Door Piet Van de Velde
Zeer droog samengevat: het is een ex-roker op gesprek met tien wijsgeren. Joël De Ceulaer, die tegenwoordig opiniemaker is bij De Standaard, trekt na zijn vijfdelige Canvasserie ‘Grote Vragen’ uit 2004 opnieuw de kaart van de filosofie. Geen vrees, de lezer hoeft geen vierjarige cursus “Wittengenstein, Nietzsche & Freunden” te volgen om het boek te begrijpen. Het zijn voornamelijk portretinterviews die een beeld trachten te geven van wat een leven vol filosofie voor iemand kan betekenen.
Gaande van het conservatisme van Herman Van Duijn tot en met de fascinatie van Ulrich Libbrecht met de oosterse filosofie komen hier tien professoren op emeritaat aan bod met hun persoonlijke visies op een leven vol filosofie en wat het hen heeft opgeleverd.
Het is een loodzware opdracht om bevattelijk het filosofisch parcours van De Ceulaers tien gesprekspartners samen te vatten in een paar pagina’s. Normaal gezien krijgen journalisten aangeleerd vooral de essentie te vatten, maar dan gaan de nuances verloren. Iemand die zijn hele leven al bezig geweest is met het werk van Husserl kan je moeilijk zijn conclusies laten neerpennen in drie zinnen.
Nog minder evident is het om dit op zijn beurt te koppelen aan het beeld van deze filosofen als persoon. Dus werden er keuzes gemaakt. De Ceulaer blijft trouw aan de leus less is more waardoor er geen zwaar geladen debatten aan te pas komen. Soms lijkt dat spijtig, want als de gesprekken keren naar het filosofische discours van zijn gesprekspartner, dan komen er een paar pareltjes aan bod. Aan de andere kant zijn de korte interviews wel gemakkelijk te lezen maar soms is de nodige nuance afwezig en kan er kort door de bocht geredeneerd worden wegens het ruimtegebrek.
Het valt ook op hoe De Ceulaer in zijn eigen denken is beïnvloed door de Gentse moraalfilosoof Etienne Vermeersch, die zelf als voorlaatste aan bod komt. Bijna bij elke geïnterviewde filosoof komt het gedachtegoed van Vermeersch te pas en te onpas op de proppen. Vermeersch’ impact op het Vlaamse filosofisch wereldje is onbetwistbaar, maar ga eens over de taalgrens heen en vraag dan nog eens hoe relevant Vermeersch is voor alleen nog maar de Belgische filosofie.
In het laatste gedeelte van het boek komt de in 2009 overleden filosoof Jaap Kruithof aan het woord. Het is een aangename woordenvloed van een charmant provocateur en meer dan een mooi eerbetoon. Kruithof geeft er in een onnavolgbare wijze niet enkel zijn visie over wat er vroeger was, maar ook over wat er nog gedaan kan worden in de filosofie en daar buiten.
Het boek blijft soms wat aan de oppervlakte steken en het is misschien weinig nieuws onder de zon voor mensen met al wat voorkennis, maar het is een handige opstap voor het bredere breder publiek, dat kan kennismaken met filosofie en de mensen die er dagelijks mee bezig zijn. Zeker als je jezelf een weg voorbij de Vermeersch-referenties baant, kunnen de gesprekken tot leven komen en is het een plezierige rit langs de verschillende visies op filosofie in Vlaanderen.
0 Comment