Deze docufilm (2010) behelst exact dat waar de term docufilm voor staat: een mengeling van een teder liefdesverhaal en de persoonlijke zoektocht naar creativiteit en verlichting, die zich manifesteert als een kritische reportage over de controverse die heerst rond de gemeenschap van TM. TM staat voor Trancendental Meditation, een meditatietechniek verspreid door Maharishi Mahesh, de guru die al bekend raakte door zijn invloedrijke ontmoetingen met The Beatles en Donovan.
De film start met de Duitse student-regisseur, schrijver en reporter van dienst, David Sieveking, die, geïnspireerd door zijn idool David Lynch donkere films wil maken. Eén groot probleem: Sieveking mist de nodige duisternis. Hij besluit daarom een creatieve workshop van David Lynch bij te wonen. Al gauw haalt die de zogezegd wetenschappelijk onderbouwde meditatievorm aan voor het verkrijgen van persoonlijk succes. Na een persoonlijk interview met Lynch wordt Sieveking aangemoedigd om de techniek te toetsen aan de praktijk. In het begin loopt alles goed; zo ontvangt hij financiering voor zijn filmproject en ervaart hij een creatieve impuls. Bij het overlijden van Maharishi besluit David diens begrafenis bij te wonen en de TM-gemeenschap beter te leren kennen. Hij wordt vriendelijk ontvangen, krijgt verschillende interviews en een rondleiding. Hij mag zelfs filmopnames maken bij een interne bestuursraad.
Maar daar gaat het mis: vrijwel onmiddellijk ontstaat een machtsstrijd tussen enkele van de Raja’s, de bestuursvoorzitters van de TM-gemeenschap. Er heerst onenigheid over de opvolging van Maharishi. Plotsklaps moet David stoppen met filmen en wordt hem gevraagd de final cut van zijn film te censureren. Kritische vragen dringen zich aan David op. Verschillende geruchten steken de kop op waardoor de guru zijn status dreigt te verliezen. Ook andere eigenaardigheden doen vragen oprijzen. Zo werd de hoofdstad van de wereldvrede, opgericht door Maharishi en gesponsord met miljoenen, omheind met prikkeldraad en zwaar bewaakt. In plaats van 10.000 yogi’s bevat de stad slechts enkele eenzame zielen. Filmen is er uit den boze. Wie had gedacht dat wereldvrede zo beschermd moest worden tegen de buitenwereld? En wat te denken van die Yogic Flying-techniek die wordt onderwezen in speciale TM-scholen? David zet zijn zoektocht naar antwoorden verder en gaat op gesprek bij enkele TM-dropouts die de gemeenschap de rug toegekeerd hebben.
Ook David Lynch krijgt lucht van Sievekings té kritische benadering en distantieert zich van de documentaire. Erger zelfs, de David Lynch Foundation dreigt met een rechtszaak als de film niet eerst langs hen passeert voor revisie. Moeilijke tijden voor onze documentairemaker, nu ook zijn idool zich tegen hem keert. Toch volhardt hij in zijn project en weigert hij zich onder druk te laten censureren. Het eindresultaat is een mooie documentaire met prachtige beelden en een heel persoonlijke toets. Het maken van de documentaire nam uiteindelijk vijf jaar van zijn leven in beslag, wat een indringende blik oplevert in de veranderingen in Davids persoonlijke leven. De aanvankelijk enthousiaste David van in het begin vervalt in frustratie en teleurstelling naar het einde toe. Ondanks alles ondergaat hij zijn kwellingen met opgeheven hoofd. Een meeslepend verhaal dat je naar het einde toe toch wat op je honger laat zitten. Wat was het resultaat van de rechtszaakdreigementen? Een beetje opzoekwerk leert ons dat een rechtszaak nooit plaatsvond, waarschijnlijk omdat dat de documentaire enkel publiciteit zou opleveren.
Conclusie: het loont zeker de moeite om deze documentaire te bekijken. David Sieveking brengt de documentaire op een prachtige manier die zijn talent exposeert. Benieuwd of zijn volgende projecten ook zo’n persoonlijke toets zullen hebben.
0 Comment