Dossier-Quartier Latin: de reacties

Ann Brusseel: “Die MIVB-abonnementen kunnen best wel voor een groter stuk betaald worden door studenten.”

Quartier Latin houdt zich niet enkel bezig met huisvesting voor studenten, maar probeert ook afgestudeerden in knelpuntberoepen een duwtje in de rug te geven door hen van een stekje te voorzien. Dit zijn FPA’s, oftewel de flats voor pas afgestudeerden.

d.M.: Zijn flats voor pas afgestudeerden de grens?

Ann Brusseel: “Naar mijn mening is die uitbreiding van de doelgroep van Quartier Latin een beetje te veel van het goede. Zeker wanneer je in het achterhoofd houdt dat de vzw niet goed draait en dat die piste vooraf niet voldoende bestudeerd is. Quartier Latin is niet in het leven geroepen als totaalpakket met daarin alle oplossingen voor het woonbeleid in Brussel. Hun corebusiness is studenten. FPA’s impliceren doelgroepenbeleid en dus ook een definitie. Begin maar eens een lijst van knelpuntberoepen vast te leggen. Wie gaat er bevoordeeld worden en wie niet? Dan is het einde zoek.

“Eigenlijk weerspiegelt die redenering een vreemde logica van mensen die al te lang met overheidsgeld bezig zijn: er is een moeilijke financiële situatie, maar we kunnen Quartier Latin toch nog voor meer gebruiken dan studentenkoten alleen. Of dat de effectieve grens is, kan je in het midden laten. Als je echter merkt dat afstuderende jongeren nog een binding hebben met de stad, maar dat ze moeilijk een stekje vinden, is het zeker zinvol om hen zo op weg te helpen.”

Heeft het falen van het BISC niets met de werking van Quartier Latin zelf te maken, zoals Smet zegt?

Daar ben ik nog niet zo zeker van. Ik kan me dat toch moeilijk voorstellen. Ik vind toch dat men eerder had moeten ingrijpen. Men zag wel op tijd dat er problemen waren, maar dan laten ze die te lang aanslepen. En als er over de eindverantwoordelijkheid gesproken wordt, wordt de hete aardappel steevast doorgeschoven Als er bijvoorbeeld een vraag aan de minister wordt gesteld, zegt hij op zijn beurt dat de verantwoordelijkheid voor die bepaalde Brusselse aangelegenheid elders gezocht moet worden. Tja …

Wat denkt u van de fusie tussen Quartier Latin (QLB) en VLOPHOB?

De fusie tussen QLB en VLOPHOB is helemaal niet nodig. Ik weet dan ook niet waarom dat als één van de oplossingen naar voren wordt geschoven.

Let wel, Quartier Latin is een goed concept op zich. Maar het is veeleer een kwestie van goed beheer en het gaat om de inhoudelijke manier van werken, niet om de formeel juridische. Vergelijk het met communautaire problemen: er is een departement dat niet goed werkt, dus moet het geregionaliseerd worden. Al is dit wel een voorbeeld van schaalverkleining in plaats van -vergroting, maar het principe is hetzelfde: je moet het probleem opsporen in het beheer. Blijkbaar was een internationaal studentenhotel (BISC) niet nodig, was er een probleem met het functioneren ervan en met de korte duur van het verblijf van internationale studenten. Dan moet het aanbod dus beter afgestemd worden op de vraag van de internationale studenten. Het heeft geen jaren nodig om door te hebben dat een aanbod niet beantwoord aan de vraag.

De eengemaakte vzw zal zich ook bezighouden met de MIVB-abonnementen voor studenten. De prijs ervan zal stijgen van €45 naar €100.Wat denkt u dan?

Die MIVB-abonnementen kunnen best wel voor een groter stuk betaald worden door studenten. Mijn visie, en die geldt zowel voor inschrijvingsgelden als voor studentenhuisvesting en -mobiliteit, is: als een student het financieel moeilijk heeft, dan moet de overheid tussenkomen en de prijs drukken. Maar 8000 studenten consequent een jaarabonnement aanbieden aan €45? Als je ziet wat iemand met een gewone job moet betalen (jonger dan 25 aan €373, tussen 25 en 64 jaar aan €478, nvdr. ), dus zonder kortingen, dan is het verschil wel zeer groot. Het tarief van de Franse gemeenschap (102 euro, nvdr. ) is best billijk.

