Van gadgets tot headhunting

De aanwezigheid van private bedrijven op de VUB is een vanzelfsprekendheid geworden. Geen enkele student betreurt een gratis krant of goodiebag. Net zo min als de aanwezigheid van een café annex broodjesbar of een prettig gestoord copycenter. Nuttige dingen uiteindelijk. Private bedrijven zijn ook in andere vormen aanwezig op ons geliefd kenniscentrum zonder dogma: minder voordelig voor de studenten, of toch meer discutabel.

Tijn Eerdekens

Waarschijnlijk de grootste hap uit het budget van een student of van zijn ouders is huisvesting. Zes jaar geleden betaalde een beursstudent nog 90 euro per maand voor een kot dat eigendom was van de VUB. Een klein decennium geleden had de VUB-administratie al het plan om hier een mouw aan te passen. Gevolg: een ideologische oorlog met sociaal voelende studentenvertegenwoordigers in de toenmalige Sociale Raad. Die werd enkele jaren later ontbonden en de Studentenraad in zijn huidige vorm, waarvan men bezwaarlijk kan stellen dat deze dezelfde slagkracht en competentie had (al is dat er inmiddels wel op vooruitgegaan), werd geboren.

Koten: u betaalt, zij graaien

In het academiejaar 2006-2007, een periode waarin de plenaire vergadering van de Studentenraad zijn aanwezigheidsquorum vaker niet dan wel haalde, heeft het VUB-bestuur deze aanpassingen dan toch kunnen doorduwen. Zonder al te veel discussie of kritische vragen is destijds de meest ingrijpende beleidswijziging voor het huisvestingsbeleid van de VUB ingevoerd. Een deel van dit pakket aan veranderingen was een significante prijsverhoging en een samenwerkingsverband voor de private markt met andere instellingen in Brussel in de vorm van een vzw, namelijk Quartier Latin (het huidige Br(ik, nvdr.). Het toewijzingsbeleid kreeg voortaan als voornaamste criterium de vooruitgang van de studies van de student. De ene verandering was al beter voor de student dan de andere.

Laten we even stilstaan bij de hierboven geschetste prijsverhoging en publiek-private samenwerking. De toenmalige 90 euro permaand als beurstarief is ondertussen 170 euro geworden, voor niet-beursstudenten is de verhoging ongeveer even groot. Binnenkort komen er nieuwe koten bij, met alweer een niet onbelangrijke rol voor de private sector. Daaraan verbonden zijn de plannen om de huurprijs van een VUB-kamer op te trekken tot 200 euro voor een beursstudent en 300 euro voor de meer gegoeden onder ons. Waarom deze prijsverhoging? Enerzijds exploitatiekosten, maar een deel van dit bedrag stroomt ook door naar de tweede P, de private partner. Fouten moeten toegegeven worden, de koten zijn niet altijd eigendom van de VUB. In beheer is beter geformuleerd. Net zoals het vastgoed aan de Triomflaan enkele jaren terug zal de nieuwbouw voor een lange periode eigendom zijn van de private partner. Winst primeert boven sociaal nut. Winst die ergens vandaan moet komen, van de student dus. Alle risico’s zitten bij de universiteit, ondanks de redelijk uitgebreide en goed gedekte overeenkomst. Toch is deze samenwerking met de publieke sector nog ergens te verantwoorden. Nieuwe koten zijn nu eenmaal nodig gezien het schrijnend tekort in Brussel. Door de toelage die de VUB geeft, zit de huurprijs nog onder de prijzen van de private markt. Telt hetzelfde argument van noodzakelijkheid ook voor een interimkantoor?

Een universiteit moet een kenniscentrum blijven, voor een algemeen nut.

