© Lycia Van Roy
Tijdens het weekend van 16 november vertrok er vanuit Brussel een trein met 700 Belgen naar Warschau, om daar te gaan protesteren voor een beter klimaatbeleid. De VN-klimaatonderhandelingen vonden er plaats van 11 tot 22 november en De Moeial propte in extremis nog een reporter op de trein. Aan enthousiasme was er geen gebrek, maar inhoudelijk en organisatorisch was het hele gebeuren een fiasco.
Toen we na goed twaalf uur de Poolse grens bereikten, werden we gewekt door een klein leger politieagenten, die iedereen onderwierpen aan een identiteitscontrole. Sindsdien ontsnapten we geen moment aan het oog van het Poolse politiewezen. De trein werd gevolgd door een helikopter, in bijna ieder treinstation dat we passeerden stond een patrouille ons op te wachten en eenmaal in Warschau aangekomen stonden verschillende pelotons agenten, uitgerust met harnas, helm, schild en knuppel ons in quasi-militaire stijl op te wachten. Dat bleek niet zonder reden te zijn. Een week eerder werd een kleinere klimaatbetoging nog aangevallen door extreemrechtse tegenbetogers. Voor deze betoging werd dan ook het ergste gevreesd.
Na onze zestien uur durende treinuitstap werden we honderd meter verder geleid naar een plein vlakbij het station. De bedoeling was om ter plaatse een uur lang aan de verzamelde de pers te tonen waarom we naar Polen gereisd waren. De activisten zongen liedjes en zwaaiden met vlaggen. Toen de VRT, ARD en BBC genoeg kiekjes hadden, konden we eindelijk beginnen aan de betoging, die over de hoofdweg van de Poolse hoofdstad liep. Er werden leuzen over de politie en Electrabel gescandeerd. Een mens kan zich afvragen hoe relevant dat is op een conferentie van de VN, zeker wanneer die politie er juist is ter bescherming tegen gewelddadige tegenbetogers.
Plezant was het in ieder geval wel. De kelen werden schor geschreeuwd en de vlaggen lustig in het rond gezwaaid. Het Nationaal Stadion, waar de vertegenwoordigers van de VN aan het vergaderen waren, werd gewoon voorbijgewandeld. De betoging eindigde in een park, een paar honderd meter verderop. Alle betogers mochten plaatsnemen in een amfitheater waar spontaan een kampioenschap holle boodschappen ontstond. Iedere organisatie die meewerkte mocht de bühne betreden, zijn eigen hoogst persoonlijke versie van de waarheid verkondigen en erop hameren dat het de volgende keer beter zal zijn. In Parijs in 2015, waar de volgende VN-klimaatsonderhandelingen zullen plaatsvinden, zullen ze er staan en zullen ze gehoord worden, en wel met hun hoogst persoonlijke versie van de waarheid.
De enige die enigszins de nodige sérieux aan de dag kon leggen was een Filipijnse spreker, wiens landgenoten letterlijk het water aan de lippen stond. Hij wees op de urgentie van de zaak en maakte duidelijk dat de lasten van de klimaatsverandering gedragen moeten worden door de sterkste schouders. Yeb Sano, de Filipijnse afgevaardigde voor de VN in COP19, weigerde zelfs te eten tijdens de onderhandelingen, als een wanhoopspoging om de aandacht van de wereld eventjes te kunnen grijpen. Het stond in schril contrast met het leutige protest vol met ‘positieve boodschappen’ die de trein vol Belgen te bieden had.
En laat net dat symptomatisch zijn voor wat protest vandaag geworden is: een ritueel waarin het belangrijker is geworden om aan zoveel mogelijk mensen op een prettige manier je ongenoegen te uiten. Niet langer een schakel in het proces naar concrete verandering, maar protest als 21ste-eeuws synoniem van promotie van de hoogst persoonlijke versie van de waarheid. Een dood en hol ritueel. Donald Tusk, de Poolse premier die van de klimaattop gebruik maakte om zijn vaderlandse koolmijnindustrie op de kaart te zetten, zal niet onder de indruk geweest zijn. 700 Belgen mogen trots zijn dat ze hun weekend hebben opgeofferd voor een beter klimaat. Alleen jammer dat ze, buiten een paar minuten media-aandacht, bitter weinig bereikt hebben. Er werd geen vuist gemaakt voor een beter klimaatbeleid, maar slechts met een zangerig slap handje gezwaaid.
0 Comment