Het KultuurKaffee heeft er een tumultueus academiejaar opzitten. De zaak kampte met problemen en dat was te merken: de uitbater gooide niet lang na de overname de handdoek noodgedwongen in de ring. Financiële moeilijkheden zouden aan de basis liggen. Met zijn vertrek bleven veel jobstudenten in het KultuurKaffee berooid achter. Hoe is het zover kunnen komen?
Eerst meten we de schade op. Hoeveel studenten zijn gedupeerd door het plotse vertrek van de zaakvoerder? Een oud-barmedewerker laat verstaan dat hij zelf nog 200 euro moest ontvangen van zijn werkgever. “En dat is nog weinig vergeleken met het bedrag dat de ex-uitbater andere collega’s tot op de dag van vandaag nog altijd verschuldigd is. Er zijn er die nog 800 à 1000 euro loon zouden moeten ontvangen.” Gemakkelijk om aanspraak te maken op dit achterstallig loon is het allerminst. “Veel jobstudenten werkten zonder contract, ikzelf ook. De belofte van een contract was er wel, maar het is er nooit van gekomen. Twee weken heb ik voor de oorspronkelijke uitbater gewerkt, daarna belandde hij in het ziekenhuis en bleef nadien onbereikbaar.”
M. V. M., uitbater van het KultuurKaffee vanaf 1 augustus 2011, begon nochtans met goede moed aan de operatie. “Hij investeerde veel geld in onder andere een nieuwe geluidsinstallatie, uitgebreide beveiligingstechnologie zoals een deurslot met vingerafdrukken en camera’s. Misschien wel iets te veel”, getuigt een andere jobstudent, die ook werkte zonder contract. Van een achterstallig loon is er bij hem echter geen sprake. “Ik voelde de bui al hangen – de boeken met de gewerkte uren van het personeel waren vaak spoorloos, je eigen berekening van je loon klopte stelselmatig niet – en heb mezelf dan maar uitbetaald uit de kassa. Anderen hebben dit niet gedaan en inderdaad, zij konden fluiten naar een toch wel aanzienlijke som geld. Zonder contract sta je in zo’n situatie machteloos. Om hoeveel studenten het gaat? Dat is moeilijk in te schatten, er was een groot verloop van personeelsleden. Misschien wel om die reden, dat er eigenlijk geen geld was om hen te betalen. Dat hij het goed bedoelde, daar twijfel ik niet aan”, vervolgt de student. “Hij wilde het slechte imago van het KK oprecht verbeteren, maar zijn plannen kenden helaas een slechte uitwerking.”
Ook Harry Verelst, professor aan de VUB en klant van het eerste uur, vindt er het zijne van: “De periode voordat V. M. de zaak overnam, was er niet een om over naar huis te schrijven. Het KK stond bekend als een drugscafé en daar moest dringend verandering in komen. Dat heeft V. M. vanaf dag één willen aanpakken. Dat is een goede zaak geweest. Hij is er misschien wat in doorgeschoten en kwam niet meer uit de kosten.”
De motivatie kelderde dan ook algauw, zowel bij de jobstudenten als bij V. M. “Onze baas was steeds minder aanwezig en het ontbrak niet zelden aan wisselgeld of bier, wat het werk achter de bar er zeker niet gemakkelijker noch leuker op maakte. Klanten krijgen nu eenmaal graag hun wisselgeld als ze willen betalen en studenten die feestjes organiseren hebben ook liever dat er na middernacht nog bier op de tap zit. En probeer dat dan maar eens uit te leggen als je daar staat als jobstudent.”
Beveiliging
Zo bleef het aanmodderen tot maart. Toen kwam er het bericht dat V. M. in het ziekenhuis opgenomen was. Een stel potige kerels stond al klaar om het stokje over te nemen. “Ik werkte toen pas twee weken in het KultuurKaffee. Opeens stonden daar die mannen, zij werkten voor de securityfirma die al eens door V. M. ingehuurd was. Blijkbaar zaten zij ook nog steeds op betaling te wachten en kwamen ze, bij uitblijven van die betaling, dan maar op deze manier de rekening vereffenen. Zij hebben hun geld volgens mij dubbel en dwars terugverdiend – vaste lasten betaalden ze niet, enkel voorraad – al kunnen wij dat niet met zekerheid zeggen”, aldus een oud-werknemer.
Professor Verelst noemt de gang van zaken incorrect. “De VUB, en meer specifiek Dienst Cultuur, had daar moeten ingrijpen. Op de dienst wist men ervan en heeft men de handen er vanaf gehouden.” Na een maand is er uiteindelijk een nieuwe uitbater gekomen, V. M. werd failliet verklaard.
Hoe is het mogelijk dat er zoveel misliep, op nog geen jaar tijd? De professor en de jobstudenten zien een verklaring in de ingewikkelde publiek-private samenwerkingsconstructie die Dienst Cultuur aangaat met de brouwerij, die de zaak dan weer onderverhuurt aan een uitbater. Een voormalig jobstudent, die al heel wat werkdagen in het KK op de teller heeft staan, legt uit: “De uitbater van het KK is gebonden aan een contract zowel met een brouwerij als met de VUB. Hij verplicht zich ertoe om drank af te nemen bij brouwerij Wyns, hij mag dus niet van leverancier veranderen. Tegelijkertijd moet de verkoopprijs onder de marktprijs liggen, dat is een eis van de VUB. Op die manier wordt de winstmarge alleen erg klein.”