Het Career Center: headhunting met pps-constructie

U hebt het misschien al gemerkt: langs de VUBtiek (die gelukkig nog in handen is van de VUB, als enige unief van Vlaanderen trouwens) prijkt een lokaal met een groot logo van Randstad erop. Het Career Center biedt naast jobs ook stageplaatsen aan. Nuttig allemaal, al kan je ook discussiëren of dit niet via de jobdienst van de VUB kon. Wat Randstad enkele honderden onder u nog aanbiedt, is coaching op maat. Dit zodat de talenten die er vergaard zijn tijdens de studies volledig tot uiting kunnen komen op de arbeidersmarkt. Bedrijven zullen natuurlijk niet ontevreden zijn, ze kunnen uit een grote poel relatief goedkope hoogopgeleiden kiezen. Hoogopgeleiden die dan nog eens worden getraind door Randstand, met steun van de VUB. Onze alma mater betaalt namelijk het eerste half jaar van de werking en een personeelslid van de VUB mag zich er ook mee bezig houden. Verder was er van plaatstekort op de VUB ook even niets meer te merken toen het Career Center meteen een groot lokaal toebedeeld kreeg. De essentiele vraag die er moet gesteld worden is of zulke zaken wel tot de kerntaken van een universiteit behoren, vooral omdat deze al niet te veel middelen op overschot heeft.

Beleid = keuzes maken

Dat de VUB pps-constructies opzet en bedrijven toelaat op de campus is op zich geen slechte keuze. Een kleine universiteit heeft nu eenmaal de middelen niet om bijvoorbeeld een gigantisch gebouw met studentenkamers neer te poten. Ondanks dit gegeven kan, zoals hierboven gebleken is, de vraag worden gesteld of iedere samenwerking met privépartners een goede beleidskeuze is. Het ACOD-VUB (ABVV) wijst terecht op welgeteld één belangrijk criterium voor een publiek-private samenwerking: “Pps-projecten moeten een duidelijke meerwaarde hebben voor de unief en geen subsidie van de unief aan de privépartner inhouden.”

Beantwoordt de bouw van het sportveld met fitnessruimte op de VUB hieraan? Ja. De bouw van een studentkoten? Onder bepaalde voorwaarden. Een interimkantoor dan? Neen. Door de, bij momenten noodgedwongen, samenwerking met de private sector dreigt er inderdaad weer onderwijs met verschillende accommodaties te gaan bestaan. Een kot voor als je het kan financieren, want met de nieuwe huurprijzen wordt het nu eenmaal moeilijk te betalen voor beursstudenten. De beurstoelagen worden namelijk niet mee verhoogd. Daarbovenop komt dan nog eens dat je voor het behalen van een tweede diploma (steeds vaker de norm) zelfs niet meer terecht kan in diezelfde koten. Doe je een economisch relevante richting, dan zal het Career Center je goed van pas komen om een goede job te vinden, die je waarschijnlijk ook zonder gevonden zou hebben. Voor bedrijven is hetzelfde Career Center een grote buitenkans om nu nog goedkope werknemers te rekruteren. Humane wetenschappers zullen er echter weinig voordeel bij hebben.

Met de financiering van enkele essentiële facetten voor de student, zoals de bouw van een studentenhuis, komen we bij de rol van een andere actor in het onderwijslandschap: de overheid, meer specifiek de Vlaamse. Een laagdrempelige toegang tot het (hoger) onderwijs is essentieel. Democratisch onderwijs is onweerlegbaar belangrijk voor de samenleving en zijn inwoners. Zoals Tony Benn reeds verstandig zei:

“Education is an escalator that goes along side us. But, once you break the tradition of the common school you do create classes in society – the elite who are clever and the rest who are taught to shut up and do what they’re told.”

Een beleid voeren, betekent keuzes maken. Vlaanderen kan als gemeenschap meer investeren in het onderwijs. Het is economisch een minder moment, hoewel: als er geld kan worden gegeven aan een manege en welness center, is dat te betwijfelen. Ondanks die moeilijke tijden moet er meer geïnvesteerd worden in het onderwijs. Essentiële elementen voor een succesvolle studie zoals de bouw van koten, zouden door de overheid betaald moeten worden. Universiteiten zouden de stap niet moeten zetten naar een privépartner. Het zal gelukkig nooit zo extreem afhellen, maar het Amerikaanse concept van hoger onderwijs is best niet na te streven. Een universiteit moet een kenniscentrum blijven, voor een algemeen nut. Vlaanderen, wees wijs, investeer meer in onderwijs.