De Vlaamse goegemeente schreeuwt moord en brand. De negentienjarige Kameroener Scott Manyo, naar eigen en ieders zeggen een goed geïntegreerde jongeman, wordt met uitwijzing uit België bedreigd. Een schrijnend en betreurenswaardig gebeuren. Publiek, politiek en zelfs journalistiek activisme leidden echter tot een emotioneel in plaats van een rationeel discours waarin verontwaardiging heerste over sereniteit. De martelaar gepijnigd op de slachtbanken van een liberale politiek, het siert allerminst. Of hoe emopolitiek en -journalistiek het zoveelste non-debat in de hand werkt.
Of Manyo in België kan blijven of niet, laat ik hierbij in het midden. Hoewel ik er van overtuigd ben dat ook hij (net als velen anderen) een meerwaarde kan betekenen voor onze samenleving, is de perversiteit waarmee Scott door velen onder ons wordt uitverkoren ten opzichte van anderen die in de kou blijven staan, mijn inziens veel verontrustender. Het nieuws dat honderden, zo niet duizenden andere jongeren zich in een gelijkaardige of nog ontstellender situatie bevinden, sijpelde niet of slechts moeizaam binnen in de vertederde harten van de velen die inmiddels met zijn lot begaan zijn. Niet elke uitgeprocedeerde kan immers rekenen op evenveel publiek sentiment en een zorgvuldig georchestreerde mediacampagne die Manyo blijkbaar wel toekomt. Niet elke jonge anonieme asielzoeker krijgt een spreekbuis, simpelweg omdat ze niet kunnen terugvallen op een gerespecteerde pleegvader met een publieke functie en voldoende kapitaal voor een gerenommeerde advocaat.
Dat de populaire media vandaag de dag bepalen who’s hot and who’s not, bewijst de normaliter ietwat houterige Lieven Verstraete, als bij donderslag zichtbaar geëmotioneerd wanneer hij in Terzake telefoneerde naar Manyo die inmiddels werd opgesloten in het gesloten asielcentrum van Merksplas. Écht beschamend werd het echter wanneer Verstraete overschakelde op die andere netelige asielkwestie: de stopzetting van de hongeractie aan de VUB. Deze materie behandelend, die nochtans niet meer of niet minder nuance en neutraliteit vereist, ontpopte Verstraete zich wederom tot zijn aloude zelve. Of de hongerstakers aan de VUB vals speelden, vroeg hij zich hardvochtig af. De tranen in de ogen spoorloos verdwenen en het eens zo smeltende hart gestold. Los van diens competenties als journalist, duidt dit op een dualisme in de samenleving: krijgt het slachtoffer een gezicht, een stem en een verhaal, ontvangt men empathie. Behoort men niet tot de uitverkorenen, is men er bij voorbaat aan voor de moeite.
Wat Manyo’s sympathisanten voornamelijk tegen de borst stuit, is de schijnbaar volmaakte integratie van de jonge Kameroener. Blijkbaar moet men zich als asielzoeker bij de lokale scouts aansluiten om op enige empathie te kunnen rekenen. Daarnaast wordt Manyo tewerkgesteld en draagt hij dus bij aan de sociale zekerheid, luidt de redenering. Hij leert Nederlands en geen Frans, waardoor de doorsnee-Vlaming zich gemakkelijker met hem kan identificeren. Ter illustratie: een willekeurige francofone Marokkaan, werkzoekend en woonachtig te Molenbeek, maakt ontiegelijk weinig kans om de media te halen met de weigering van zijn asielaanvraag. Blanke papa of niet. Tenzij hij, bijvoorbeeld, een gewelddadige overval pleegt waardoor men zich weer enkele dagen als aangeschoten wild kan verontwaardigen over ons Chicago aan de Zenne. Dat past immers meer in de kraam van het Vlaamse medialandschap dan de dagelijkse overlevingsstrijd die vele illegalen voeren op de stoepen, in de stegen en aan de stations van onze hoofdstad. Benadeling door subtiele discriminatie, uw openbare omroep is er niet vies van.
