De laatste tijd bekruipt me bij het verlaten van de metro wel eens het gevoel dat ik eens te meer ontsnapt moet zijn aan de alomtegenwoordige cultuur van geweld die onze hoofdstad teistert. In tegenstelling tot het verwachtingspatroon dat mij de laatste maanden zo zorgvuldig is ingelepeld, ben ik immers niet overvallen, getuige geweest van een overval, brutale verkrachting of daad van gratuit geweld. Sla ik echter de krant open, word ik om de oren geslagen met cijfers die mijn rooskleurige bril uiteen doen spatten.
Of dat zou dan toch de reactie moeten zijn volgens de Nederlandstalige media. De teneur is er onmiskenbaar één waarin Brussel keer op keer wordt voorgesteld als Belgiës Sodom en Gomorra. Niet dat ik mij hier blind wil opstellen tegenover de aanwezige sociale problematiek. Natuurlijk zijn er problemen, en is dit geen rookmachine zonder vuur. Het valt echter wel op dat we in ons niet aflatend chorus al lang het gezond debat voorbijgestoken zijn en ons voornamelijk laven aan een te herhalen mantra. Voorbeelden legio, de Brusselse metro als vrijplaats voor elk maatschappelijk exces, Molenbeek en de ivoren toren van Moureaux, Kuregemse jeugd die we liefst zo snel mogelijk deporteren, et cetera.
Gezond debat?
Kijken we bijvoorbeeld naar de beeldvorming rond Moureaux. Niet dat hier een hagiografie op zijn plaats is, maar het is haast stuitend om te zien hoe deze in de, voornamelijk Nederlandstalige, media wordt afgekraakt als ‘wereldvreemd’ en ‘struisvogel’. Alle zonde van Israël, alsof de oplossing kant en klaar op zijn bureau te vinden zou zijn. De bevolkingsexplosie en de impact van de economische crisis lijken haast bijzaken, bij de zogenaamde inactie van de burgemeester. Wanneer deze dan in een colère ontsteekt over deze beeldvorming, is dit eens te meer een bewijs van de correctheid ervan. Of dat horen we toch te denken. Blijkbaar vindt men dat er geen nood is aan debat, maar een stellingenoorlog.
In De Standaard werd het ideologische aspect dat dit debat bepaalt, pijnlijk duidelijk. Bart Brinckman wist immers in een editoriaal (de Standaard 19/11) Moureaux te verwijten een gefaald links beleid te voeren, en op te roepen voor meer repressie en zelfs het weren van meer migranten. Letterlijk: “Niet het minst moet er paal en perk worden gesteld aan de ongebreidelde toevloed van allochtonen (…) Brusselse partijen moeten ophouden met de allochtonen als electoraal kanonnenvlees te koesteren.” Ongebreidelde toevloed, electoraal kanonnenvlees. Deze terminologie is u waarschijnlijk wel bekend, maar het haast doordeweekse gebruik ervan is 20 jaar na Zwarte Zondag toch op z’n minst markant. Het centrum is zo ver naar rechts geschoven dat we het amper nog merken. Voorts kunnen we ons op z’n minst bedenkingen maken bij de merkwaardige afwezigheid van enige daadwerkelijke controverse toen eerste schepen Françoise Schepmans (MR) en schepen van Leefmilieu Jan Gypers (Open VLD) de Molenbeekse problemen wisten te situeren in de overvloedige sociale voorzieningen die door de gemeente werden aangeboden. Als de armen en migranten wat meer aan hun lot werden overgelaten, zouden ze wel elders gaan creperen. Wijk opgekuist, job well done.
New York City
Het is u misschien ontglipt, maar veel van deze critici wijzen maar al te graag naar de andere kant van de grote plas en roepen op om ons te spiegelen aan het voorbeeld van de Big Apple. Wat we missen, zo stelt men boud, is het beleid dat Giuliani in New York wist door te drukken. Nultolerantie en meer blauw op straat! Met dit voorbeeld worden we al een tijd om de oren geslagen, maar spijtig genoeg wordt hierbij haast nergens een post scriptum aan toegevoegd. Bijvoorbeeld dat het beleid van Guilliani in New York de sociale problematiek niet heeft opgelost maar verplaatst. New York City is dan misschien wel – om het met een eufemisme te stellen – opgekuist, het gaat hier wel om een zeer oppervlakkige make-over. Wat lokaal activist Felipe Coronel tot de volgende uitspraak over de zogenaamde ‘renaissance’ van Harlem verleidde: “(They’re) ethnically cleansing the hood, economically.” Wat met een vergoeilijkende uitdrukking al wel eens wordt omschreven als gentrificatie. Als ze hun armoede maar niet in ons zicht etaleren, is alles peis en vree. Niet dat de daling van de misdaadcijfers enkel daaraan toegeschreven kunnen worden. Een andere interessante piste komt van econoom Steven Levitt (bekend van Freakonomics, nvdr.) die de daling in misdaad niet zo zeer toeschreef aan de harde hand van politierepressie, maar als het gevolg van Roe vs. Wade, oftewel, de legalisatie van abortus. Het debat bij ons blijft echter afwezig. Het blijft bij die ene mantra vanuit Vlaanderen, dat zich vervolgens verbaast dat het niet blindelings wordt opgevolgd.
In eigen land blijft Brussel een uitgespuwd stuk maatschappelijk vuil.
Waar willen we heen?
Het wordt momenteel haast komisch. Zo mocht Vanden Borre, u weet wel, de voetballer, zijn karakter verontschuldigen door te wijzen op zijn traumatische ervaringen in de Brusselse metro vol drugsdealers en geweld. We slikken deze uitleg nog ook. Hij moest deze immers om 22u nemen om van de training thuis te raken, en op dat moment is er geen zinnig mens meer op straat. In het buitenland geniet Brussel nog van een schitterende reputatie, of zo wil een enquête ons wel eens wijsmaken, maar in eigen land blijft het een uitgespuwd stuk maatschappelijk vuil met meer problemen dan het waard is.
De fundamentele vraag blijft hoe we ons wensen op te stellen tegenover Brussel. Vlaanderen gedraagt zich momenteel eerder als een stiefmoeder die bij het kerstfeest haar glas met meer azijn dan wijn heeft gevuld. Het stiefmoederlijk behandelen van de Brusselse problematiek mag dan wel een gezellig gevoel van morele superioriteit met zich meebrengen, het brengt weinig zoden aan de dijk.
Als er ergens een omslag moet gebeuren, is het echter net in de attitude. Nederlandstaligen moeten zich realiseren dat ze niet gewoon ‘stakeholders’ zijn in het Brusselse, maar burgers die deel uit maken van het maatschappelijke weefsel. Volgens de laatste cijfers zou de Brusselse bevolking tegen 2020 met nog eens 250.000 kunnen stijgen. Als Vlaanderen denkt dat het, door vanaf de zijlijn eens wat commentaar te leveren, de sociale problematiek gaat oplossen, staan er nog verrassingen te wachten in de Rand, en bij uitbreiding Vlaams-Brabant. Of dacht u dat sociale problematiek gewestelijke grenzen zal respecteren?
0 Comment