Op dinsdag 24 april organiseerde studiekring Vrij Onderzoek een debat over de toekomst van kernenergie met Kathleen Van Brempt (Europees parlementslid), professor Kernenergie Gilbert Eggermont en Karel Derveaux (Ecopower). De sprekers gaven antwoord op enkele belangrijke vragen over een mogelijke kernuitstap. Hoe haalbaar is het om volledig over te schakelen op groene energie?
Kerncentrales zijn de werkpaarden onder de elektriciteitscentrales. België haalt 54% van zijn energie uit kerncentrales, in Frankrijk is het aandeel van kernenergie bijna 80%. Zelfs na een vernietigende natuurramp blijven dergelijke centrales nog jaren energie produceren. Helaas niet meer in de vorm van elektriciteit. Bovendien is kernenergie heel goedkoop. De kost van splijtstof is zeer laag voor de enorme hoeveelheid energie de men eruit kan halen. Wanneer de kost van de centrale boekhoudkundig is afgeschreven, produceren deze centrales dus zeer goedkope elektriciteit. Vooral dit laatste argument heeft overheden wereldwijd er toe aangezet om er een serieus aantal te bouwen. Bovendien kennen kerncentrales een grote continuïteit. Ze zijn niet geschikt om vlug-vlug uit te schakelen of een piek in de vraagcurve op te vangen door even wat meer te produceren. Om die reden deed het goedkopere nachttarief zijn intrede. Het moest gezinnen en bedrijven aanzetten om ’s nachts evenveel elektriciteit te verbruiken als overdag. Een maatregel helemaal op maat van de kerncentrales die ’s nachts hun energie door de koeltorens moesten kwijtspelen in de vorm van warmte omdat er geen afname van elektriciteit was.
De groeiende populariteit van hernieuwbare energie, een handvol ongelukken de afgelopen vijftig jaar en de problematiek van afvalopslag hebben geleid tot de planning van de kernuitstap. Aangezien kerncentrales moeite hebben om het ritme van dag en nacht te volgen, zijn ze zeker niet geschikt om een moment van windstilte of zware bewolking op te vangen. We moeten dus ernstig nadenken over de organisatie van een kernuitstap. Bouwen we jaren op voorhand werkloze windturbines tot we er genoeg hebben om een kerncentrale te sluiten of opteren we voor gascentrales die bijvoorbeeld periodes van windstilte zeer snel kunnen opvangen? Wat we zeker niet mogen doen is wachten op de dag waarop de wet ons voorschrijft de kerncentrales te sluiten, want dan vallen we effectief zonder stroom.
Haalbaarheid
We hoeven slechts een minieme fractie van de zon die de aarde bereikt, en de wind die er waait, om te zetten in elektriciteit om onze volledige energiebehoefte te dekken. De kennis en de middelen zijn zeker beschikbaar. Een windmolen bouwen is bijvoorbeeld veel goedkoper dan een bank redden.
Mensen vinden vaak dat de prioriteiten in tijden van crisis ergens anders zouden moeten liggen dan bij de kernuitstap. Nu, investeren in hernieuwbare energie is echter zeer verstandig. Bondskanselier Merkel maakt in Duitsland werk van een groene economie, ze speelt daarmee een voortrekkersrol in Europa. Een groene economie kan jobs creëren en tegelijk lage energieprijzen verzekeren.
Hernieuwbare energie is dus zeker realistisch, maar dan moeten we over de landsgrenzen heen durven kijken. Hier in België is het lokaal wel al eens windstil maar dat is nooit in heel Europa het geval. We hebben dus nood aan een slim netwerk. Maar ook de wetgeving moet veel soepeler. We gaan er te snel van uit dat windmolens aan de kust moeten staan. Ook in landelijk gebied en langs kanalen zouden echter meer bouwvergunningen moeten worden afgeleverd.
Er gaan ook stemmen op om de meeste zonne-energie te produceren in Noord-Afrika en deze daarna te transporteren naar minder zonnige gebieden zoals België. Om een dergelijke investering rendabel te maken is een periode van twintig jaar van politieke stabiliteit nodig. Tot voor de Arabische lente leek dit heel realistisch. Nu beseffen we dat we moeten nadenken over de manier waarop we een dergelijk project zouden kunnen realiseren. We moeten voorkomen dat de investering na enkele jaren wordt kapotgeschoten. Het zou verstandig zijn om te opteren voor een coöperatiemodel waarbij niet alle winst naar de investeerder gaat.