In plaats van Scotts integratiecasus als ontkrachting te hanteren voor de aloude stereotypering van dé asielzoeker als “werkonwillig en integratieschuw”, kiest men ervoor hem te bewieroken als een uitzondering op de regel die omwille daarvan een voorkeursbehandeling verdient. Al was het maar als statement, als voorbeeld voor de andere onbereidwilligen. Door Scott af te schilderen als primus-inter-pariae kiest men resoluut voor de bestendiging, ja zelfs voor de beklemtoning van het stereotype. Dat honderden andere immigrantenjongeren eenzelfde enthousiasme aan de dag (willen maar niet kunnen) leggen, daar wordt schaamteloos aan voorbijgegaan.
De bepleite voorkeursbehandeling uit zich in de roep tot regularisatie van Manyo. Echter, asielprocedures horen niet gestoeld te zijn op de individuele behandeling. Hoewel de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maggie de Block, beschikt over discretionaire bevoegdheden om beslissingen te treffen in uitzonderlijke individuele dossiers, is niemand gebaat bij een frequent gebruik van dergelijke werkmethode die arbitraire selectiviteit in de hand werkt. Indien het gebruik van de discretionaliteit de norm wordt, is er nood aan welomlijnde criteria die het arbitraire karakter ervan tegen werken, wat per definitie in tegenspraak zou zijn met het discretionaire wezenskenmerk van deze bevoegdheid. U hoort het, een straatje zonder eind. Dat de Block voor het eerst gebruik maakte van haar discretionaire bevoegdheid mag niet verbazen. Hoewel “niet werd toegegeven aan de publieke druk” en Manyo “een uitzonderlijk geval is”, gaat ook de regering voorbij aan de talrijke andere uitzonderlijke gevallen.
Waar daarentegen wel nood aan is, is transparante en ondubbelzinnige criteria die niets aan het toeval overlaten en die menselijk leed als dat van Manyo, de hongerstakers aan de VUB en zoveel anderen vermijden. Sinds de Raad van State in 2009 de nieuwe regularisatiecriteria nietig verklaarde, deelde toenmalig staatssecretaris Wathelet mee verder te werken in “de geest van deze criteria”. Een absoluut ridicule en onhoudbare situatie die asielzoekers van hoop naar wanhoop, en niet zelden van het kastje naar de muur drijft. Met de reeds gekende nasleep ten gevolge. “Ultieme wanhoopsdaden” zijn immers steeds het gevolg van een ooit hoopvol gemoed.
Nog perverser, neigend naar huichelarij, is de ontstemming over de uitwijzing van Scott enerzijds, en het enthousiasme dat men terzelfder tijd aan de dag legt voor het uitwijzingsbeleid van onze regering anderzijds. Als we met z’n allen dan toch zo zachtaardig zijn, waarom klappen we dan in de handjes wanneer een asielbeleid zich enkel en alleen ent op repressie, en niet op de blijkbaar zo begeerde en onontbeerlijke integratie? Waarom klaagt men doorgaans steen en been over de incompetenties van de federale regering en Maggie De Block, maar worden beiden wel, zowel ter linker- als ter rechterzijde, overladen met innige schouderklopjes en lofbetuigingen bij de opening van het gesloten asielcentrum Caricole?
Als u, burger, uw altruïstisch gehalte zo graag in de verf zet, waarom stemt u dan massaal centrum- tot extreemrechts? Om de vier jaar krijgt u de kans om op het beleid te wegen. Achteraf huilen om de consequenties onder invloed van stemmingmakerij en gratuite en ordinaire genegenheid, zijn druppels op een hete plaat en getuigt ten eerste en bovenal van weinig consequent denken. Wilt u misschien het spreekwoord ‘men oogst wat men zaait’ eens overpeinzen? Kan het debat dan ook even plaatsvinden zonder de aloude platitudes als ‘tsunami’s aan gelukzoekers’, ‘België als OCMW van de wereld’ en dergelijke zwans? En als u andermaal wil aanschurken bij Europa’s grootsten door de multiculturele samenleving mede failliet te verklaren, zal u zich dan uw dierbare geïntegreerde Scott nog eens voor de geest halen? En wanneer u, onvermoeibaar als u bent, zich uitgedaagd voelt tot een voor de modale kiezer buitengewone prestatie, bezint u zich dan ook eens over de honderden anonieme asielzoekers aan wie geen publiek platform wordt aangeboden?
0 Comment