“Bovendien heeft Dienst Cultuur het privilege om op weekdagen evenementen te organiseren. Het café is op die manier dus afhankelijk van het succes van deze evenementen, waar de uitbater echter geen zeg in heeft. Dit creëert een tegenstelling in de organisatie. Dienst Cultuur mag dan wel zeggen dat het aan zijn verplichtingen voldoet om culturele activiteiten te organiseren, maar of die evenementen nu tien of honderd man bereiken is voor de dienst van geen enkel belang.” Dienst Cultuur geeft te kennen dat publieksopkomst niet de enige maar wel een belangrijke parameter is voor haar activiteiten.
Eigen beheer
Ook professor Verelst is allerminst te spreken over de overeenkomst en noemt het zelfs een wurgcontract. “Een zelfstandige kan hier niet van leven.” Ronny Wyns, baas van brouwerij Wyns Drink Service Ternat; pareert: “Mits er een bekwame uitbater het café beheert is het mogelijk, bovendien kent men de voorwaarden bij het tekenen. Het is zo dat Wyns instaat voor de onderverhuur van het KultuurKaffee, maar Dienst Cultuur moet toelating geven. Kandidaturen moeten tevens bij de dienst worden ingediend.” Sinds april 2012 is er een nieuwe uitbater in de persoon van Joeri Wei. De samenwerking tussen hem en Dienst Cultuur verloopt bijzonder goed, laat Dienst Cultuur weten. Overigens stelt Dienst Cultuur de concessieovereenkomst tussen de dienst en Wyns niet in vraag: “Het klopt dat de samenwerking met de twee vorige uitbaters van KultuurKaffee niet vlot verliep, maar dat heeft meer te maken met de uitbaters dan met die overeenkomst”, dixit hoofd van Dienst Cultuur, Wim De Pauw.
Het contract tussen Dienst Cultuur en Wyns loopt volgend jaar september af. Het is nog niet zeker of de samenwerking met de brouwerij daarna zal verdergaan. De dienst is immers verplicht te werken met openbare aanbestedingen. Bij Wyns is er echter momenteel weinig animo voor een contractverlenging.
Alternatieven voor zo’n contract zijn er wel, volgens de studenten en professor Verelst. Ze zijn het erover eens dat het KultuurKaffee er wel bij zou varen als de VUB het opnieuw in eigen beheer zou nemen. “Vroeger was dit ook het geval”, zegt professor Verelst. “Zet daar een personeelslid, iemand met genoeg verantwoordelijkheidszin, en verder jobstudenten om de boel draaiende te houden.” Minder zeker is hij over de bereidheid van Dienst Cultuur voor een dergelijke koerswijziging, maar als het niet verandert, maakt Verelst zich alvast zorgen over de toekomst van het KultuurKaffee.
Blik op de toekomst
Over de financiering van de culturele activiteiten die door de Dienst Cultuur in het KultuurKaffee georganiseerd worden, bestond ook enige onzekerheid. De Vlaamse overheid heeft te kennen gegeven geen structurele subsidie te willen toekennen ondanks de “nieuwe dynamiek” die ervan uitgaat. “Er is de afgelopen jaren echter een gezond financieel beleid gevoerd”, aldus De Pauw. Bovendien kwam er reeds toezegging voor nieuwe subsidies, bijvoorbeeld van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in het kader van de (inter)nationale imagoversterking van Brussel, en zijn verschillende subsidieaanvragen nog hangende. “Tevens vragen we tegenwoordig voor sommige activiteiten een inkomprijs. Dit levert ons niet alleen inkomsten maar laat toe meer gevestigde waarden te programmeren waar meer mensen op afkomen.” Op financieel gebied staan de zaken er dus goed voor. De Pauw: “Een groeiscenario voor Dienst Cultuur zit er evenwel niet in. In tijden van cultuurbezuinigingen is dat ook zeer moeilijk.”
Gebouw Y’ en KultuurKaffee zullen ook ontzien worden in de nieuwe bouwplannen. Hoe de architectuur er concreet ook zal uitzien, de gebouwen zullen geïntegreerd worden in de nieuwe constructie of een nieuw plekje krijgen in de nieuwbouw. “Dan zal ook de uitbatingswijze van KultuurKaffee bekeken worden”, aldus De Pauw.
Ondanks alles beamen zowel Verelst als de voormalige jobstudenten dat het KultuurKaffee absoluut niet mag verdwijnen. Verelst is vastberaden: “Ik heb het KK altijd een plek gevonden waar mensen van allerlei strekkingen van de VUB elkaar konden vinden en eens een keer van gedachte konden wisselen zonder in dat strak kader te zitten. Vroeger hebben Marcel Vanthilt en ook Axelle Red er nog aan de toog gezeten. Het KultuurKaffee is een legendarische plek en moet gewoon blijven. Momenteel gaat het heus niet zo slecht, maar er zit meer in.”
0 Comment