Dat je een abonnement goedkoper maakt voor studenten, daar ben ik het mee eens. Maar het openbaar vervoer in Brussel is zeer duur in uitbating. Dus als er investeringen nodig zijn voor het metronetwerk, dan moet je de consument echt wel vragen om navenant te betalen. Uiteindelijk geef je met 100 euro nog steeds een mooie korting.

Zal die stijging van de abonnementskosten de instroom van studenten aan de VUB beïnvloeden?

Het geheel van de kosten maakt een groot verschil, maar ik weet niet of we ons daar op moeten focussen. Het is een feit dat op kot studeren in Brussel duurder is dan in Leuven of Gent; daar heeft Brussel inderdaad een concurrentieel nadeel. Wat voor mij echter een veel groter probleem is, is dat studenten aan een Vlaamse instelling €45 moeten betalen, en studenten aan Franstalige instellingen 100. Dat zou toch eigenlijk niet mogen.

Paul Delva: “In Brussel doet de Vlaamse Gemeenschapscommissie wat ze kan, maar de potentiële slagkracht van bijvoorbeeld de stad Brussel wordt niet benut.”

d.M.: De afgelopen jaren maakte Quartier Latin een schuldherschikking mee, was of is er een ledengeld- en kredietverhoging, schulden aan de MIVB en aan de Erasmushogeschool, 126.000 euro van de abonnementsactie die aangewend is voor afbetaling van de schulden; hoe is het allemaal zo ver kunnen komen?

Paul Delva: “Het probleem van Quartier Latin is ernstig en geconcentreerd op het BISC, een erfenis uit het verleden. Het kost tijd om die aanzienlijke historische schulden recht te trekken. Volgens mij is het belangrijk een onderscheid te maken tussen het verleden en de toekomst. In 2006 maakte Quartier Latin een annus horribilis mee en zijn er bij de oprichting van het Brussels International Student Centre een aantal zaken fout gelopen. Echter, we moeten ons nu de vraag stellen hoe daar op gereageerd is en wat men vandaag onderneemt. Ik denk maar aan de verhuring van twee verdiepingen aan het Vlaams Audiovisueel Fonds, een verhoging van de bezettingsgraad, het relanceplan, de geldinjectie van de Vlaamse overheid en de partnerinstellingen (o.a. VUB, nvdr. ) …

“Quartier Latin is er nog lang niet, maar er is wel al een traject afgelegd en dat is wat belangrijk is. Ik ga zeker niet beweren dat de situatie rooskleurig is, maar dat traject dient ook niet onder de mat geveegd te worden. Er zijn oprechte pogingen gedaan om de negatieve spiraal om te buigen.”

Biedt de fusie met VLOPHOB daar een oplossing voor?

Ik zal u zelfs zeggen: specifiek voor dat probleem hoop ik dat de fusie geen oplossing biedt. Ik vind dat Quartier Latin, in een eengemaakte vzw, zelf moet zorgen voor zijn oude deelwerking en dan ook zijn eigen problemen oplost. Het huidige VLOPHOB mag niet geïnfecteerd worden door de schulden van Quartier Latin. Dat kan niet de bedoeling zijn. Ik steun die fusie trouwens volledig: het heeft geen zin om met twee aparte vzw’s te werken.

Een stijging voor de prijs van MIVB-abonnementen voor studenten lijkt onvermijdelijk.

Dat is een kwestie van budgetten. Er gaat een niet onbelangrijk bedrag naar VLOPHOB voor de financiering van die abonnementen. Je moet ook denken over de finaliteit van die maatregel. En die was niet zozeer in het teken van woon-werkverkeer of woon-campusverkeer, maar om de studenten aan te moedigen om de stad Brussel te gaan verkennen. De vraag is natuurlijk of die doelstelling gehaald wordt.

Die abonnementen zijn natuurlijk ook voor andere doeleinden gaan dienen, dus ook voor het verkeer van studenten van hun kot naar de universiteit.

