Visie

Door Daniël van der Meer

Het is moeilijk om een artikel clichématiger te beginnen dan met een citaat uit de Dikke Van Dale. Toch kan een begripsdefinitie weleens helpen om het gezever van de inhoud te scheiden. Zeker in tijden van verkiezingen. Een term die in de huidige rectorverkiezingen met de regelmaat van de klok terugkeert, is het bijna christelijk aandoende modewoord ‘visie’; om de pijnscheut die Van Dale heet maar direct gehad te hebben: ‘de wijze waarop men zaken beoordeelt, beschouwt’.

Het lijdt geen twijfel dat men hier alle kanten mee op kan. Dit laten de twee kandidaatrectoren dan ook niet na. Voor De Knop is het duidelijk: “Voor de periode 2008-2012 wordt gekozen voor een ambitieuze en inspirerende visie met duidelijke beleidskeuzes.” Dit staat in zijn strategische beleidsnota, onder het hoofdstuk ‘visie’, wat De Knop ook wel ‘denken’ noemt –dit in tegenstelling tot ‘doen’, dat over de ‘aanpak’ van de visie gaat.

De Knops visie gaat uit van een sterkte-zwakte-analyse; hij koppelt er zelfs een SWOT-ontleding van de VUB aan. Hierbij merkt hij scherp op dat de grootste opportuniteit ligt in het feit dat er in 2009 een nieuwe Vlaamse Regering, en dus een nieuwe minister van Onderwijs komt. Veel slechter dan die ‘kamergeleerde’ met ‘tsjevenmanieren’ (zie het dubbelinterview, nvdr) zal het inderdaad niet kunnen. De Knop is van plan om de politiek te bespelen en beïnvloeden. Je kan hem daarbij geen ongelijk geven, maar hij vergeet iets te snel dat ‘beïnvloeden’ in twee richtingen werkt. Verder kan de decaan buigen op een indrukwekkend resem aan ‘prestaties’ getuigend van politieke wisselwerking. U herinnert zich wellicht de voetbalvelden in Jette nog.

Visie. Jan Cornelis laat zich evenmin onbetuigd als het aankomt op het gebruik van de term. In zijn afzonderlijke teksten verwijst hij naar zijn – helaas op het moment van schrijven nog niet beschikbare – tekst Het project VUB dat de verschillende deelaspecten ‘integreert in een overkoepelende visie’, aldus de vicerector. Elders spreekt hij zelfs van ‘een gedoseerde cocktail van problem solving voor acute problemen, een road map voor de middellange termijn, en een visie voor de lange termijn’.

De twee rectorkandidaten vervangen vaak het woord ‘mening’ door ‘visie’. Dat geeft hun een vlaag van projecteerbaar zelfvertrouwen; we kunnen gerust zijn, de mannen hebben een visie. Dit is volgens De Knop dan ook een onontbeerlijke eigenschap van een rector. Hij zet het in ieder geval al in zijn beoogde rectorale competentieprofiel, waarin hij het heeft over een strategische helicopter view als strategische visie.

Paradoxaal genoeg lijken De Knop en Cornelis zich blind te staren op visie. Beide kandidaten schreeuwen om het luidst dat ze er een hebben; een audiovisie, om een open deur in te trappen. Misschien kunnen we het daarom beter hebben over ‘visioenen’ dan over ‘visies’. Visioenen – oftewel ‘droombeelden’, om de verdomde Van Dale er nog maar eens bij te halen – over hoe de VUB eruit gaat zien. En nu we toch bezig zijn, komt hier mijn visioen: we gaan Van Camp misschien nog wel missen.

De Knop en Cornelis zijn capabele kandidaten, dat zeker. Cornelis glimlacht zich overal doorheen, kan zeer autoritair overkomen (het verhaal gaat dat hij mails weleens durft te ondertekenen met ‘dixi’) en heeft een gloed van zelfverzekerdheid over zich. Dat laatste kan van De Knop – zij het in iets mindere mate – ook gezegd worden. Hij lijkt echter meer een consensusfiguur dan zijn tegenkandidaat.

Gevangen in de schijnbare noodzaak aan visies, beperkt het debat over de toekomst van de VUB zich nog te veel tot het abstracte. En u heeft Sartre niet nodig om te weten dat het kwade het product is van de menselijke neiging om het concrete abstract te maken. Ik moedig u dan ook aan om tijdens de komende publieke debatten (28 en 30 april, met Raad van Bestuurvoorzitter Eddy Van Gelder als moderator) uw stem te laten horen. Neem geen genoegen met twee Cassandraïsche visies; een wijze waarop men zaken beoordeelt, die hebben we allemaal.