We moeten ook verder kijken dan louter de elektriciteitsproductie. Het is ook belangrijk om erop toe te zien dat er zo min mogelijk energie verspild wordt. Klassiek gaat tot wel 75% van de vrijgekomen energie verloren in de koeltorens. De warmte die door de koeltorens verloren gaat, kan echter ook gebruikt worden om een stadsverwarming aan te leggen, wat in enkele steden dan ook reeds gebeurt om de overschotten aan warmte effectief te benutten. Maar ook veel industriële processen vragen heel wat warmte. Deze zouden de warmte-overschotten van een kleine gascentrale kunnen benutten. Kortom: we moeten evolueren in het omgaan met energie. Als we vrezen dat hernieuwbare energie niet voor continue productie kan zorgen zoals kernenergie dat wel kan, laten we dan nadenken over getijdenenergie. Dat het elke dag eb en vloed wordt en dit nog jaren zo zal blijven, daar twijfelt niemand aan. Ook geothermische energie is haalbaar gebleken in België. Samengevat, decentrale productie is een goed idee aangezien je warm water niet over grote afstanden kan transporteren
En als het niet waait?
Er zijn zeven kerncentrales in België, vier in Doel en drie in Tihange. Er zijn echter twintig reactoren op honderd kilometer van Brussel. Hiermee is België het dichtst bevolkte gebied ter wereld waar zo veel kernenergie wordt geproduceerd. De twee oudste centrales zijn Doel I en II. Als we deze twee centrales onmiddellijk sluiten, kunnen we de vraag naar stroom meestal wel aan met wat we nu gerealiseerd hebben aan hernieuwbare energie. Er zullen echter af en toe momenten zijn met dalen in de hernieuwbare energieproductie, bijvoorbeeld ’s nachts. Om deze dalen op te vangen zouden er tijdelijke maatregelen genomen moeten worden om die momenten op te vangen. Dit zou kunnen door het importeren van energie. Zonder nadelen is dit echter niet. Stel dat we dat importeren uit Frankrijk, dan zijn we opnieuw kernenergie aan het verbruiken. In het post-kernenergietijdperk is het taboe om energie te verspillen op om het even welk moment. In dit geval is het onethisch om het nachttarief te blijven hanteren.
Ook gascentrales kunnen tijdelijke dalen in de energieproductie opvangen. Ze kunnen heel snel worden opgestart en zijn dus uitermate geschikt om het aanbod te ondersteunen tijdens een windstil moment. Gascentrales zijn dus ook uitermate geschikt om de kernuitstap te ondersteunen en te versnellen. Steenkoolcentrales kunnen deze rol ook heel goed vervullen. Hiervoor is het publiek echter niet te vinden. Omdat deze heel vervuilend overkomen en dat terwijl ze evenveel CO2 uitstoten als een gascentrale.
Een klein deel van het gas kan gewonnen worden uit biomassa. Dit zou op termijn het enige gas mogen zijn dat we nog verbruiken. Het meeste gas wordt van onder de grond gehaald. Daarom lijkt het logisch om retourleidingen aan te leggen en het CO2 terug in de grond te stoppen om zo geen broeikasgassen meer uit te stoten.
Het kan goedkoper
De hervormingen op de Europese energiemarkt hebben ervoor gezorgd dat Electrabel woekerwinsten kon maken op kernenergie. Dit maakt onze energiefactuur een pak duurder dan in onze buurlanden. Helaas is liberalisering een onomkeerbaar proces en is het in ons land niet helemaal goed verlopen. De vele vetbetaalde politieke mandaten in de raden van bestuur van de energiebedrijven drijven bij ons de kost nodeloos de hoogte in.
Ook de subsidieregeling voor de installatie van zonnepanelen is niet optimaal geweest. Om te profiteren van groene stroom moest je al een eigen huis bezitten. Huurders konden niet meegenieten van de voordelen terwijl deze mensen juist het meest gebaat zouden zijn bij een nulfactuur. Het enige positieve aan de zaak is dat het mensen heeft doen inzien dat groene stroom echt kan werken en nog voordelig is ook.
0 Comment