Het liefst van al zou ik ook zien dat de prijs behouden blijft, maar dat zal moeilijk zijn. Ik begrijp de bekommernissen van de studenten, maar die verhoging zal je moeilijk kunnen tegenhouden.

Er komt weer een nieuwe editie van Brussel Brost. Vorig jaar was dat niet echt een succes.

VLOPHOB heeft de opdracht om studenten in Vlaanderen naar Brussel te doen komen. Er bestaat geen pasklaar canvas voor eventuele activiteiten. Echter, het imago van Brussel op zich is het grootste probleem. Over de opportuniteit van die acties kan je discussiëren. Ik heb begrepen dat er een aantal studenten kritisch staan tegenover Brussel Brost. Misschien zou het daarom goed zijn dat er nog meer interactie komt tussen de studenten en VLOPHOB zelf.

VLOPHOB geeft heel wat geld uit aan promotie, getuige de website van Brussel Brost. Is het geen optie om die activiteiten uit te besteden aan studenten? VLOPHOB zit immers aan de bron.

Als een grotere betrokkenheid van de studenten de kostprijs van dergelijke acties kan doen dalen, is dat natuurlijk meegenomen.

Hoe moet het verder na de fusie?

Allereerst is het BISC een initiatief dat de moeite waard is. Het werkt nu ook goed, wel nog verlieslatend, maar de vraag is natuurlijk of je dat soort projecten überhaupt break-even kunt krijgen. Verder verdient de werking van Quartier Latin volledige ondersteuning. Ik weet dat er af en toe klachten zijn over de kwaliteit van de koten en het kan natuurlijk altijd beter, maar een grote taak blijft studenten aantrekken uit Vlaanderen. VLOPHOB is echter maar één enkele speler, we mogen de lat ook niet te hoog leggen.

Een veel groter probleem in het Nederlandstalig hoger onderwijs in Brussel, is het gebrek aan medewerking van gemeentelijke overheden. Overal in Vlaanderen zijn de steden partners van de instellingen, in Brussel niet. Zo ondersteunt Leuven de KUL en haar studenten door dik en dun. In Brussel doet de Vlaamse Gemeenschapscommissie wat ze kan, maar de potentiële slagkracht van bijvoorbeeld de stad Brussel wordt niet benut. Dit is ook één van de redenen waarom de Brusselfactor (compensatie in de financiering van de Brusselse universiteiten en hogescholen wegens de specifieke Brusselse situatie, waardoor het concurrentieel nadeel in vergelijking met andere Vlaamse universiteiten wordt opgevangen, nvdr.) is afgesproken. Het is echter niet alleen een kwestie van het financiële, maar ook van de dagdagelijkse ondersteuning en faciliteiten, de wil om de dialoog aan te gaan, om samen een project uit te bouwen. Op dat vlak is er nog veel werk aan de winkel in Brussel.

Lieven Boelaert: “Gespreid over een huurcontract van een jaar, scheelt die tariefverhoging van 55 euro maar 3 à 4 euro per maand.”

d.M.: Zal de eengemaakte vzw aparte deelwerkingen hebben, zodat de middelen van VLOPHOB niet gebruikt worden om Quartier Latin te financieren?

Lieven Boelaert: “De middelen zullen toegewezen worden naargelang de projectwerking; de begroting en rekeningen zullen dus gekleurd zijn. Je hebt dan ook te maken met geld van de studentenvoorzieningen van de instellingen, die helpen Quartier Latin te financieren. Via het betalen van lidgeld delegeren zij eigenlijk de huisvestingstaak naar Quartier Latin. Die geldstromen van de instelling en haar stuvo blijven bestaan, maar worden dus toegewezen aan de deelwerking, in casu huisvesting. Dat komt de transparantie ook alleen maar ten goede.

“De fusie was ook op vraag van de overheid, die oordeelde dat één organisatie volstond om promotie te gaan voeren voor studeren Brussel. Op die vraag is ingegaan. Dat Quartier Latin een paar moeilijke financiële jaren achter de rug heeft, woog nogal op de gesprekken, maar nu zijn de belangrijkste bezwaren om te fuseren weggewerkt.”

Waar gaat die nieuwe vzw op focussen?

