Het hogeronderwijslandschap krijgt klappen. De tweejarige master in de humane wetenschappen is, na jarenlange voorbereiding, van de baan. Sterker nog, in plaats van een studieduurverlenging krijgen sommige richtingen op termijn wellicht zelfs een verkorting te slikken. Onze notariaatsopleiding, populairste van Vlaanderen en daarom een paradepaardje onder de VUB-opleidingen, krijgt zweepslag na zweepslag in de vorm van rigoureuze besparingen. Dader: het onderwijslandschap zelf.
De lijst maatregelen die het hoger onderwijs knevelen is de laatste maand andermaal in lengte toegenomen. De tweejarige master is van binnenuit kapot gemaakt. Goed voor de regeringskas, dat staat vast, maar slecht voor de positie van het Vlaamse universitaire onderwijs, zowel in binnen- als buitenland. Het academisch onderwijs overschrijdt namelijk niet alleen landsgrenzen, maar ook gewestgrenzen. Waar politici in verband met het bedrijfsleven niet vaak genoeg kunnen dwepen met argumentatie over de internationale concurrentiepositie, doet dat op academisch gebied ogenschijnlijk niet ter zake. Vlaamse humane wetenschappers blijven zo geslagen door de hand die hen zou moeten voeden.
Dat Vlaanderen op het vlak van studieduur niet op hetzelfde niveau als de Franse Gemeenschap staat, is geweten. Er zijn genoeg gevallen bekend van studenten wiens master aan een Franstalige universiteit niet als zodanig erkenning vindt, omdat dezelfde master in Franstalig België twee keer zo lang is. Een absurditeit die zich zoals altijd in Brussel meer laat voelen dan elders. VUB en ULB, geografische buren, beleidsmatige vreemden.
De master-na-master Notariaat aan de VUB is murw geslagen door besparingen en moet rekenen op vrijwilligerswerk van professoren en sponsoring door privé-investeringen. De oprichting van Professoren zonder grenzen dringt zich op: academische noodhulp. Deze professoren en onderzoekers moeten echter eerst Nederlands leren, of hun opleidingen moeten op zijn minst een Nederlandstalig equivalent kennen, alvorens zij kunnen aantreden. Want in Vlaanderen, waar taal immers boven alles politiek blijft, is het Nederlands dat niemand spreekt een heilige koe. Dat het Engels nu eenmaal de taal van de wetenschap is, zal de politieke taalwaakhonden niet tegenhouden universiteiten te beletten om het Engels verder dan 33 studiepunten in de bachelor uit te breiden. Het nieuws dat er meer onderzoekers uit België vertrekken naar het buitenland dan dat er buitenlandse onderzoekers binnenkomen, krijgt hen niet wakker geschud. En al het academisch personeel dat België wel nog rijk is, is nog te weinig om het de politiek door de strot geramd te krijgen dat krampachtig vasthouden aan het Nederlands gelijkstaat aan wetenschappelijke zelfkastijding.
Nochtans hebben diegenen die zich zorgen maken over het voortbestaan van het Nederlands wellicht geen ongelijk. Vaak moet het Engels en de verengelsing van het hoger onderwijs plaatsnemen in de beklaagdenbank, als verkrachter en onderdrukker der Nederlandsche taal – dat het steenkolenengels uit onze regio ook niet bepaald een schoonheidsprijs verdient, vergeten we dan maar even. Er is echter een andere verdachte, die telkens aan het oog der taalpurist ontsnapt, een verdachte waar het Engels evenzeer als het Nederlands slachtoffer van is. Het is het systeem van publish or perish, dat professoren dwingt tot het produceren van een zondvloed aan artikelen. Deze werken dienen vervolgens in vaktijdschriften gepubliceerd te worden; gerenommeerde tijdschriften; internationale tijdschriften; Engelse tijdschriften. Een Nederlandse publicatie komt door de band genomen nooit even hoog op de publicatieladder als een Engelstalig artikel.
Politici die de Vlaamse universiteiten een voortrekkersrol op internationaal niveau willen zien vervullen, en tegelijkertijd het Engels vogelvrij willen verklaren, plaatsen de universiteiten voor een onmogelijke taak. Wie wil dat Nederlandstalige wetenschap volwaardig blijft bestaan, zal zich tegen het systeem van internationale concurrentie en publicatiedwang moeten verzetten. Nu is het hoger onderwijs verplicht om van twee walletjes te eten.
0 Comment