Nadat vele grootsteden al voorgegaan waren, was het op zondag 25 september dan eindelijk de beurt aan Brussel om een slut walk te verwelkomen in haar straten. Deze zogenaamde ‘slettenmarsen’ zijn de oceaan overgewaaid uit Canada met als directe aanleiding een uitspraak van een Canadese agent die vrouwen het advies gaf toch vooral niet té kortgerokt over straat te gaan, als ze niet aan verkrachters ten prooi wilden vallen.
Hoewel de beste man dit waarschijnlijk zei met de beste intenties, draaide hij de rollen volledig om. Het slachtoffer wordt geculpabiliseerd terwijl de verkrachter zich kan wentelen in de slachtofferrol; hoe was de verleiding immers te weerstaan bij het zien van die blote benen en diepe decolleté? Zo’n meisje vraagt er toch gewoon een beetje om?
Precies omwille van de absurditeit en het gevaar dat in dit soort redeneringen schuilt, zijn initiatieven zoals de slut walks van wezenlijk belang. De uitspraak van de desbetreffende agent is namelijk slechts een symptoom van het seksisme dat nog altijd (onderhuids) aanwezig is binnen onze maatschappij. De slut walk in Brussel moet dan ook gezien worden in een breder feministisch kader van gelijke waardering en respect, vrijheid tot zelfexpressie en de strijd tegen seksisme in het algemeen.
Dankzij het harde werk van bezorgde vrouwen en mannen in de vorige eeuw hebben vrouwen steeds meer rechten verworven in de samenleving. Belangrijke mijlpalen zijn bijvoorbeeld het kiesrecht, het recht om te studeren, het recht op geboortebeperking en abortus… Mission accomplished, zou je misschien wel zeggen, met dank aan Dolle Mina en de haren. Het tegendeel is waar. Er is nog altijd een zekere discrepantie tussen wettekst en werkelijkheid, Slut Walk is hier slechts één voorbeeld van, maar zeker geen onbelangrijk.
Laten we dan eens nader de centrale boodschap van zulke slut walks bekijken. Als u de uitspraak van de zojuist genoemde Canadese agent nog eens herleest, is het u waarschijnlijk wel duidelijk waar het schoentje wringt. Als dat niet zo is, sta mij dan toe om het verder toe te lichten. Het probleem van deze redenering schuilt in de conclusie dat de vrouw verantwoordelijk is voor haar eigen veiligheid. Door dit signaal uit te dragen predikt men de boodschap ‘Zorg dat je niet verkracht wordt!’ in plaats van ‘Verkracht niet!’, wat op zijn minst zorgelijk is. Waarom zouden vrouwen bang moeten zijn wanneer ze ’s avonds alleen over straat lopen? En waarom zouden ze doodsbenauwd moeten zijn als ze dat in minirok en strak truitje doen? Mannen die vrouwen uitschelden, intimideren, aanranden of verkrachten zijn degenen die een gedragsverandering moeten ondergaan. Zij zouden aangesproken moeten worden op hun gedrag en niet andersom.
Boerka
Verrassend genoeg kan er vanuit Slut Walk een parallel getrokken worden naar de ophef rond de boerka. Het verbod op boerka’s komt enerzijds voort uit de wet die verbiedt dat men zich met een bedekt gezicht op openbare plaatsen begeeft. Dus net zoals men geen bivakmuts mag dragen, mag een vrouw ook niet met een boerka over straat lopen. Deze stelling is op zich al voer voor discussie, maar waar het nu meer om gaat is de bijkomende stelling, namelijk dat boerka’s gelijk staan aan de onderdrukking van vrouwen. Moslimvrouwen zouden zogezegd gedwongen worden om een boerka te dragen door de partriarchale cultuur en religie waarmee ze te maken hebben. Het boerkaverbod zou al deze vrouwen als het ware onder het mannelijke juk vandaan halen.
De slut walk in Brussel moet dan ook gezien worden in een breder feministisch kader van gelijke waardering en respect, vrijheid tot zelfexpressie en de strijd tegen seksisme in het algemeen.
Zonder deze feiten te steunen of in het geheel te ontkennen, lijken we in onze queeste tot bevrijding van de moslimvrouwen in se dezelfde redeneerfout te maken als de Canadese agent. Want, wat wordt er hier gezegd? Vrouwen, jullie worden onderdrukt, jullie worden immers verplicht een boerka te dragen en dat is verkeerd. Dus nu moeten jullie, vrouwen, jullie kleding verplicht aanpassen opdat de onderdrukking zou stoppen. Is dit geen omgekeerde onderdrukking? In plaats van verplicht een boerka, verplicht allesbehalve een boerka? En – als we veronderstellen dat alle vrouwen die een boerka dragen hiertoe gedwongen worden (zonder te beweren dat dit feitelijk zo is) – moet er dan niets gedaan worden aan de mentaliteit van degenen die deze vrouwen tot het dragen van de boerka verplichten?