We zullen ons richten op drie thema’s: allereerst op studenten- en personeelsvoorzieningen, met huisvesting als belangrijkste aspect, en dat via Quartier Latin. Bijzondere aandacht gaat ook naar mobiliteit: niet alleen de MIVB-abonnementen voor studenten, maar ook de bereikbaarheid van de campussen, zowel voor studenten als personeel. Ten tweede: promotie en communicatie, om Brussel als studentenstad onder de aandacht te brengen. Het derde luik is het organiseren van events, zoals Brussel Brost, om studenten dichter bij de stad te brengen en het tweerichtingsverkeer tussen stad en studenten aan te wakkeren. Het moet ook de Brusselse hogeronderwijsinstellingen samenbrengen, een overlegplatform bieden en handelen als gesprekspartner bij de verschillende overheden, niet in de laatste plaats de gemeentebesturen.

Alles samengeteld – studenten, academisch en administratief personeel – zijn de Vlaamse hoger onderwijsinstellingen in Brussel toch goed voor een gemeenschap van zo’n 35.000 mensen. Dat is toch geen te onderschatten factor. Brussel is niet als Leuven of het Zweedse Uppsala: in Brussel vallen stad en ‘universiteitsstad’ samen. Soms lijkt het alsof hoger onderwijs er maar een beetje wordt bijgenomen, naast de andere stedelijke activiteiten. Zeker het Nederlandstalig onderwijs wordt door de overheden niet naar waarde geschat. In andere steden is er een goed overleg tussen stadsbestuur en de besturen van onderwijsinstellingen, in Brussel is daar geen sprake van.

Wat met de MIVB-abonnementen?

Voor de duidelijkheid: we zien die middelen met lede ogen verdwijnen. De overheid heeft eigenlijk de bal in ons kamp gelegd en er was zelfs sprake om het af te schaffen. Meer dan de helft van de studenten gaf echter aan dat ze geen abonnement gekocht hadden zonder korting. We blijven van oordeel dat studenten aan een goeie prijs mobiel moeten kunnen blijven, maar de middelen voor de actie Verover Brussel werden al toegevoegd aan VLOPHOB, en nu zal er ook op VLOPHOB met 1 miljoen euro bespaard worden. Dan dringen keuzes zich op.

We willen ons gaan spiegelen aan de Franstalige gemeenschap, waar een student tot 24 jaar 102 euro voor zijn abonnement betaalt, ongeveer de helft van de standaardprijs van 204 euro. We gaan er nu wel voor pleiten dat het plafond van 8000 abonnementen verdwijnt, dan is dat concurrentieel nadeel ten aanzien van de Franstalige gemeenschap weggewerkt.

Gaat die prijsverhoging de student niet uit het centrum wegjagen?

Brussel is gelukkig méér dan het centrum zoals het cliché zegt. Zo is het uitgaansleven in Etterbeek en Elsene ook heel attractief. Het klopt, in het centrum en bij de campussen liggen de prijzen iets hoger dan in de perifere gebieden, maar gespreid over een huurcontract van een jaar, scheelt die 55 euro maar 3 à 4 euro per maand. Ik denk dan ook niet dat die stijging voor een verschil in kotkeuze gaat zorgen.

Wat gaat er met het BISC gebeuren?

Een optie was om het BISC af te stoten, maar we konden geen overnemer vinden. De raad van bestuur heeft dan beslist om het gebouw te behouden. Nu is het project onder controle en meer zelfs: we hebben de ambitie om er een uithangbord voor internationale studenten van te maken. Er is een groot tekort aan kamers voor kort verblijf van twee weken tot zes maanden. Internationale studenten vinden immers moeilijk betaalbare huisvesting, want reken er op dat die prijzen 25 tot 30 procent hoger liggen dan bij jaarcontracten. En het werkt, want we zitten met een bezetting van honderd procent, zelfs in het veel moeilijker tweede semester. Ook de formule van shared rooms lijkt aan te slaan. Het exploitatietekort is daarmee wel niet volledig teruggedrongen, en daarom zijn we nog op zoek naar een eindinvesteerder, die er een echte ontmoetingsplek voor internationale studenten van wil maken.

Tot slot: was en is de Vlaamse overheid meteen op de hoogte van de gebeurtenissen bij Quartier Latin?

