interessante referenties en amusante vergelijkingen. Wat hebben de getallen drie en acht, van de Rij van Fibonacci, te maken met Joe’s ervaringen? Vergeet overigens nietdat het aantal hoofdstukken de som is van drie en vijf.
Wanneer Joe het over een spelletje heeft dat ze speelde met een vriendin in haar late tienerjaren – wie de meeste mannen neukte, won een zakje chocolade – maakt Seligman een eigenaardige vergelijking met het gedrag van Joe en vissen. En niemand zal vergeten hoe polygamie met polyfonie vergeleken wordt. Een elegant samenspel van beeld en muziek, een absoluut hoogtepunt.
Verder refereert Von Trier naar zijn vorige films van de depressie-trilogie en, de geoefende filmkijker zal het wel zien, via de referenties van Seligman naar Pasolini (een provocateur zoals Lars von Trier van enkele generaties geleden). Hoewel Seligman ons veel uitleg geeft, soms overbodig en slecht geplaatst, mogen we niet denken dat het bij zijn verklaringen blijft. Al gauw ontdek je dat het verwijzingen zijn naar andere lagen van de film. Je beseft al gauw dat je naar een allegorische film aan het kijken bent.
0 Comment