Er zijn nog veel meer symptomen die aantonen dat de strijd nog niet gestreden is. Om mijn verhaal nog wat extra kracht bij te zetten, moet ik allereerst het schaamtelijke feit toegeven dat ik, terwijl ik dit artikel neerpen, ingelogd ben op mijn facebookaccount. Het is u waarschijnlijk wel bekend dat er op het populairste sociale medium af en toe fijne advertenties prijken voor ditjes en datjes. Nu wil de ironie dat mijn oog net gevallen is op een advertentie die mij de volgende vraag stelt: ‘Des seins trop petits?’, waarbij men blijkbaar al een volmondig ‘Ja!’ van mijn kant veronderstelt.
Het vrouwenlichaam behoort toe aan de vrouw, laat dan ook niemand anders bepalen hoeveel centimeters stof eraan moet hangen.
Allereerst is het diep bedroevend dat dit soort advertenties werken (als het niets zou opbrengen, zou men wel iets anders proberen). Waarom werken ze? Ze bereiken hun doel omdat er voor meisjes van jongs af aan een onrealistisch ideaalbeeld van schoonheid wordt gecreëerd. Dit ideaalbeeld wordt steeds onbereikbaarder, want waren fotomodellen vroeger gewoon de ‘knapste’ vrouwen van de hoop, nu zijn het de ‘knapste vrouwen van de hoop die vervolgens nog onderworpen worden aan een flinke dosis photoshop’. De lichamen van deze vrouwen worden zodanig opgepoetst en aangepast dat de lichaamsverhoudingen in veel gevallen biologisch (! ) onmogelijk zijn.
Overigens is dit geen exclusief vrouwenprobleem, ook mannen ervaren veel druk om er gewassen, geschoren en afgetraind uit te zien. Het verschil zit meer in de gehanteerde dubbele standaard, die bij vrouwen meer aanwezig is dan bij mannen. Een vrouw moet er immers alles aan doen om er net zo uit te zien als de mooie deerne op het reclamebord; als ze dat vervolgens doet en ze komt buiten, wordt ze voor poppetje of del, slet of zelfs erger uitgescholden, iets waar zowel vrouwen als mannen zich schuldig aan maken. En daar begint men langzaamaan de buik van vol te krijgen.
Revival?
Moeten allen vrouwen dan maar halfnaakt over straat gaan en zich als een slet gedragen, met alle promiscuïteit die daarbij komt kijken incluis? Ja en nee. Er gaan nogal wat stemmen op om van het woord slet iets positiefs te maken en het te ontdoen van negatieve bijklanken. Is het eerlijk dat een man met veel sekspartners vaak mag genieten van heel wat aanzien, terwijl dat voor de reputatie van een vrouw niet echt iets is om over naar het spreekwoordelijke huis te schrijven? Nee, en dus worden de zogenaamde sletten in een positief licht gezet, om het even kort door de bocht te stellen, en wordt de seksuele vrijheid van vrouwen aangemoedigd.
Uiteindelijk is dit een grote stap in een evolutie naar een vrijere seksualiteit, maar toch is enige voorzichtigheid op zijn plaats. De grens tussen aanmoediging en verheerlijking is immers klein en er moet over gewaakt worden dat er niet opnieuw bepaalde opvattingen aan vrouwen worden opgelegd. Een overschakeling naar het veroordelen van sletten naar het veroordelen van zij die het niet zijn, is niet gewenst. Daarom is het misschien beter om termen zoals slet te vermijden of er alleszins met enige nuance over te spreken.
Met initiatieven zoals Slut Walk bevinden we ons dus niet aan de laatste stuiptrekking van een uitgestorven feminisme, maar staan we eerder aan de vooravond van een heropleving van een jong feminisme dat gedragen zal moeten worden door de jonge vrouwen van nu. Er moet nog altijd gestreefd worden naar gelijkwaardigheid, (seksuele) vrijheid en een grotere onafhankelijkheid. Het vrouwenlichaam behoort toe aan de vrouw, laat dan ook niemand anders bepalen hoeveel centimeters stof eraan moet hangen.
0 Comment