De Vlaamse overheid heeft via zijn ambtenaar een adviserend lid in de raad van bestuur. De overheid is dus op de hoogte van het dagelijkse reilen en zeilen.

Tom Demeyer: “Als we echt meer studenten willen aantrekken in Brussel, zullen we moeten inzetten op huisvesting, en dat gebeurt vooralsnog niet.”

d.M.: Hoe verloopt de samenwerking tussen Quartier Latin en de Brusselse studenten?

Tom Demeyer: “Quartier Latin staat als vzw volledig los van de studentenraden. Dat betekent dat QLB door die studentenraden wel financieel ondersteund wordt via geld dat bestemd is voor studentenvoorzieningen, maar dat ze niet betrokken worden bij het beheer van dat geld. Gezien dat geld bestemd is voor studenten, moet er toch ook een overleg zijn met die studenten? Boud gesteld is dat een blanco cheque. Daarom is een geijkt overleg met de studenten in de nabije toekomst aangewezen, in de raad van bestuur of een ander overlegorgaan van Quartier Latin. Er moet sowieso een grotere betrokkenheid van studenten komen.”

Krijgen Brusselse studenten waar voor hun geld als ze een kot huren van of via QLB?

Vorige week hebben enkele leden van Brusselse studentenraden en ikzelf een tocht gemaakt langs een heleboel QLB-koten. Als we eerlijk zijn, moeten we toegeven dat de verhouding tussen prijs en kwaliteit onvoldoende is. Goed, er is de specifieke Brusselse situatie met zijn hogere huurprijzen, maar dat betekent niet dat de kwaliteit niet optimaal mag zijn. We stellen vast dat er de afgelopen jaren niet genoeg geïnvesteerd is in de kwaliteit van de koten, waardoor ze onvoldoende afgestemd zijn op de noden van de hedendaagse student. Modernisering dringt zich op. Als de prijs van de koten ver boven het gemiddelde ligt in vergelijking met andere studentensteden, zou de kwaliteit ook moeten volgen, en dat gebeurt niet.

Quartier Latin zou per jaar maar 30 tot 60 klachten per jaar krijgen.

Dat is misschien wel waar, maar dat zijn er nog 60 teveel. Vanuit de Brusselse studentenraden leggen we ons niet bij de stand van zaken neer, zeker als ik zie hoe andere studentensteden wel kwalitatieve huisvesting kunnen aanbieden. Als we echt meer studenten willen aantrekken in Brussel, zullen we moeten inzetten op huisvesting, en dat gebeurt vooralsnog niet, getuige ook de negatieve berichtgeving in de kranten aan het begin van dit academiejaar. Ook dat is een teken aan de wand. Dat er zo weinig klachten zijn, wil allesbehalve zeggen dat alles in orde is.

Volgens Lieven Boelaert, gedelegeerd bestuurder van Quartier Latin, is het logisch dat – voornamelijk internationale – studenten tot 30 % meer betalen voor koten voor kortere verblijfperiodes, gaande van twee weken tot zes maanden. In het BISC, bijvoorbeeld.

Daar ben ik het dus absoluut niet mee eens en dat vind ik een foute redenering. Vaak weten internationale studenten niet beter. Als je vaststelt dat de kwaliteit in het BISC ook te wensen overlaat, terwijl men van Brussel de internationale studentenstad bij uitstek wil maken, dan is dat onvoldoende. Internationale studenten moeten een positief gevoel overhouden aan Brussel, een wereldstad moet daar ook de ambities voor hebben, met kwaliteitsvolle huisvesting voor haar gasten.

En dan is er nog de fusie tussen Quartier Latin en VLOPHOB. De middelen zouden alvast gescheiden blijven.

Dat klopt, maar nogmaals: de Brusselse studentenraden worden niet op de hoogte gebracht van de stand van zaken. Ook bij de interne vergaderingen worden ze niet betrokken. Quartier Latin zegt misschien dat de middelen gescheiden blijven, maar beweert evenzeer erg kwalitatieve huisvesting aan te bieden, en dat is ook niet altijd het geval. Wat er ook van zij, we blijven bereid tot overleg, maar de goodwill moet van twee kanten komen.