“Marxisten”, “belastingsregering” en nog een hele hoop andere straffe uitspraken vlogen de wereld in. De ene hyperbolische boutade volgde de andere in ijltempo op. Heel vermoeiend was het, maar het ergste van al is dat dit nog maar het begin lijkt van een nieuwe journalistieke ontwikkeling. Onzin neerschrijven om dan nog meer onzinnige dingen te verkopen.
De laatste jaren zijn we collectief meer en meer een pseudovolwassen variant gaan gebruiken van wat linguïsten omschrijven als tienerturbotaal. Hoe absurder het klonk, hoe meer deining het kreeg in het medialandschap. Zolang je je maar kan verbergen achter een autoriteitsargument. Zo was het een geschenk uit de hemel, toen de topman van investeringsmaatschappij Ackermans & van Haaren, Luc Bertrand, in volle gas van wal stak over de verschrikkelijke situatie van de ondernemers in België.
De voorname bedrijfsleider liet optekenen in de financiële krant De Tijd: “Wij betalen al veel belastingen, maar voor deze regering is het nooit genoeg. Men straft de mensen die werken en men zal ook de mensen straffen die sparen.” Het staat de man natuurlijk vrij om te zeggen wat hij wilt, en als hij zich gepest voelt door een regering van liberalen, socialisten en christendemocraten dan mag hij dat. Het bleef daar echter niet bij. Voor Bertrand was het hek volledig van de dam. “Onze bevolking wordt gegijzeld door sommige crisismaatregelen van de regering.” En als klap op de vuurpijl onderstreepte hij nog eens: “Dat is geen socialisme, dat is marxisme!” In slechts een paar zinnen veranderde een persoonlijk betoog van een zakenman in een arm staaltje facebookscheldproza.
De gebalde taal, die we normaal associëren met nieuwszenders aan de andere kant van de plas, heeft nu definitief de grens overgestoken. De zin voor nuance verdwijnt langzaam achter de horizon, want wist de journalist in kwestie ons nog iets te vertellen over hoe Bertrands ondernemingsmaatschappij in deze barre tijden nog een recordwinst wist te vestigen in de bankenwereld? Of misschien hem toch maar eens confronteren met feiten en cijfers? Van een financieel journalist verwacht je toch dat hij het verschil kent tussen marxisme en deze regering. Anders schrijf je een publireportage in de plaats van een interview.
Er is een heel eenvoudige reden waarom het net zo interessant is om de nadruk te leggen op Bertrands uitbarsting. Zoals tranen in een realityreeks vloeibaar goud zijn voor een televisiemaker, zo is een al te krasse uitspraak van een belangrijke ondernemer de jackpot voor een hoofdredacteur. Want wat maakt nieuws verkoopbaar? U raadde het waarschijnlijk al: ongenuanceerd conflict. Helaas gaat dat gepaard met alle gevolgen van dien.
Stalinistische onderdrukking
Een schreeuwend artikel lokt reacties uit op het internet en wees er zeker van: dat zal gedeeld worden en dus bezoekers generen. Om het te zeggen met business-Engels dat op elke kranteninternetredactie van tel is: content farming, oftewel boertje spelen met inhoud, staat centraal. Overigens begrijp het begrip inhoud maar zeer ruim, want te veel inhoud kan serieus in de weg staan van journalistiek. Informeren en nuance zijn daar niet het doel van journalistiek, omdat views, shares en hits deze rol hebben overgenomen.
In deze optiek is het logisch dat Bertrands verhaal maar één duidelijk narratief heeft en er weinig andere perspectieven aan bod komen. Het is de oprechte en opgedrongen luiheid van de journalist. Diepgang is niet enkel onsexy, maar vooral traag en onverkoopbaar. Tegen de tijd dat je een degelijk interview hebt afgenomen, met de nodige research daaraan voorafgaand, heeft een andere krant (oeps kranten) al vier malloten gevonden die maar al te graag modieuze krachttermen als “Ayn Randesque beleid” en “Stalinistische onder- drukking” roepen.
Cicero’s van de commentaarsectie
Het levert niet alleen beunhazenjournalistiek op, maar ook de uitholling van het maatschappelijk debat. Het is een publiek geheim dat de Cicero’s van de commentaarsecties op krantenwebsites liever wat gas te veel geven dan na te lezen wat nu feitelijk geschreven werd. Laten we ook duidelijk zijn, je leest niet alleen veel onzin op de website van Het Laatste Nieuws of Het Nieuwsblad, maar even goed op die van De Standaard of De Morgen. Het is natuurlijk het recht van de lezer om te reageren op wat hij wil en hoe hij wil, maar als de cafépraat van de commentaarsectie over de toog het artikel inkruipt, dan kruimelt elke journalistieke meerwaarde af.
Het maakt dan niet meer uit wat je zegt, maar hoe luid en absurd je iets zegt. Goed, misschien ziet onze topman Bertrand ook maar weinig verkoopwaarde in een genuanceerde journalistiek en is hij blij met een zeer onzinnige en eendimensionale visie. In dat geval is het oppassen geblazen want dan is diepgang en nuance binnen de journalistiek ook ineens marxistisch, maar als we naar de burgervader van de stad van Brabo en Antigoon luisteren, horen we al dergelijke geluiden.
0 Comment